Στον καθορισμό του πλαισίου επανέναρξης της ενταξιακής διαδικασίας για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, εστιάστηκε η τετραμερής σύνοδος Σερβίας, Ελλάδας, Βουλγαρίας και Ρουμανίας, στο Βελιγράδι, η δεύτερη μετά τη Σύνοδο της Βάρνας και σε συνέχεια της τριμερούς στη Θεσσαλονίκη, η οποία συνέχισε να εμβαθύνει στα έργα ενέργειας και υποδομών στην περιοχή.
Ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς με ανάρτηση του στο tweeter ανέφερε ότι τα θέματα της χθεσινοβραδινής συνάντησης ήταν η οικονομική συνεργασία, η υλοποίηση από κοινού έργων υποδομής και η υποστήριξη της ευρωπαϊκής πορείας της Σερβίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι λίγο πριν την έναρξη της Συνόδου ο πρόεδρος της Σερβίας, σε συνέντευξή του, ξεκαθάριζε ότι η χώρα του επιδιώκει την Ευρωπαϊκή αλλά όχι την Ατλαντική προοπτική, διαχωρίζοντας την ένταξη στην ΕΕ από το NATO, κάνοντας μάλιστα επίκληση στη στρατηγική της ουδετερότητας που εφαρμόζει η χώρα του.
Στις διαβουλεύσεις έμφαση δόθηκε στη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), με την ένταξη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, με προτεραιότητα στην ενταξιακή πορεία της Σερβίας, της ΠΓΔΜ και της Αλβανίας. Οι ηγέτες των τεσσάρων χωρών ασχολήθηκαν και με την προετοιμασία της Συνόδου ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων, που είναι προγραμματισμένη για τον Μάιο του ερχόμενου έτους, όπως επίσης και με τη βαλκανική ατζέντα της βουλγαρικής προεδρίας στην Ε.Ε. το πρώτο εξάμηνο του 2018.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός δήλωσε κατ επανάληψη ότι στόχος είναι η αναβίωση της ατζέντας της Θεσσαλονίκης 2003, όπου αναδεικνύεται η δέσμευση της ΕΕ για την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων, επισημαίνοντας παράλληλα ότι η ΕΕ έχει τώρα την ευκαιρία να διορθώσει λάθη της απέναντι στη Σερβία και σε άλλες χώρες της περιοχής.
Οι τέσσερις αρχηγοί κρατών διέψευσαν ότι προσπαθούν να δημιουργήσουν μια ένωση στα πρότυπα του group Vizegrad.
Όπως προέκυψε από τις δηλώσεις των ηγετών, κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου, στόχος είναι η άμεση ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ, η οποία συνεχίζει να ανοίγει κεφάλαια ενταξιακών διαπραγματεύσεων, ωστόσο η υπόθεση του Κοσόβου παραμένει σημείο τριβής, αποτελώντας εν δυνάμει πρόβλημα. Η Σερβία μέχρι στιγμής έχει ανοίξει 10 από τα 32 συνολικά κεφάλαια ενταξιακών διαπραγματεύσεων, από το 2015, ενώ έχει ολοκληρώσει τα δυο εξ αυτών.
Ο αρχικός σχεδιασμός ήταν για ένταξη της χώρας μέχρι το 2021, ωστόσο αυτή η προοπτική φαίνεται ιδιαίτερα φιλόδοξη τώρα, ενώ η χώρα δέχεται έντονες πιέσεις, αν και και ανθίσταται, για ένταξη και στο NATO.
Οι ηγέτες των τεσσάρων χωρών αναφέρθηκαν στα ενεργειακά έργα που υλοποιούνται και σχεδιάζονται, τα οποία στο πλαίσιο της Βουλγαρικής Προεδρίας της ΕΕ μπορούν να εμπεδωθούν, αποκτώντας κοινοτική χρηματοδότηση.
Παράλληλα εστίασαν στην επανεκκίνηση της ενταξιακής διαδικασίας για την πΓΔΜ, με τον Βούλγαρο πρωθυπουργό, Μπόικο Μπορίσοφ, δίνει την αίσθηση ότι θα έχει και η χώρα του λόγο στο ονοματολογικό, το οποίο είναι στόχος να λυθεί μέχρι το καλοκαίρι του 2018.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός εστίασε στην ανάγκη συνεργασίας, αλληλεγγύης και τον σεβασμού στο διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συμβάσεις, όπως της Λωζάνης, ως ακρογωνιαίο λίθο της αρμονικής και ειρηνικής συμβίωσης των βαλκανικών λαών.
Ο Αλέξης Τσίπρας με διαρκείς αναφορές στην επερχόμενη βουλγαρική Προεδρία της ΕΕ, επισήμανε ότι τα Βαλκάνια θα πρέπει να κινηθούν ενιαία, θεσμοθετώντας τις Βαλκανικές Συνόδους. Μεταξύ άλλων, ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι είναι ιδιαίτερος ο συμβολισμός της τετραμερούς με τρεις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συν τη Σερβία, που παίζει καθοριστικό ρόλο στην περιοχή.
«Η συνεργασία των τεσσάρων χωρών και η βουλγαρική προεδρία μάς δίνουν μια ευκαιρία να αναδείξουμε τις κοινές πεποιθήσεις και ιδέες και να αναδείξουμε την «ατζέντα της Θεσσαλονίκης» του 2003 για το μέλλον των Βαλκανίων»
πρόσθεσε ο Αλέξης Τσίπρας.
Τόνισε τέλος την ανάγκη το επόμενο διάστημα «να βρισκόμαστε ολοένα και περισσότερο στο ίδιο τραπέζι και οι τέσσερις μεταξύ μας και ο καθένας με τον γείτονά του». «Αυτό», πρόσθεσε, «είτε είναι εύκολο είτε δύσκολο. Είμαστε γείτονες και οφείλουμε να πάρουμε εμείς στα χέρια μας τις τύχες των χωρών μας».
Ενέργεια-υποδομές
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στα κοινά πρότζεκτ που συζητήθηκαν στο πλαίσιο της συνόδου, τα οποία μπορούν να προωθήσουν την οικονομική, εμπορική συνεργασία και να χαράξουν το μέλλον των τεσσάρων χωρών σε σταθερές βάσεις συνεργασίας.
«Από μόνοι μας να χαράξουμε το μέλλον, να πάρουμε στα χέρια μας τις ευκαιρίες που έχουμε μπροστά μας, να πάρουμε στα χέρια μας τη ζωή των πολιτών μας γιατί η Ιστορία μας έχει διδάξει ότι οι εντάσεις, οι αντιπαραθέσεις δεν οδηγούν πουθενά.
σημείωσε ο πρωθυπουργός και πρόσθεσε:
«Ας διδαχθούμε από την πλούσια Ιστορία της Βαλκανικής για να χαράξουμε το μέλλον μας σε ένα διαφορετικό δρόμο, συνεργασίας, αλληλοκατανόησης, αλληλοσεβασμού και συνανάπτυξης. Αυτό είναι το μήνυμα που θέλουμε να δώσουμε οι τέσσερις εδώ και πιστεύω ότι αυτό το μήνυμα θα βρει πολύ μεγάλη απήχηση και στους εταίρους μας στην Ευρώπη και στους υπόλοιπους γείτονές μας».
Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τα ζητήματα της ενέργειας, ο κ. Τσίπρας επισήμανε ότι
«ήδη έχει προχωρήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό η κατασκευή του αγωγού ΤΑΡ» και σημείωσε πως «υπάρχουν και σκέψεις στο μέλλον και για άλλους αγωγούς που θα περάσουν και θα φέρουν φυσικό αέριο» λέγοντας πως «είναι όλες αυτές οι ιδέες ευπρόσδεκτες από την Τουρκία προς την Ελλάδα».
Σημείωσε ακόμη ότι «προχωράμε με πολύ γρήγορους ρυθμούς στη δημιουργία μιας πλωτής πλατφόρμας επαναϋγροποίησης φυσικού αερίου LNG στην Αλεξανδρούπολη», η οποία μπορεί να είναι ένας κόμβος ενεργειακός, καθώς θα προχωρήσει, όπως είπε, και η κατασκευή του κάθετου άξονα, του IGB, που θα διανσυδέει τον ΤΑΡ και φυσικά τον LNG και θα δίνει τη δυνατότητα, αυτός ο κάθετος άξονας να πάει φυσικό αέριο προς τη Βουλγαρία.
«Ο λεγόμενος λοιπόν IGB, στον βαθμό που θα διασυνδεθεί με τους αγωγούς εκείνους που συνδέουν τη Βουλγαρία με τη Ρουμανία και τη Σερβία μπορεί να αποτελέσει ένα πρότζεκτ πάρα πολύ ουσιαστικό που θα δίνει την προοπτική της διαφοροποίησης των πηγών ενέργειας και την προοπτική της πολύ στενής συνεργασίας Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Σερβίας για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των χωρών μας και συνολικότερα της περιοχής».
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε σε δύο ακόμη σημαντικά πρότζεκτ που αφορούν τη σιδηροδρομική διασύνδεση των χωρών μας. Στο πλαίσιο αυτό έκανε ιδιαίτερη μνεία στο μνημόνιο συνεργασίας που υπεγράφη, στην Καβάλα, με τον κ. Μπορίσοφ και το οποίο, όπως είπε ο κ. Τσίπρας,
«μπορούμε να το επεκτείνουμε στη σιδηροδρομική διασύνδεση των λιμανιών της Βόρειας Ελλάδας, της Θεσσαλονίκης, της Καβάλας, Αλεξανδρούπολης, με το Μπουργκάς, το Ρούσε και από εκεί στο Βουκουρέστι, ουσιαστικά τη σιδηροδρομική διασύνδεση του Αιγαίου με τον Δούναβη».
Επίσης, ανέφερε ότι ένα πολύ σημαντικό πρότζεκτ στο οποίο
«θα εργαστούμε από κοινού για να βρούμε χρηματοδότηση είναι ο εκσυγχρονισμός σιδηροδρομικής διασύνδεσης Θεσσαλονίκης- Βελιγραδίου».
