Παρέμβαση στις εξελίξεις γύρω από το Ιράν ασκεί εκ νέου ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας, δια στόματος του γενικού του διευθυντή, ενώ η Σαουδική Αραβία έχοντας πάρει τη σκυτάλη από τις ΗΠΑ επιμένει στην προσπάθεια διεθνούς απομόνωσης της χώρας.
Με τον Ντόναλντ Τραμπ να έχει παραπέμψει στη Γερουσία την ανανέωση της επικύρωσης της συμφωνίας του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και τη Σαουδική Αραβία να επιχειρεί να ανατρέψει το status quo στην περιοχή με στόχο την απομόνωση του, ο γενικός διευθυντής του ΔΟΑΕ, Γιουκίγια Αμάνο διαβεβαίωσε εκ νέου την Πέμπτη στη Νέα Υόρκη την Αμερικανίδα πρέσβη στον ΟΗΕ, Νίκι Χέιλι, ότι η Τεχεράνη τηρεί τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει εντός των ορίων της συμφωνίας του 2015 για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Αυτή ήταν η δεύτερη συνάντηση των δύο αξιωματούχων. Η πρώτη είχε λάβει χώρα στα τέλη Αυγούστου στη Βιέννη, στη διάρκεια μιας επίσκεψης στην έδρα του ΔΟΑΕ της πρέσβειρας, στο πλαίσιο των αμερικανικών ελιγμών για το ζήτημα του ιρανικού προγράμματος πυρηνικής ενέργειας.
Οι ΗΠΑ έχουν εμμέσως πλην σαφώς αμφισβητήσει τους ελέγχους στο Ιράν, αναζητώντας αφορμές για να καταγγείλουν τη συμφωνία, ωστόσο η ισχυρή δέσμευση των Ευρωπαίων και της Ρωσίας στη “συμφωνία των 5+1” και η προειδοποίηση της Γερμανίας ότι οι κινήσεις Τραμπ οδηγούν στην Ευρώπη κοντά στη Ρωσία, ανάγκασαν τις ΗΠΑ να περιορίσουν την εμπρηστική ρητορική τους.
Ωστόσο τη σκυτάλη πήρε η Σαουδική Αραβία που με σειρά κινήσεων επιχειρεί να απομονώσει το Ιράν στη Μέση Ανατολή, προκαλώντας ανησυχία τόσο στην περιοχή όσο και στη διεθνή κοινότητα, για το ενδεχόμενο να εκτραχυνθεί η κατάσταση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σταθερά απέναντι στη συμφωνία των 5+1 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν έχει τεθεί το Ισραήλ, το οποίο πιέζει για νέο status quo στη Μέση Ανατολή, ενώ τώρα με την αλλγαή πολιτικής των ΗΠΑ και την ανάδειξη του διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας, είναι ξεκάθαρη η δημιουργία μετώπου.
Το χρονικό της αντιπαράθεσης με ΔΟΑΕ
Ο Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισε τον Οκτώβριο, λαμβάνοντας υπόψη τη γνώμη της Χέιλι, να μην «επαληθεύσει» ότι το Ιράν τηρεί τις δεσμεύσεις του και να αναπέμψει τον φάκελο στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, το οποίο εντέλλεται να αποφασίσει εάν θα επανεπιβληθούν οι αμερικανικές κυρώσεις που είχαν αρθεί εντός των ορίων της συμφωνίας.
Σε αντάλλαγμα για τις εγγυήσεις σε ό,τι αφορά τον αποκλειστικά πολιτικό χαρακτήρα του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, οι μεγάλες δυνάμεις που υπέγραψαν τη συμφωνία δεσμεύθηκαν να άρουν προοδευτικά τις κυρώσεις που είχαν επιβάλλει στο Ιράν.
Όπως διευκρινίζεται σε ανακοίνωση του ΔΟΑΕ, στη διάρκεια της συνάντησής τους, οι δύο αξιωματούχοι «συζήτησαν για την εφαρμογή και την επιτήρηση» των δεσμεύσεων της Τεχεράνης εντός των ορίων της συμφωνίας που υπέγραψε με έξι μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία, Βρετανία και Γερμανία).
Ο Γιουκίγια Αμάνο επανέλαβε στην Αμερικανίδα πρέσβη την άποψή του ότι αυτή η συμφωνία αποτελεί «μια σημαντική συνεισφορά» στην επαλήθευση του πολιτικού χαρακτήρα του ιρανικού πολιτικού προγράμματος και ότι «οι ιρανικές δεσμεύσεις τηρούνται», προστίθεται.
«Μέχρι τώρα, ο ΔΟΑΕ απέκτησε πρόσβαση σε όλες τις εγκαταστάσεις που ήθελε να επισκεφθεί στη χώρα»
διαβεβαίωσε ο Αμάνο τη Χέιλι, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Οργανισμού. Στα τέλη Αυγούστου, η Χέιλι είχε απαιτήσει να γίνουν επιπλέον έλεγχοι στο Ιράν, κρίνοντας τους τρέχοντες ανεπαρκείς.
«Οι επιθεωρητές του ΔΟΑΕ θα συνεχίσουν να εκτελούν τα καθήκοντά τους με εμπεριστατωμένο και αμερόληπτο τρόπο»
επανέλαβε ο γενικός διευθυντής του ΔΟΑΕ.
Σε ανακοίνωσή της, η αμερικανική διπλωματική αποστολή στα Ηνωμένα Έθνη ανέφερε πως η Χέιλι χαιρέτισε την «εμπειρία και τον επαγγελματισμό» του ΔΟΑΕ. Η μόνιμη αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στον ΟΗΕ εξέφρασε επίσης «την υποστήριξη» της Ουάσιγκτον «στις προσπάθειες του ΔΟΑΕ για την αυστηρή επαλήθευση κάθε δραστηριότητας στο πλαίσιο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν». Ακόμη, επέμεινε ότι έχει μεγάλη σημασία να προσφέρεται «πλήρης και διαφανής πρόσβαση» του ΔΟΑΕ στις ιρανικές εγκαταστάσεις, σύμφωνα με την ανακοίνωση.
