Μπορεί το δημοψήφισμα στο οποίο επέμειναν οι Καταλανοί να ήταν νομικά αμφιλεγόμενο και πολιτικά διχαστικό ακόμα και για την ίδια την Καταλονία, η βία όμως που επέλεξε ως μέσω αντιμετώπισης και επίδειξης ισχύος η κυβέρνηση Ραχόι καταδικάστηκε απερίφραστα ακόμα και από τις Βρυξέλλες, ενώ η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην Ισπανία έχει τρομοκρατήσει τους επενδυτές προκαλώντας selloff στο Χρηματιστήριο.
Η αποτυχία του Ραχόι να διαχειριστεί τα εσωτερικά ζητήματα με την Καταλονία και η αναταραχή που έχει προκληθεί τόσο στην Ισπανία όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη σε συνδυασμό με το φόβο για διάχυση της κρίσης σε κοινωνικό, πολιτικό αλλά και οικονομικό επίπεδο, αποτελούν επαρκείς λόγους για την εκδήλωση διαμεσολαβητικής πρωτοβουλίας από την ΕΕ, την οποία αιτείται και ο πρόεδρος της Καταλονίας, Κάρλες Πουτζδεμόν.
Την αίσθηση επικείμενης ευρωπαϊκής παρέμβασης έδωσε με tweet του πριν από λίγη ώρα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, ανακοινώνοντας ότι σε επικοινωνία που είχε με τον Μαριάνο Ραχόι αποδέχθηκε τα συνταγματικά του επιχειρήματα, ζήτησε εξέφρασε όμως την ανησυχία του για τη βία και ζήτηση τρόπους αποκλιμάκωσης της έντασης.
Just spoke to @MarianoRajoy. Sharing his constitutional arguments, I appealed for finding ways to avoid further escalation and use of force.
— Donald Tusk (@eucopresident) October 2, 2017
Η ένταση διατηρείται πλέον σε υψηλά επίπεδα καθώς στην Καταλονία έχει κηρυχθεί γενική απεργία και νέες πορείας βρίσκονται σε εξέλιξη, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την αστυνομική επέμβαση. Στην απεργία συμμετέχουν όλα τα συνδικάτα της περιοχής και σειρά κοινωνικών οργανώσεων, ακόμη και το ποδοσφαιρικό σωματείο της Μπαρτσελόνα.
Στο νέο πολιτικό σκηνικό που σκιαγραφείται από τις παρεμβάσεις της ΕΕ, η οποία καταδίκασε τη βία και επέμεινε στην έλλειψη νομιμοποίησης του Δημοψηφίσματος, σε συνδυασμό με την επιτακτική ανάγκη σταθεροποίησης της Ισπανίας, καλείται τώρα να τοποθετηθεί ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι. Η κυβέρνηση συνεργασίας του Λαϊκού Κόμματος (PP) και των Φιλελευθέρων πιέζεται εσωτερικά από τον μικρότερο κυβερνητικό εταίρο για πλήρη αφαίρεση των εξουσιών της καταλανικής κυβέρνησης, σενάριο που ωστόσο δεν ενστερνίζονται τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης στην Ισπανία και το οποίο θα έστελνε μήνυμα μετωπικής σύγκρουσης που θα οδηγήσει αναπόφευκτα στη διακήρυξη ανεξαρτησίας.
Εκμεταλλεύεται το κλίμα ο Πουτζδεμόν
Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Καταλονίας, Κάρλες Πουτζδεμόν, εκμεταλλεύεται το υποβοηθητικό κλίμα που δημιουργήθηκε μετά τα βίαια επεισόδια της Κυριακής και τις πιέσεις που δέχεται από την Ευρώπη ο Μαριάνο Ραχόι, ζητώντας σύμφωνα με τους Financial Times, την εκδήλωση διαμεσολαβητικής πρωτοβουλίας από τις Βρυξέλλες ώστε να αποφευχθεί μια επίπονη απόσχιση από την Ισπανία.
Υστερα από σύσκεψη κεκλεισμένων των θυρών με τους επιτελείς του, ο Πουτζδεμόν δήλωσε ότι δεν σκοπεύει να διακηρύξει αμέσως την ανεξαρτησία, γιατί η κυβέρνησή του «δεν επιθυμεί μια τραυματική ρήξη, αλλά μια νέα κατανόηση με το ισπανικό κράτος». Προς αυτήν την κατεύθυνση ζήτησε τη μεσολάβηση της Ε.Ε. ώστε να αποκατασταθεί ο διάλογος με τη Μαδρίτη, τονίζοντας ότι μετά τα όσα συνέβησαν την Κυριακή, «η Ευρώπη δεν μπορεί να συνεχίσει να κάνει τα στραβά μάτια». Ο Καταλανός ηγέτης δεν παρέλειψε, βέβαια, να αξιώσει από την κυβέρνηση Ραχόι να αποσύρει τους 10.000 αστυνομικούς, ενώ ανακοίνωσε ότι η τοπική κυβέρνηση συγκρότησε εξεταστική επιτροπή για τις βίαιες επεμβάσεις της αστυνομίας και της Guardia Civil στα εκλογικά κέντρα. Σύμφωνα με τις καταλανικές αρχές, περίπου 900 πολίτες τραυματίστηκαν και διακομίστηκαν σε νοσοκομεία κατά τη διάρκεια της επεισοδιακής ψηφοφορίας.
Παρά τον αποφασιστικό τους τόνο, οι χθεσινές δηλώσεις Πουτζδεμόν ήταν ένα βήμα πίσω από την αρχική του τοποθέτηση, τη νύχτα της Κυριακής, όταν δήλωσε ότι το δημοψήφισμα χάρισε στην Καταλωνία το δικαίωμα να γίνει ανεξάρτητο κράτος. Στην προεκλογική περίοδο είχε δεσμευθεί ότι αν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι θετικό, θα προχωρήσει σε μονομερή ανακήρυξη ανεξαρτησίας εντός 48 ωρών, κάτι που μέχρι χθες το βράδυ δεν φαινόταν πιθανό. Σύμφωνα με τις καταλανικές αρχές, στο –παράνομο κατά το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ισπανίας– δημοψήφισμα κατάφεραν να ψηφίσουν 2,26 εκατ. Καταλανοί επί εκλογικού σώματος 5,34 εκατομμυρίων, ενώ υπολογίζεται ότι άλλοι 750.000 είτε δεν κατάφεραν να ψηφίσουν λόγω της αστυνομικής επέμβασης είτε δεν κατεγράφησαν, καθώς αστυνομικοί κατάσχεσαν τις κάλπες.
Πολιτικά, ρητορικά και επικοινωνιακά ο Κάρλες Πουτζδεμόν κερδίζει κατά κράτος τον Μαριάνο Ραχόι, ο οποίος αν και κερδίζει στα τυπικά και νομικά σημεία βρίσκεται πλέον απολογούμενος και στο μέσω πολιτικής κρίσης, ενώ αμφισβητείται πλέον ευθέως η ικανότητά διαχείρισης κρίσεων και οι πολιτικές του επιλογές.
Υπό πίεση ο Ραχόι αναζητά συνενόχους
Ο Μαριάνο Ραχόι είχε διαδοχικές συναντήσεις με τους ηγέτες των Σοσιαλιστών και των Ciudadanos, κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση μειοψηφίας του Ισπανού πρωθυπουργού και στη διάρκεια της καταλανικής κρίσης τάσσονταν εναντίον του δημοψηφίσματος.
Στη χθεσινή του συνάντηση με τον Ραχόι, ο ηγέτης των Σοσιαλιστών του ζήτησε να ξεκινήσει άμεσα διάλογο με τον Πουτζδεμόν για την υπέρβαση της συνταγματικής κρίσης. Παράλληλα, επέκρινε την αστυνομική βία στην Καταλωνία και κατέστησε σαφές ότι θα ζητήσει τον καταλογισμό ευθυνών στους κόλπους της ισπανικής κυβέρνησης. Στον αντίποδα του Σάντσεθ, ο ηγέτης των Ciudadanos, Αλμπερτ Ριβέρα, ζήτησε από την κυβέρνηση να ενεργοποιήσει το άρθρο 155 του ισπανικού συντάγματος, που της επιτρέπει να καταλύσει τις τοπικές αρχές της Καταλωνίας, ώστε να προλάβει το ενδεχόμενο μονομερούς ανακήρυξης της ανεξαρτησίας, μέχρι την Πέμπτη.
Το κλίμα επιδεινώνουν οι εμπρηστικές δηλώσεις των δύο υπουργών της κυβέρνησης Ραχόι που. Από τη μια ο υπουργός Δικαιοσύνης Ραφαέλ Καταλά δεν απέκλεισε να προσφύγει η κυβέρνησή του στο άρθρο 155 του συντάγματος, ενώ χαρακτήρισε «υποδειγματική» τη στάση της αστυνομίας. Ενώ ο υπουργός Εσωτερικών Χουάν Ιγνάθιο Θόιδο χαιρέτισε τον «επαγγελματισμό» της αστυνομίας και εξέφρασε λύπη για «τους τραυματίες και των δύο πλευρών», επιρρίπτοντας τις ευθύνες για όσα διαδραματίστηκαν αποκλειστικά στην κυβέρνηση της Καταλωνίας. Δήλωσε, επίσης, ότι οι αστυνομικές ενισχύσεις που έχουν σταλεί στην περιοχή θα παραμείνουν «όσο διάστημα χρειαστεί».
