Αντιμέτωπη μια μια πρωτόγνωρη για τη σύγχρονη ιστορία της κρίση είναι η Ισπανία καθώς η κεντρική κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι συγκρούεται πλέον ευθέως με την περιφερειακή της Καταλονίας προσπαθώντας να αποτρέψει το δημοψήφισμα ανεξαρτησίας που έχει κριθεί παράνομο από το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας. Τα ρίσκα όμως πολύ μεγαλύτερα καθώς η κεντρική κυβέρνηση επιχειρεί να επιβάλει ισχυρή πυγμή και να ελέγξει τις εξελίξεις ακόμα και με ημι-στρατιωτικό καθεστώς, σκηνικό που θα μπορούσε να οδηγήσει στην αναβίωση της αποσχιστικής τρομοκρατικής οργάνωσης, της ETA, η δράση της οποίας μόλις πρόσφατα έπαψε.
Η κεντρική κυβέρνηση της Ισπανίας έθεσε όλες τις δυνάμεις ασφαλείας σε καθετώς ενιαίας διοίκησης, καταργώντας de facto το αυτοδιοίκηση της Καταλανικής αστυνομίας και προκαλώντας νέο γύρο αντιδράσεων. Την εβδομάδα που πέρασε εθνοφύλακες με εντολές από τη Μαδρίτη συνέλαβαν πολιτικά πρόσωπα και δημοσίους υπαλλήλους που συνεργάστηκαν για την παραγωγή υλικού του Δημοψηφίσματος παρά την απορριπτική απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή επικρίθηκε και από κόμματα της αντιπολίτευσης ενισχύοντας την πίεση που ασκείται στον Ραχόι.
Η κατάσταση που διαμορφώνεται όμως προβληματίζει την Ευρώπη η οποία αναζητά λύσεις εκτόνωσης, ενώ παράλληλα προετοιμάζεται στο παρασκήνιο για όλα τα ενδεχόμενα, ακόμα και τη μονομερή διακήρυξη ανεξαρτησίας από την Καταλονία.
Ο Ζαν Κλωντ Γιούνκερ έχει προσφάτως κάνει διττές δηλώσεις εντείνοντας τον προβληματισμό και αποκαλύπτοντας τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται η Ευρώπη και ιδιαίτερα το διευθυντήριο των Βρυξελλών. Ο πρόεδρος της Κομισιόν αν και έχει ξεκαθαρίσει ότι Ευρώπη στέκεται με το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ισπανίας, εν συνεχεία δήλωσε ότι ενδεχόμενη θετική ψήφος στην ανεξαρτησία θα πρέπει να γίνει σεβαστή.
Η δημιουργηθείσα κατάσταση έχει ήδη επιπτώσεις και στην οικονομία με τους οίκους αξιολόγησης να απειλούν με ενδεχόμενη υποβάθμιση του αξιόχρεου σε περίπτωση διακήρυξης ανεξαρτησίας της πλέον πλούσιας περιοχής της Ισπανίας, της Καταλονίας.
Ορισμένοι ξένοι ηγέτες κάνουν λόγο για εσωτερική διαμάχη, τη στιγμή που η κυβέρνηση και τα δικαστήρια στη Μαδρίτη ασκούν δριμεία επίθεση στις περιφερειακές αρχές της Καταλονίας, με την κατηγορία ότι αψηφούν τη συνταγματική απαγόρευση της απόσχισης.
Η επίσημη γραμμή της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποστηρίζει ότι οι Ισπανοί πρέπει να διευθετήσουν τις υποθέσεις τους, σύμφωνα με τους εθνικούς νόμους. Ωστόσο, η αστυνομία συνεχίζει τις συλλήψεις εκλεγμένων αξιωματούχων της Καταλονίας, προκαλώντας ανησυχία υπό το φόβο ότι τα περιστατικά αυτά ενδέχεται να πλήξουν την Ευρώπη με διάφορους τρόπους.
Από την πλευρά της, η καγκελάριος της Γερμανίας, Άγκελα Μέρκελ, επανέλαβε αυτή τη γραμμή μέσω εκπροσώπου της, όταν ρωτήθηκε από το Reuters, αν είχε επικοινωνήσει για τα εν λόγω περιστατικά με τον πρωθυπουργό της Ισπανίας. Τόνισε, ακόμη, ότι αποτελεί «εσωτερικό θέμα της Ισπανίας». Ο εκπρόσωπος της κ. Μέρκελ επεσήμανε ότι η καγκελάριος ανέφερε στον κ. Ραχόι ότι το Βερολίνο «έχει μεγάλο ενδιαφέρον για τη διατήρηση της σταθερότητας στην Ισπανία».
Επιπλέον, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ανέφερε ότι στην περίπτωση της Καταλονίας θα μπορούσε να εφαρμοστεί μόνο το λεγόμενο δόγμα «Πρόντι». Το δόγμα αυτό αναφέρει ότι το κράτος που αποχωρεί θα πρέπει να εγκαταλείψει την Ένωση και θα μπορούσε, στη συνέχεια, να επανέλθει μόνο, αν έχει αποκτήσει ανεξαρτησία, σύμφωνα με το συνταγματικό δίκαιο του κράτους μέλους που εγκατέλειψε.
Πρόσθεσε, ακόμη, ότι οι πλούσιες «περιφερειακές παραδόσεις» δεν πρέπει να μετατραπούν σε «στοιχεία διαχωρισμού και κατακερματισμού της Ευρώπης».
Εξαιτίας των περιορισμών που πηγάζουν από την ευρωπαϊκή νομοθεσία, η Επιτροπή παραμένει ουδέτερη στο συγκεκριμένο ζήτημα. Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με επικεφαλής το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), παρέχει τη στήριξή του στη Μαδρίτη.
