Θέση στο ιδιαίτερα πολύπλοκο και δυναμικά εξελισσόμενο σκηνικό του μετασχηματισμού της Ευρωζώνης πιέζεται να λάβει η ελληνική κυβέρνηση, καθώς Γαλλία, Γερμανία και Κομισιόν αναζητούν άλλοτε από κοινού και άλλοτε κατά μόνας στηρίξεις και συμμάχους για την προώθηση των προτάσεών τους. Αν και ακόμα είναι νωρίς και οι ισορροπίες τελούν υπό διαμόρφωση η θέση που βρίσκεται οικονομικά και πολιτικά η Ελλάδα την καθιστά ευάλωτη.
Η προσπάθεια διαμόρφωσης ομάδων και αναδιάταξης των ισορροπιών αναδεικνύεται σε μείζον πολιτικό θέμα στις Βρυξέλλες, καθιστώντας άλλα εν εξελίξει ζητήματα, μοχλούς πίεσης. Η προοπτική δημιουργίας μιας νέας αρχιτεκτονικής στην Ευρωζώνη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα όργανα άσκησης πολιτικής και τις δομές που διαχειρίζονται την απορρέουσα εξουσία. Αν και οι πρόσφατες κρίσεις ανέδειξαν ουσιαστικές συστημικές αδυναμίες της Ευρωζώνης ο τρόπος αντιμετώπισής τους δεν έχει τεθεί υπό διαβούλευση, ενώ οι προτάσεις που έχουν κατατεθεί έως τώρα δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένες.
Ήδη ο Αλέξης Τσίπρας έχει δεσμευτεί, απέναντι στον Εμμάνουελ Μακρόν, να στηρίξει τις γαλλικές προτάσεις, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν ακόμα επαρκή στοιχεία για τη σταχυολόγηση τους, εισπράττοντας πολιτική στήριξη. Τη στήριξή του είχε δηλώσει ο Έλληνας πρωθυπουργός και στον Πιερ Μοσκοβισί που εντάσσεται στο ίδιο μέτωπο.
Κινήσεις προσέγγισης προς την Ελλάδα κάνουν όμως και οι Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και Κλάους Ρέγκλινγκ. Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών πριν από λίγο καιρό πρότεινε, μέσω διαρροών, την επιστροφή στην Ελλάδα κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που βρίσκονται εις χείρας τραπεζών της Ευρωζώνης. Τώρα ο επικεφαλής του ESM θέτει θέμα ταχείας εξόδου από το Μνημόνιο με την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Για να γλυκάνει όμως το χάπι και για τις υπόλοιπες χώρες του Νότου άνοιξε θέμα εγγύησης καταθέσεων και εργαλείων για τον περιορισμό των ανισοτήτων. Ωστόσο τα ερωτηματικά που εγείρονται και οι λεπτομέρειες που δεν έχουν ακόμη ειπωθεί είναι τα κλειδιά για τον προσδιορισμό της ουσίας.
Επί τάπητος και με δυναμική βρίσκονται ήδη οι προτάσεις, για την αναβάθμιση του ESM σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, τη δημιουργία θέσης υπουργού Οικονομικών της Ευρωζώνης, με λογοδοσία στο Ευρωκοινοβούλιο και την υπαγωγή σε αυτόν του Eurogroup. Παράλληλα πιέσεις ασκούνται για την τραπεζική ενοποίηση, τη διαμόρφωση Ενιαίας Επιτροπής Κεφαλαιαγορών. Ωστόσο, οι προτάσεις αυτές έχουν ακόμα πολλά κενά και ασάφειες και θα περάσουν πολλά κύματα μέχρι να καταλήξουν προς ψήφιση από το Ευρωκοινοβούλιο, διασφαλίζοντας από τη μια την ανοιχτή διαβούλευση και δημιουργώντας παράλληλα κίνδυνο να μεταλλαχτούν εντελώς και να απομακρυνθούν από το αρχικό τους πνεύμα.
Επί του θέματος του υπουργού Οικονομικών της Ευρωζώνης έχουν ήδη τοποθετηθεί ανοιχτά Ελλάδα και Ιταλία μέσω των πρωθυπουργών Τσίπρα και Τζεντιλόνι, ενώ την πρόταση προωθεί και στηρίζει η Γαλλία. Το ζήτημα αυτό συζητήθηκε τόσο κατά την επίσκεψη του Εμμάνουελ Μακρόν στην Αθήνα όσο και στη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργό με τον Ιταλό ομόλογό του στην Κέρκυρα. Τόσο ο Αλέξης Τσίπρας όσο και Πάολο Τζεντιλόνι τάχθηκαν υπέρ της διαμόρφωσης μιας θέσης με διευρυμένες αρμοδιότητες και δυνατότητα παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση δομικών προβλημάτων, που συνεπάγεται τη διαχείριση ικανού μέρους του προϋπολογισμού της ΕΕ.
Από την άλλη πλευρά η Γερμανία προωθεί την αναβάθμιση του ESM σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, με τον Κλάους Ρέγκλινγκ να ζητά ήδη ενισχυμένο ρόλο, αρμοδιότητες και χρηματοδότηση 1 έως 2% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης, ήτοι 100-200 δισ. ευρώ, με στόχο να μπορεί να παρεμβαίνει άμεσα για την αντιμετώπιση κρίσεων.
Η Άγκελα Μέρκελ θέλοντας να κρατήσει ζωντανή τη διαπραγμάτευση έχει ταχθεί υπέρ της συζήτησης και των δυο προτάσεων, γεγονός που αφήνει να εννοηθεί ότι μπορεί να υλοποιηθούν και οι δυο, τα ζητήματα όμως που εγείρονται έχουν να κάνουν με το πεδίο αρμοδιοτήτων και τη διαχείριση του Ταμείου, αλλά και τις διαδικασίες που θα απαιτούνται για τη λήψη αποφάσεων χρηματοδότησης.
