Το γάντι στην αμερικανική πρόκληση στη Νότια Σινική Θάλασσα σηκώνει η Κίνα δείχνοντας δυσαρέσκεια και την πρώτη ένδειξη επιδείνωσης των διμερών σχέσεων μετά τη συνάντηση του Ντόναλντ Τραμπ με τον Σι Ζινπίνγκ στο Μαρ-α-Λάγκο. Ουάσινγκτον και Πεκίνο βρίσκονταν σε τροχιά επαναπροσέγγισης και συνεργάζονταν επί του θέματος της αποκλιμάκωσης της έντασης στην κορεατική χερσόνησο με στόχο την αντιμετώπιση της πυρηνικής απειλής της Βορείου Κορέας.
Η τήρηση σκληρής γραμμής από τον Κιμ γιονγκ Ουν και η απροθυμία του Πεκίνου για δημόσια και ηχηρή διπλωματική προσέγγιση του ζητήματος έχει προκαλέσει κατ επανάληψη αντιδράσεις από την Ουάσινγκτον με τον Ντόναλντ Τραμπ να δηλώνει ότι η Κίνα δεν κάνει αρκετά για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Την προηγούμενη εβδομάδα όμως οι ΗΠΑ άλλαξαν στάση και άρχισαν να εφαρμόζουν πολιτικο-οικονομικές πιέσεις προς το Πεκίνο θέλοντας να στείλουν μήνυμα ότι οι απειλές είναι “αξιόπιστες” και όχι “θεωρητικές. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται οι συλλήψεις Κινέζων στις ΗΠΑ για συνεργασία με τη Βόρειο Κορέα στη βάση του πυρηνικού προγράμματος και οι καταγγελίες σε βάρος κινεζικής τράπεζες για τον ίδιο λόγο.
Παράλληλα οι ΗΠΑ ενέκριναν την πώληση αμυντικού υλικού 1,4 δισ. στην Ταϊβάν, κίνηση που το Πεκίνο αντιλαμβάνεται επίσης ως προβοκάτσια και σαφή απόκλιση από το δόγμα της ενιαίας Κίνας που αποδέχθηκε ο Ντόναλντ Τραμπ μετά την αρχική τηλεφωνική επικοινωνία με την πρόεδρο της Ταϊβάν αμέσως μετά την εκλογή του.
Χθες η Ουάσιγκτον έκανε ένα βήμα παραπέρα -για δεύτερη φορά από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ- υλοποιώντας την επιχείρηση “ελεύθερης ναυσιπλοΐας” αποστέλλοντας φρεγάτα για διάπλου σε διαφιλονικούμενη περιοχή μεταξύ Ταϊβάν και Βιετνάμ.
Το Πεκίνο απαντώντας χαρακτήρισε την παρουσία ενός αμερικανικού πολεμικού πλοίου κοντά σε ένα αμφισβητούμενο νησί στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας “μια σοβαρή πολιτική και στρατιωτική πρόκληση”, ρητορική που συνιστά επιδείνωση των διμερών σχέσεων και ευθεία κατηγορία προς τον Ντόναλντ Τραμπ.
Το USS Stethem προσέγγισε το νησί Triton, μέρος του αρχιπελάγους των Νήσων Paracel. Η Κίνα απάντησε στέλνοντας στρατιωτικά πλοία και μαχητικά αεροπλάνα στο νησί, ενώ ακολούθησε τηλεφωνική επικοινωνία του Ντόναλντ Τραμπ με τον Σι Ζινπίνγκ για την αποκλιμάκωση της έντασης στην περιοχή.
Κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας, ο Κινέζος πρόεδρος έθεσε το θέμα κάνοντας λόγο για “αρνητικούς παράγοντες” που επηρεάζουν τις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της Κίνας, διατύπωση που ο Λευκός Οίκος δεν περιέλαβα στη δική του ανακοίνωση για την επικοινωνία, αποκαλύπτοντας αμηχανία και προσπάθεια απόκρυψης των πραγματικών διαστάσεων της αντιπαράθεσης ΗΠΑ-Κίνας.
Ο Λευκός Οίκος επέλεξε να εστιάσει στο ζήτημα της της έντασης στην κορεατική χερσόνησο αναφέροντας ότι οι δυο ηγέτες “επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους σε μια αποπυρηνικοποιημένη Κορεατική χερσόνησο”.
Γιατί είναι η Θάλασσα της Νότιας Κίνας αμφισβητούμενη;
Δορυφορικά όπλα δορυφορικών φωτογραφιών που είναι χτισμένα σε νησιά
Οι ΗΠΑ έχουν προειδοποιήσει επανειλημμένα την Κίνα κατά της κατοχής και της επιθετικής αποκατάστασης νησιών σε αμφισβητούμενα ύδατα, αλλά το Πεκίνο λέει ότι είναι εντός των κυριαρχικών δικαιωμάτων του να το πράξει.
Τι συνέβη κοντά στο νησί Τρίτων;
Σε δήλωσή του αργά την Κυριακή, το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας επιβεβαίωσε τις αναφορές ότι το USS Stethem είχε εισέλθει σε ύδατα που διεκδικεί η Κίνα. Το πολεμικό πλοίο κινήθηκε στο όριο των 12 ναυτικών μιλίων από το νησί Triton, στο πλαίσιο των επιχειρήσεων “ελευθερία ναυσιπλοΐας”.
Απαντώντας στην αμερικανική κλιμάκωση το Πεκίνο δήλωσε ότι θα χρησιμοποιήσει “όλα τα απαραίτητα μέσα για να υπερασπιστεί την εθνική κυριαρχία και ασφάλεια”. Επίσης, κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι “προκαλούν αυξανόμενα προβλήματα” στην περιοχή καθώς οι γείτονες της Κίνας και της Νοτιοανατολικής Ασίας “έχουν συμβάλλει στην αποθέρμανση της κατάστασης”.
Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών αναφέρει ότι οι επιχειρήσεις “ελευθερία ναυσιπλοΐας” λειτουργούν μέσω της διπλωματίας, των αμφισβητώντας υπερβολικές αξιώσεις με τη χρήση της αποτρεπτικής ισχύος αμερικανικού στρατού με στόχο να υπάρξουν στη συνέχεια διαβουλεύσεις με άλλες κυβερνήσεις.
Η στρατιωτική επιχείρηση είναι η δεύτερη από την ανάληψη των καθηκόντων του κ. Trump. Τον Μάιο, η USS Dewey απέπλευσε λιγότερο από 12 ναυτικά μίλια από ένα τεχνητό νησί που χτίστηκε από την Κίνα που ονομάζεται Mischief Reef, το οποίο είναι μέρος των νησιών Spratly.
Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Τζέιμς Μάττις δήλωσε λίγες μέρες αργότερα ότι οι ΗΠΑ δεν θα δεχτούν την στρατιωτικοποίηση των ανθρωπογενών νησιών της Κίνας στην περιοχή, στάση που αποτελεί ουσιατική στροφή από την πολιτική ανοχής που είχαν επιλέξει οι ΗΠΑ μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ και τη συνάντησή του με τον πρόεδρο Σι Ζινπίνγκ.
Ποια είναι η διαμάχη για τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας;
Το μείζον ζήτημα είναι ο έλεγχος της Νότιας Σινικής Θάλασσας επί νήσων της οποίας εγείρονται αξιώσεις τόσο από την Κίνα όσο από γειτονικές χώρες όπως το Βιετναμ, στο παρελθόν οι Φιλιππίνες αλλά και η αμφισβητούμενη από το Πεκίνο Ταϊβάν. Οι ΗΠΑ εκμεταλλεύονται τη διένεξη για να αποκτήσουν ρόλο στην περιοχή και να χαλιναγωγήσουν τις κινεζικές φιλοδοξίες, ενώ αποκτούν παράλληλα μοχλό πίεσης απέναντι στο Πεκίνο.
Τα νησιά και τα ύδατα διεκδικούνται εν μέρει ή εξ ολοκλήρου από την Ταϊβάν, την Κίνα, το Βιετνάμ, τις Φιλιππίνες, την Ινδονησία, τη Μαλαισία και το Μπρουνέι. Πολλές από τις συγκρούσεις έχουν επικεντρωθεί σε δύο ομάδες νησιών, τα Paracels και τα Spratlys.
Η Κίνα διεκδικεί το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής, υποστηρίζοντας ότι τα δικαιώματά της είναι διαχρονικά και επικεντρώνει σε έναν χάρτη το 1947 που περιγράφει λεπτομερώς τους ισχυρισμούς της.
Κάτω από τον Πρόεδρο Xi Jinping, η Κίνα έχει επιταχύνει τις εδαφικές της διαβεβαιώσεις, κατασκευάζοντας τεχνητά νησιά και στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε υφάλους, ενώ παράλληλα πραγματοποιεί ναυτικές περιπολίες σε αμφισβητούμενα ύδατα.
Αλλά η Κίνα αρνείται τις κατηγορίες για στρατιωτικοποίηση, λέγοντας ότι οι εγκαταστάσεις είναι για πολιτικούς και αμυντικούς σκοπούς.
