Πάνω από 15,000 άνθρωποι έχουν συλληφθεί, απολυθεί και διαπομπευθεί. Οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις δεν διαθέτουν λειτουργική διοικητική πυραμίδα, ενώ 42 ελικόπτερα και 14 πολεμικά πλοία φαίνεται να έχουν αυτομολήσει μεταφέροντας άγνωστο αριθμό επιβαινόντων και προς άγνωστη κατεύθυνση.
Η τουρκική πολιτική ηγεσία υλοποιεί σχέδιο εκκαθάρισης το οποίος φαίνεται να ήταν προετοιμασμένο από καιρό από τη ΜΙΤ. Τα γραφεία της ΜΙΤ ήταν μεταξύ αυτών που δέχθηκαν επίθεση από τους πραξικοπηματίες το βράδυ της 15 Ιουλίου.
Την ίδια ώρα και μετά το συμβάν με το τουρκικό ελικόπτερο που προσγειώθηκε στην Αλεξανδρούπολη στην Ελλάδα διαρκείς είναι οι συσκέψεις στελεχών σε υψηλό και ανώτατο επίπεδο, ενώ την κατάσταση φαίνεται να συντονίζει προσωπικά ο πρωθυπουργός.
Χθες στις εξελίξεις στην Τουρκία παρενέβησαν οι 28 υπουργοί Εξωτερικών υιοθετώντας κοινή θέση κατά της θανατικής ποινής και υπέρ της τήρησης της νομιμότητας στις διαδικασίες εκκαθάρισης, ενώ στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η παρέμβαση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Τζον Κέρι.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε όλες τις δημόσιες παρεμβάσεις των Ευρωπαίων και των ΗΠΑ δεν αναφέρθηκε το όνομα του Ταγίπ Ερντογάν ή του Τούρκου πρωθυπουργού Γιλντιρίμ αλλά οι δηλώσεις ήταν απρόσωπες και εστίαζαν στη Δημοκρατία και το Σύνταγμα.
Σε αυτό το πλαίσιο μόνο τυχαία δεν ήταν η ακαριαία παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα στηρίζοντας τον Ταγίπ Ερντογάν, ακόμα και με τηλεφωνική επικοινωνία, πριν από τους υπόλοιπους ηγέτες. Η ενέργεια αυτή του πρωθυπυοργού δείχνει την ύπαρξη πληροφοριών που συνέκλιναν σε γενικευμένη αναταρραχή την οποία έσπεισε να προλάβει.
Αναπάντητα ερωτήματα υπάρχουν ακόμα για το ρόλο των μυστικών υπηρεσιών, εγχώριων και διεθνών, της αεροπορίας και του ναυτικού.
Συνεκτιμώντας τα δεδομένα αυτά η απαγόρευση διελεύσεων από τα στενά του Βοσπόρου και η απαγόρευση πτήσεων στον τουρκικό εναέριο χώρο αποτελούν σαφή ένδειξη έλλειψης ελέγχου από πλευράς της τουρκικής κυβέρνησης, ενώ μπορεί να εμρηνευτεί διαφορετικά και το κάλεσμα Ερντογάν στους υποστηρικτές του να μείνουν στους δρόμους.
Αν τώρα προστεθεί σε αυτά και το “ευχαριστώ” Γιλντιρίμ στα τουρκικά media και οι πολύ υψηλοί τόνοι απέναντι σε ΗΠΑ και Ελλάδα για την παράδοση του Γκιουλέν και των 8, τότε αντιλαμβάνεται κανείς ότι το τουρκικό κράτος βρίσκεται σε αποσύνθεση και αναζητά εχθρούς για να επανασυσπειρωθεί.
Τούτων δοθέντων ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η δήλωση του υφυπουργού Άμυνας, Θοδωρή Δρίτσα ο οποίος σε συνέντευξή του στον Real απαντώντας στο ερώτημα εάν έχουν ληφθεί αυξημένα μέτρα για το ενδεχόμενο να επιχειρήσουν ξανά Τούρκοι να περάσουν στην Ελλάδα και να ζητήσουν πολιτικό άσυλο, ο αναπληρωτής υπουργός ανέφερε χαρακτηριστικά: «Το έχουμε στο μυαλό μας αυτό που λέτε» και συμπλήρωσε: «Υπάρχει τέτοια πιθανότητα».
Χθες το μεσημέρι υπήρξε σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τον Αλέξη Τσίπρα στην οποία συμμετείχαν οι
Πάνος Καμμένος, υπουργός Εθνικής Άμυνας,
Νίκος Τόσκας, αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη,
Γιάννης Ρουμπάτης , διοικητής της ΕΥΠ και
ναύαρχος Ευάγγελος Αποστολάκης, ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ.
Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς απουσίαζε στις Βρυξέλλες, όπου συμμετείχε στο Συμβούλιο των Ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών.
Η κυβέρνηση απέφυγε να χαρακτηρίσει στη σύσκεψη σύγκλιση του ΚΥΣΕΑ για να κρατήσει χαμηλούς τόνους, ωστόσο πρόκειται ακριβώς για αυτό το όργανο του οποίου η σύνθεση απαρτίζεται από:
Στο Κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωτερικών και Άμυνας μετέχουν ως:
Πρόεδρος: ο Πρωθυπουργός
και ως μέλη:
α) ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας,
β) ο Υπουργός Εξωτερικών,
γ) ο Αναπληρωτής Υπουργός Εσωτερικών και Διοικητικής
Ανασυγκρότησης, αρμόδιος για θέματα Δημόσιας Τάξης και
Προστασίας του Πολίτη,
δ) ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής
ε) Ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας
Για την ιστορία αξίζει να σημειωθεί ότι στο ΚΥΣΕΑ δεν τηρούνται πρακτικά, ενώ η σύνθεσή του μεταβάλλεται από τον εκάστοτε πρωθυπουργό.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου προτιμούσε ένα σχετικά «κλειστό» ΚΥΣΕΑ στο οποίο συμμετείχαν λίγοι υπουργοί και υπηρεσιακοί παράγοντες, αλλά οι διάδοχοί του αύξησαν τον αριθμό των μελών του. Πολιτικοί επιστήμονες και αναλυτές τα τελευταία χρόνια έχουν προτείνει τη μετατροπή του ΚΥΣΕΑ σε συμβούλιο εθνικής ασφάλειας, όπως αυτό των ΗΠΑ.
Από την παραπάνω επίσημη διάρθρωση του οργάνου απουσίαζαν ο Νίκος Κοτζιάς, που βρισκόταν στις Βρυξέλλες και ο Θοδωρής Βίτσας, ενώ είχε προστεθεί ο Γιάννης Ρουμπάτης.
Υπ αυτό το πρίσμα η κατάσταση εμπνέει ανησυχία καθώς ο συνδυασμός της κλήσης του επικεφαλής της ΕΥΠ και η υποβάθμιση του ΚΥΣΕΑ σε «σύσκεψη» είναι αντικρουόμενα.
Τα σενάρια που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν είναι πολλά, ωστόσο τέτοιες ώρες η αποτίμηση οφείλει να γίνεται επί πραγματικών δεδομένων και γνωστών συνδέσεων καθώς σε διαφορετική περίπτωση το ρίσκο εκτροχιασμού της κατάστασης υπό την πίεση του Τύπου είναι υπαρκτό.
Όπως είναι προφανές ο διοικητής της ΕΥΠ Γιάννης Ρουμπάτης είχε σοβαρές πληροφορίες και διαρκή ενημέρωση για τις εξελίξεις στην Τουρκία, ενώ αντιστοίχως στοιχεία έχει και το ΓΕΕΘΑ από τις υπηρεσίες πληροφοριών που διαθέτει.
Η ανάγκη όμως το σύνολο αυτών των πληροφοριών να τεθούν σε στρογγυλό τραπέζι και να μην παρουσιαστούν κατά μόνας στον πρωθυπουργό είναι αφενός ένδειξη αλλαγής στρατηγικής στη διαχείριση κρίσεων και αφετέρου είναι ενδεικτικό της σοβαρότητας της κατάστασης.
Έγκυρες στρατιωτικές πηγές εκφράζουν φόβους για ενδεχόμενες ενέργειες εξαγωγής της κρίσης ή ακόμα και για τυχαία συμβάντα που θα μπορούσαν να ανεβάσουν την ένταση στο Αιγαίο και στις διμερείς σχέσεις.
Σε αυτά περιλαμβάνεται και η υπόθεση του ασύλου των 8 Τούρκων που προσγειώθηκαν με ελικότπερο στην Αλεξανδρούπολη. Επί τάπητος τίθεται και το προσφυγικό καθώς οι ροές αυξήθηκαν μετά το πραξικόπημα καθώς η αναστάτωση στις ένοπλες δυνάμεις και την αστυνομία δημιυργεί κενά.
Οι εμφανείς φόβοι της Αθήνας
Μια αλλαγή σκυτάλης στην Αγκυρα θα προκαλούσε ανησυχία στην Αθήνα, καθώς στα ελληνοτουρκικά μπορεί να άνοιγε πάλι ο ασκός του Αιόλου. Όχι πως τώρα τα πράγματα είναι ρόδινα, αλλά «είναι σαφώς προτιμότερο να συνομιλείς με κάποιον που έχει το πρόσταγμα» από μια «ρευστή κατάσταση να μην ξέρεις τι σου ξημερώνει στο Αιγαίο», εκτιμά ανώτατος αξιωματικός των Ενόπλων Δυνάμεων.
Το προσφυγικό και η διαχείριση των ροών. Μετά τη συμφωνία με την ΕΕ, η Τουρκία, αφού παζάρεψε, έδειξε έμπρακτα ότι κρατά τη στρόφιγγα στα χέρια της και μπορεί -αν θέλει- να ελέγξει τις ροές. Μια αλλαγή ηγεσίας στην Τουρκία θα προκαλούσε νέους πονοκεφάλους στην Αθήνα για το ενδεχόμενο να αρχίσουν κατά εκατοντάδες κάθε ημέρα στο μέσον της τουριστικής σεζόν να καταφθάνουν απελπισμένοι πρόσφυγες και μετανάστες στα ελληνικά νησιά.
Υπάρχουν και σοβαρές ανησυχίες για τον ατνίκτυπο της σκηρυνσης της στάσης στο εσωτερικό, με περιορισμό δημοκρατίας και δικαιωμάτων. Ήδη η Αθήνα περιμένει την απόφαση της Δικαιοσύνης για τους Τούρκους στρατιωτικούς που ζήτησαν άσυλο και όποια αναφορά για επαναφορά της θανατικής ποινής στην Τουρκία μόνο απομακρύνει το ενδεχόμενο επιστροφής στην Τουρκία των συγκεκριμένων στρατιωτικών, αν απορριφθεί η αίτησή τους για άσυλο.
