Το πρώτο IPO τράπεζας στο Χρηματιστήριο ολοκληρώθηκε και η διοίκηση της Optima Bank αναμένεταια να χτυπήσει το καμπανάκι στο Χ.Α την Τετάρτη 4 Οκτωβρίου. Πριν όμως τελειώσουν οι …”εορτασμοί” άρχισαν να εγείρονται ερωτηματικά, πολλά εκ των οποίων φαίνονται εύλογα, δημιουργώντας συνθήκες εγγενούς κινδύνου που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την προσπάθεια της διοίκησης του Χ.Α και των εποπτικών αρχών να αποκασταστήσουν την καθημαγμένη αξιοπιστία της αγοράς.
Η υπερκάλυψη του IPO της Optima Bank είναι γεγονός, είναι όμως αυτό το επαρκές μέτρο επιτυχίας;, Θα μπορούσε να είναι πληθωρισμένη; Είναι δίκαιη η αποτίμηση στο ταμπλό; Έκακαν οι ρυθμιστικές και εποπτικές αρχές το έργο τους; Είχε η αγορά όλες τις πληροφορίες; Ποιός θα είνα ο αντίκτυπος στο κλίμα και την αξιοπιστία της αγοράς, υπό διαφορετικά σενάρια; Πρόκειται για μερικά εύλογα ερωτηματικά, στα οποία αναζητούνται απαντήσεις.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η δημόσα πρόσφορα της Optima Bank υπερκαλύφθηκε κατά 3,7 φορές –5,1 φορές κατά τη διοίκηση-, συγκεντρώνοντας 548 εκατ., ενώ ζητούσε 151 εκατ., επιτυγχάνοντας τιμή εισαγωγής 7,2 ευρω. Επικοινωνιακά, η υπερκάλυψη των IPO θεωρείται ένδειξη εμπιστοσύνης και μια πρώιμη αναγνώριση προοπτικών.
Η αποτίμηση
Τα metrics αποτίμησης των εισηγμένων εταιριών είνα διαφορετικά, ανά αγορά, κλάδο και μέγεθος εταιριών. Υπ΄αυτό το πρίσμα η Optima Bank αποτελεί μόνη της μια νέα κατηγορία. Η τράπεζα διαθέτει -μετά το IPO- 450 εκατ. ίδια κεφάλαια, αποτιμάται στα 530 εκατ. και δεν έχει κόκκινα δάνεια. Με βάση την τιμή εισαγωγής στα 7,2 ευρώ ο δείκτης Price / Book Value, που αποτελεί ίσως τον πιο διαδεομένο σε επίπεδο αποτιμήσεων- υπολογίζεται στο 1,17.
Συγκριτικά με τον κλάδο, ήτοι τις τέσσερις συστημικές, η Optima Bank μοιάζει να εισέρχεται στο Χ.Α σε τιμή αρκετά ακριβή, σχεδόν διπλάσια. Εδώ υπεισέρχεται η παράμετρος των προοπτικών. Δηλαδή, αν η αγορά προσδοκά ότι η Optima Bank θα μπορέσει γρήγορα να επιτύχει υψηλές αποδόσεις ιδίων κεφαλαίων, ήτοι αύξηση κερδοφορίας και διανομή μερισμάτων που να δικαιολογούν τη συγκεκριμένη αποτίμηση. Από το ενημερωτικό δελτίο, πάντως, δεν προκύπτει κάτι τόσο… εντυπωσιακό και σίγουρα η διοίκηση δεν θα υποδήλωνε μια τόσο ουσιώδη πτυχή.
Ακόμα όμως και να προέκυπτε, αυτό θα σήμαινε ότι η μετοχή της τράπεζας μπαίνοντας στο Χ.Α σε μια τιμή συγκριτικά διπλάσια από τον μέσο όρο του κλάδου, θα καθηλώνονταν εκεί, μέχρι να πιάσει τις προοπτικές. Αν, εκτός από την υψηλή τιμή εισαγωγής, η μετοχή επιδίδονταν και σε ράλι, ανοίγοντας κι άλλο το gap, τότε, είτε θα βρισκόμασταν μπροστά σε αλλαγή του μοντέλου αποτίμησης παρούσας και μελλοντικής αξίας των τραπεζών από τους επενδυτές, είτε κάτι άλλο θα έτρεχε και θα χρειαζόταν περαιτέρω διερεύνηση. Αν μάλιστα συνυπολογιστεί και το γεγονός ότι οι τέσσερις συστημικές τράπεζες προέρχονται και από ράλι, ενώ τώρα διορθώνουν, τότε, το εξωχρηματιστηριακό ή προχρηματιστριακό ράλι της Optima Bank, αφορά και ωφελεί τον βασικό μέτοχο δυσανάλογα έναντι των νέων μετόχων.
Οι προοπτικές
Όπερ σημαίνει ότι ακόμη κι αν μια εταιρία κάνει ντεμπούτο σε τιμή που θα μπορούσε να θεωρηθεί από… “αλμυρή” έως “πικαντική” σε όρους τρέχουσας αξίας, αυτή θα μπορούσε να δικαιολογηθεί από τις προοπτικές που βλέπει η αγορά. Βέβαια, στις δημόσιες εγγραφές το ενημερωτικό δελτίο οφείλει να αποτυπώνει τις προσδοκίες αυτές με εύλογο τρόπο. Η εμπιστοσύνη εδράζεται στη δυνατότητα της διοίκησης να πείσει για την επόμενη ημέρα μέσω του guidance υπό το άγρυπνο βλέμμα της Επτροπής Κεφαλαιαγοράς. Σε αυτό το επίπεδο, εκτός από την αξιοπιστία της διοίκησης της τράπεζας, “παίζεται” και η αποτελεσματκότητα των εποπτικών μηχανισμών.
Τα έσδα απο τόκους της Optima Bank διπλασιάζονται, η λειτουργική κερδοφορία εκτινάσσεται και η απόδοση στα ίδια κεφάλαια ROE είναι σίγουρα υψηλότερη από τις συστημικές, καθώς οι μεγάλες επιβαρύνονται από τον βραχνά της αναβαλόμμενης φορολογίας (DTC), ζήτημα που επισημαίνεται διαρκώς και αποτελεί συχνά τροχοπέδη. Συγκριτικά, λοιπόν, οι βραχυχρόνιες προοπτικές της Optima είναι σίγουρα καλύτερες από των τεσσάρων συστημικών.
Το ερώτημα που εγείρειται εδώ είναι, αν είναι πράγματι τόσο καλύτερες που να δικαιολογούν διπλάσια αρχική αποτίμηση.
Η διαδικασία του IPO
Οι παράγοντες, όμως, που παίζουν ρόλο στο IPO είναι δυναμικοί. Μετά τη συμφωνία για την αποτίμηση και το free float μεταξύ διοίκησηςκαι underwriters, έρχονται οι δεσμεύσεις στρατηγικών επενδυτών, να βάλουν τη βάση. Σε συνέχεια αυτών, οι underwriters αναλαμβάνουν ή όχι δέσμευση για κάλυψη των αδιάθετων, στάση που εκπέμπει επίσης σήματα στην αγορά. Ακολούθως τόσο οι ανάδοχοι όσο και άλλα χρηματιστριακά σπίτια αναλαμβάνουν το έργο της προσέλκυσης επενδυτών. Σε αυτό το σκέλος πολλά μπορούν να γίνουν. Ο τρόπος που χτίζεται το βιβλίο προσφορών, η δέσμευση κεφαλαών μέσω υπερ-αιτήσεων, η συμμετοχή ξένων επενδυτών, κλπ, διαμορφώνουν ένα περιβάλλον που μπορεί ακόμη και να πληθωρίσει την πραγματική εικόνα. Ο ρόλος των εποπτικών αρχών, εδώ, είναι κρίσιμος.
Τα ρίσκα
Η Optima Bank, είναι αλήθεια, ότι εισέρχεται στο Χρηματιστήρια με μηδενικά κόκκινα δάνεια, όταν οι τέσσερις συστημικές έχουν πολλά ακόμα στους ισολογισμούς τους, υψηλές προβλέψες επισφαλειών και σκληρό εποπτικό πλαίσιο. Η Optima, επίσης, δεν σχηματίζει και προβλέψεις έναντι επισφαλειών. Αυτό συνεπάγεται ότι η διοίκηση δεν σκοπεύει να κινηθεί επιθετικά, αναλαμβάνοντας ρίσκα χορηγήσεων και θα επιμείνε σε μοντέλο ελεγχόμενης ανάπτυξης ή θα αναζητήσει non core business έσοδα, ήτοι από την επενδυτική δραστηριόττηα. Αυτό όμως πάλι, δεν περιλαμβάνεται στο ενημερωτικό δελτίο.
Η ισχυρή παρουσία του ομίλου Βαρδινογιάννη μέσω της Ireon, εισφέροντας 15 εκατ., της Reggeborgh με 21 εκατ. και η είσοδος της Fiera Capital με 15 εκατ. αποτελούν τα ουσιαστικά εχέγγυα. Ωστόσο, οι μέτοχοι αυτοί έχουν πολυεπίπεδες καλύψεις και πληγές εσόδων, καθιστώντας τη θέση που αναλαμβάνουν στην Optima Bank μέρος ενός μεγάλου χαρτοφυλακίου, το οποίο μπορεί να δικαιολογήσει ακόμα και απώλειες, ιδιαίτερα όταν έχει παράξει υπερκέρδη από την ελληνική αγορά τα δύο τελευταία χρόνια.
Risk capacity
Μεγαλύτερο είναι πάντως το ρίσκο για το Χρηματιστήριο και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, καθώς αν η πρώτη εισαγωγή τράπεζας μετά από 17 σχεδόν χρόνια, που σηματοδοτεί και την αλλαγή του κλίματος στην αγορά αποδειχθεί κατώτερη των προσδοκιών ή ακόμη και πληθωρισμένη, τότε θα έχει υποθηκευτεί απριόρι η επόμενη ημέρα…
Ακόμα και αν οι βασικοί και νέοι μέτοχοι της Optima Bank είναι αρκετά ισχυροί για να διαχειριστούν σενάριο απωλειών στη μετοχή, αυτό δεν ισχύει για το Χ.Α και τις εποπτικές αρχές, η αξιοπιστία των οποίων έχει τρωθεί από περιπτώσεις όπως η Folli Follie, η MLS και η Proton Bank.
Η αποτίμηση των κινδύνων είναι αναπόσπαστο κομμάτι των αγορών και αποτελεί τη δικλείδα ασφαλείας για την επιτυχημένη λειτουργία τους. Ενδεικτική του εύθραυστου κλίματος στο Χρηματιστήριο, ήταν η αντίδραση της αγοράς στη λογιστική αναδιατύπωση μεγεθών της Epsilon Net, εταιρία με δυνατές προοπτικές και που έχει περάσει από τον έλεγχο της Εθνικής Τράπεζας που απέκτησε στρατηγική συμμετοχή.
