Ισχυρή και πολλαπλή σημειολογία και έχει ο διορισμός της Χαφιζέ Γκαγέ Ερκάν, στη θέση της διοικήτριας της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας από τον Ταγίπ Ερντογάν, καθώς εμπεδώνει τη στροφή στην οικονομική ορθοδοξία, ενώ όντας γυναίκα και με μακρά καριέρα σε αμερικανικές τράπεζες, σηματοδοτεί εμπράκτως την προσπάθεια επαναπροσέγγισης με τις ΗΠΑ και τις αξίες της Δύσης. Δεν είναι όμως αυτά τα μόνα σημεία, καθώς οι αγορές αναλύουν την καριέρα της και εντοπίζουν τις ελλείψεις της…
Η επιλογή της Γκαγιέ στόχο έχει να στείλει μήνυμα στροφής προς τη Δύση, όχι όμως με αναπόδραστο τρόπο,
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διόρισε την Πέμπτη τη Χαφιζέ Γκαγέ Ερκάν, στέλεχος του τραπεζικού τομέα των ΗΠΑ, διοικήτρια της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας. Ο διορισμός μιας δυτικόστροφης τραπεζίτισας αποτελεί ένα ακόμη, σαφές, μήνυμα εγκατάλειψης των Erdoganomics.
Η Χαφιζέ Γκαγέ Ερκάν,, η οποία υπήρξε συνδιευθύνουσα σύμβουλος της First Republic Bank και διευθυντικό στέλεχος της Goldman Sachs, αναλαμβάνει αμέσως μετά την επανεκλογή του αρχηγού του κράτους την 28η Μαΐου και μερικές ημέρες αφού ο κ. Ερντογάν άφησε να εννοηθεί πως θα υιοθετήσει λιγότερο ανορθόδοξη νομισματική και οικονομική πολιτική.
Οι αγορές προεξοφλούν ήδη αυξήσεις επιτοκίων και αναμένουν την πρώτη δήλωση πολιτικής από το ΔΣ της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας μετά την ανάληψη καθηκόντων από την Χαφιζέ Γκαγέ Ερκάν. Ήδη, οι μεγάλες τουρκικές κρατικές τράπεζες έχουν σταματήσει να στηρίζουν τη λίρα, καθώς τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας έχουν ήδη υποχωρήσει σε αρνητικά επίπεδα, αλλά και ως ένδειξη αλλαγής πολιτικής μετά την αλλαγή σκυτάλης στο υπουργείο Οικονομικών.
Η ηλεκτρική καρέκλα
Η νέα διοικήτρια της κεντρικής τράπεζας, η πέμπτη σε τέσσερα χρόνια, αντικαθιστά τον Σαχάπ Καβτζίογλου, που υπήρξε αιχμή του δόρατος της πολιτικής μείωσης των επιτοκίων του κ. Ερντογάν, παρά την ιστορική πτώση της λίρας το 2021 και την απογείωση του πληθωρισμού, που ξεπέρασε το 85% πέρυσι, φθάνοντας σε υψηλό 24ετίας.
Ο διορισμός, που ανακοινώθηκε μέσω της τουρκικής επίσημης Εφημερίδας της Κυβέρνησης, συνοδεύτηκε από την τοποθέτηση του κ. Καβτζίογλου στη θέση του επικεφαλής του τουρκικού εποπτικού φορέα των τραπεζών (BDDK).
Το κατευθυντήριο επιτόκιο της τουρκικής κεντρικής τράπεζας έχει μειωθεί στο 8,5% από το 19% όπου βρισκόταν το 2021, με τα λεγόμενα πραγματικά επιτόκια βαθιά σε αρνητικό έδαφος και τις αρχές να διαχειρίζονται την ισοτιμία της λίρας με δεκάδες ρυθμίσεις για τις πιστώσεις και το συνάλλαγμα. Την ίδια στιγμή ο πληθωρισμός μόλις έπεσε κάτω από το 40% ενώ προηγουμένως για μήνες κινούνταν σε δυσθεώρητα υψηλά επίπεδα.
Η τουρκική λίρα κατέγραψε νέα ιστορικά χαμηλά αυτή την εβδομάδα· μετά την ανακοίνωση για τον διορισμό της Χαφιζέ Γκαγέ Ερκάν, παρέμενε ανεπαίσθητα πάνω από το ναδίρ της συναλλαγματικής της ισοτιμίας έναντι του δολαρίου.
Αίνιγμα η Ερκάν
Αν μη τί άλλο, η Ερκάν έχει πάντα τέλειο timing και την ικανότητα να συνδέει τον εαυτό της με τις καλές ημέρες και να αποστασιοποιείται εγκαίρως από δυνητικά προβλήματα. Αυτό έκανε και στη First Republic, όταν η αποχώρησή της προκάλεσε έκπληξη, καθώς μετά από οκτώ χρόνια στην τράπεζα παραιτήθηκε πρόωρα από τη θέση της διευθύνουσας συμβούλου, μεταπηδώντας στον τομέα του Real Estate Financing.
Η απόφασή της να εγκαταλείψει την First Republic το 2022, όταν δεν είχαν διαφανεί σημάδια της κρίσης που την οδήγησαν σε κατάρρευση δεν φαινόταν να βγάζει νόημα. Κοιτώντας τις εξελίξεις υπό το φίλτρο της νέας συγκυρίας πολλά πράγματα θα μπορούσαν να ερμηνευτούν διαφορετικά.
Με το track record της Γκαγιέ, ο διορισμός της ως διοικήτρια της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας, εκτιμάται ότι θα έχει θετική δυναμική. Υπάρχουν ωστόσο αμφιβολίες για την επάρκειά της, δεδομένου ότι δεν διαθέτει βάθος στη νομισματική πολιτική και οι σπουδές εστιάζονται στην χρηματοδοτική αρχιτεκτονική. Υπ αυτό το πρίσμα, ο διορισμός της Γκαγιέ φαίνεται να έχει περισσότερα σημειολογικά και λιγότερα πραγματολογικά χαρακτηριστικά.
Με δεδομένο ότι ο Ταγίπ Ερντογάν επαναφέρει στο υπουργείο Οικονομικών τον 56χρονο Μεχμέτ Σιμσέκ, φαίνεται ότι διαμορφώνει ένα συλλογικό σχήμα για τη διαμόρφωση της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής. Αυτό βέβαια δεν ευθυγραμμίζεται με τις επιταγές των ορθόδοξων οικονομικών, που θέλει τους δύο κλάδους να συνεργάζονται αλλά να διατηρεί ο καθένας την ανεξαρτησία του. Για το μοντέλο Ερντογάν, όμως, αποτελεί ένα πρώτο βήμα.
Υπό το πολιτικό πρίσμα, η επιλογή της Γκαγιέ στόχο έχει να στείλει μήνυμα στροφής προς τη Δύση, όχι όμως με αναπόδραστο τρόπο, καθώς δεν τοποθετεί μια ισχυρή προσωπικότητα με ξεκάθαρες και διατυπωμένες θέσεις στη νομισματική πολιτική, αλλά μια τραπεζίτισα με θητεία σε επενδυτικές και εμπορικές τράπεζες, χωρίς background που θα μπορούσε να είναι δεσμευτικό πολιτικά.
Το ρίσκο να μην τσιμπήσουν το δόλωμα οι αγορές
Η επιλογή της Γκιαγιέ ενέχει το ρίσκο οι αγορές να θεωρήσουν την κίνηση του Ερντογάν προσχηματική και να δουν πίσω από αυτή την πλήρη έλλειψη πολιτικής βούλησης για την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της Κεντρικής Τράπεζας. Κάτι τέτοιο θα επαναβεβαίωνε την ισχυρή ροπή του Τούρκου προέδρου προς τον συγκεντρωτισμό, υπονομεύοντας την ίδια την προσπάθεια για αλλαγή σελίδας.
Οι αντιφάσεις
Εσωτερικά, στο AKP και στην Τουρκία, η θέση της γυναίκας επί Ταγίπ Ερντογάν έχει υποβαθμιστεί σημαντικά, με την επιστροφή της Μαντίλας και την τοποθέτηση ελάχιστον γυναικών και όχι σε καίρια πόστα. Έτσι, ο διορισμός της Γκαγιέ, με το ελλιπές βιογραφικό, στην πραγματικότητα δεν ενδυναμώνει τη θέση της γυναίκας στην τουρκική πολιτική σκηνή και την κοινωνία, αλλά εμπεδώνει την αποδυνάμωση του ρόλου της Κεντρικής Τράπεζας στην αρχιτεκτονικής της οικονομικής πολιτικής του Ταγίπ Ερντογάν.
Το βιογραφικό της Γκαγιέ
Η Γκαγιέ, μετά την ολοκλήρωση του διδακτορικού της προσελήφθη στη Goldman Sachs ως επικεφαλής ομάδας για τη δημιουργία αλγόριθμων για trading, ενώ ακολούθως ανέλαβε θέση Γενικής Διευθύντριας στον τομέα ευθύνης της.
Είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Marsh & Mclennan Cos, ενώ διετέλεσε μέλος του ΔΣ της Tiffany & Co για δύο χρόνια μέχρι το 2021.
Συμμετέχει ως μέλος στο Council on Foreign Relations/NY, στο Young Presidents’ Organization Inc καθώς και στο International Womens Forum, ενώ είναι μέλος ΔΣ στο PARTNERSHIP FOR NEW YORK CITY.
Η καριέρα
Οι σπουδές
