Σε τροχιά για την εφαρμογή των νέων δημοσιονομικών κανόνων έχει εισέλθει η Κομισιόν, με την Ελλάδα να βρίσκεται στο επίκεντρο, καθώς παρά τις καλές δημοσιονομικές επιδόσεις, οι οριζόντιες δαπάνες στήριξης έχουν από καιρό προκαλέσει αντιδράσεις στο Eurogroup.
Μπροστά σε συνθήκες οιωνεί Μνημονίου θα βρεθεί η νέα ελληνική κυβέρνηση, καθώς η Κομισιόν ήδη, πριν την υιοθέτηση των νέων δημοσιονομικών κανόνων, ζητά από την Αθήνα κόφτη στις δαπάνες και στοχευμένες πολιτικές στο εξής.
Το Crisis Monitor έχει εγκαίρως και κατ’ επανάληψη επισημάνει το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο που προωθεί η Κομισιόν και τον αντίκτυπο που θα έχει στην Ελλάδα. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας προειδοποίησε προεκλογικά για το ανεφάρμοστο των εξαγγελιών, καθιστώντας σαφές ότι διαμορφώνεται νέο περιβάλλον.
Αναλυτικά οι συστάσεις περιλαμβάνουν:
- Τερματισμός των μέτρων ενεργειακής στήριξης που ισχύουν έως το τέλος του 2023, χρησιμοποιώντας τις σχετικές εξοικονομήσεις για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Σε περίπτωση που τυχόν ανανεωμένες αυξήσεις των τιμών της ενέργειας απαιτούν μέτρα στήριξης, βεβαιωθείτε ότι αυτά στοχεύουν στην προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, είναι οικονομικά προσιτά και διατηρούν κίνητρα για εξοικονόμηση ενέργειας.
- Διασφάλιση συνετούς δημοσιονομικής πολιτικής, ιδίως με τον περιορισμό της ονομαστικής αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών που χρηματοδοτούνται σε εθνικό επίπεδο το 2024 σε όχι περισσότερο από 2,6%.
- Διατήρηση των δημοσίων επενδύσεων που χρηματοδοτούνται σε εθνικό επίπεδο και διασφάλιση της αποτελεσματικής απορρόφησης των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και άλλων κονδυλίων της ΕΕ, ιδίως για την προώθηση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.
- Για την περίοδο μετά το 2024, συνεχίστε να ακολουθείτε μια μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική σταδιακής και βιώσιμης σύσφιξης (consolidation), σε συνδυασμό με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που συμβάλλουν σε υψηλότερη βιώσιμη ανάπτυξη, για την επίτευξη μιας συνετής μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής θέσης.
- Με βάση τις μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν ως μέρος του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, βελτιώστε τη φιλικότητα προς τις επενδύσεις του φορολογικού συστήματος με την εισαγωγή ενός συστήματος προκαταβολής φόρου, διευρύνετε τη φορολογική βάση, συμπεριλαμβανομένης της αναθεώρησης της τρέχουσας φορολογικής δομής για τους αυτοαπασχολούμενους και ενισχύστε τη φορολογική συμμόρφωση με την επέκταση της χρήσης ηλεκτρονικών πληρωμών. Διατήρηση και αύξηση της αυτονομίας της φορολογικής αρχής επεκτείνοντας την εντολή της για την ανάπτυξη και διαχείριση των πληροφοριακών συστημάτων και του ανθρώπινου δυναμικού της.
- Διασφαλίστε την αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι μπορεί να προσελκύσει τις κατάλληλες δεξιότητες και διατηρώντας τη συνέπεια στο ενιαίο μισθολόγιο. Συνέχιση της συνεχιζόμενης μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων και περαιτέρω βελτίωση της λειτουργίας της δευτερογενούς αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων.
- Διατηρήστε τη δυναμική στη σταθερή εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και ολοκληρώστε γρήγορα το κεφάλαιο REPowerEU με σκοπό την ταχεία έναρξη της εφαρμογής του. Εξασφάλιση συνεχούς επαρκούς διοικητικής ικανότητας ενόψει του μεγέθους του σχεδίου. Συνέχιση της ταχείας εφαρμογής των προγραμμάτων πολιτικής συνοχής, σε στενή συμπληρωματικότητα και συνέργεια με το σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης.
- Για να εξασφαλιστεί επαρκής και ισότιμη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, να ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του πλαισίου πρωτοβάθμιας περίθαλψης και να υιοθετηθούν ισχυρότερα κίνητρα για την εγγραφή επαρκούς αριθμού οικογενειακών γιατρών, προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης πληθυσμιακή κάλυψη και καταγραφή πληθυσμού.
- Ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης του κτηματολογίου με την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης και την ίδρυση και λειτουργία του Ελληνικού Οργανισμού Κτηματογράφησης.
- Μείωση της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα και περαιτέρω επιτάχυνση της διαφοροποίησης των οδών παροχής ενέργειας. Περαιτέρω επέκταση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με την ολοκλήρωση και την επιβολή των νέων νομικών πλαισίων για τη διαδικασία αδειοδότησης και για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, την αύξηση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και της χωρητικότητας αποθήκευσης, την προώθηση της αποκεντρωμένης παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη θέσπιση νομοθετικών πλαισίων για την παραγωγή ανανεώσιμο υδρογόνο και βιομεθάνιο.
- Εντατικοποίηση της παροχής μέτρων που βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση, συμπεριλαμβανομένων στοχευμένων μέτρων για νοικοκυριά με φτωχή ενέργεια και εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, καθώς και προσπάθειες πολιτικής με στόχο την παροχή και την απόκτηση των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση.
- Υποστήριξη της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές του τομέα των μεταφορών, ιδίως με την προώθηση των ηλεκτρικών οχημάτων.
Το μακροοικονομικό σενάριο στο οποίο στηρίζονται οι δημοσιονομικές προβλέψεις του προγράμματος σταθερότητας είναι ρεαλιστικό το 2023 και αισιόδοξο στη συνέχεια. Η κυβέρνηση προβλέπει αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,3% το 2023 και 3% το 2024. Συγκριτικά, οι εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2023 μιλούν για υψηλότερη αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,4% το 2023 και χαμηλότερο 1,9% το 2024, κυρίως λόγω των διαφορών τις παραδοχές για την επενδυτική δραστηριότητα και τις συνεισφορές από τον εξωτερικό τομέα. Το Πρόγραμμα Σταθερότητας 2023 προβλέπει υψηλότερες συνεισφορές από τον ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου, ιδίως το 2024, και η Επιτροπή αναμένει ότι οι εισαγωγές αγαθών θα παραμείνουν πιο υψηλές από ό,τι στις προβλέψεις των αρχών.
Τα περισσότερα μέτρα το 2023 δεν φαίνεται να στοχεύουν στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά ή επιχειρήσεις και δεν διατηρούν πλήρως το «σήμα των τιμών» για τη μείωση της ζήτησης ενέργειας και την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης. Ως αποτέλεσμα, το ποσό των στοχευμένων μέτρων στήριξης, που θα ληφθούν υπόψη στην αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τη σύσταση για το 2023, εκτιμάται στις εαρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2023 σε 0,1% του ΑΕΠ το 2023 (έναντι 0,5% του ΑΕΠ το 2022). Τέλος, το κρατικό ισοζύγιο του 2023 αναμένεται να ωφεληθεί από τη σταδιακή κατάργηση των προσωρινών έκτακτων μέτρων για τον COVID-19 ύψους 1,5% του ΑΕΠ.
