Εμπροσθοβαρές πρόγραμμα για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας υιοθετεί η Κομισιόν, με την Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν να ανακοινώνει πακέτο 300 δισ. για την επιτάχυνση της ενεργειακής απεξάρτησης από τη Ρωσία.
Το νέο πακέτο προτάσεων της Κομισιόν για την ενεργειακή ασφάλεια και τον έλεγχο των τιμών παρουσίασαν οι Βρυξέλλες. Η Επιτροπή σε ανακοίνωσή της καλεί τα κράτη-μέλη να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν την εργαλειοθήκη της για τις τιμές ενέργειας, η οποία περιλαμβάνει μέτρα για τη μείωση των λογαριασμών ενέργειας που πληρώνουν οι Ευρωπαίοι καταναλωτές.
Επιπλέον, μια σειρά από βραχυπρόθεσμα μέτρα τίθενται στη διάθεση των κρατών-μελών και μπορούν να χρησιμοποιηθούν τώρα και κατά την επόμενη περίοδο θέρμανσης.
Σύμφωνα με την Κομισιόν από τα 300 δισ, μόλις τα 72 δισ. αφορούν επιδοτήσεις, ενώ τα υπόλοιπα είναι δάνεια. Συνολικά, πάντως, για την ενεργοποίηση του νέου πλαισίου απαιτείται εξυγχρονισμός του θεσμικού και νομικού πλαισίου στις χώρες.
Φυσικό αέριο
Δυνατότητα για τα κράτη-μέλη να επεκτείνουν προσωρινά τη ρύθμιση των τιμών τελικού καταναλωτή σε ένα ευρύ φάσμα πελατών, συμπεριλαμβανομένων των νοικοκυριών και της βιομηχανίας.
Προσωρινοί «διακόπτες» και έκτακτα μέτρα ρευστότητας για την υποστήριξη της αποτελεσματικής λειτουργίας των αγορών εμπορευμάτων, με πλήρη τήρηση των διατάξεων για τις κρατικές ενισχύσεις.
Χρήση της Ενεργειακής Πλατφόρμας της ΕΕ για τη συγκέντρωση της ζήτησης φυσικού αερίου, τη διασφάλιση ανταγωνιστικών τιμών φυσικού αερίου μέσω εθελοντικών κοινών αγορών και τη μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.
Ηλεκτρική ενέργεια
Η δυνατότητα ανακατανομής εξαιρετικά υψηλών εσόδων (τα λεγόμενα ουρανοκατέβατα κέρδη) για τη στήριξη των καταναλωτών επεκτείνεται για να καλύψει την επόμενη περίοδο θέρμανσης.
Επιπλέον, τα έσοδα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση της υποστήριξης των καταναλωτών.
Προσωρινή επέκταση των ρυθμιζόμενων τιμών λιανικής για την κάλυψη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Για τις περιοχές με πολύ περιορισμένη διασύνδεση, η δυνατότητα εισαγωγής επιδοτήσεων για το κόστος των καυσίμων στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ώστε να μειωθούν οι τιμές, υπό τον όρο ότι έχουν σχεδιαστεί κατά τρόπο συμβατό με τις Συνθήκες της ΕΕ, ιδίως όσον αφορά την απουσία περιορισμών στις διασυνοριακές εξαγωγές, την τομεακή νομοθεσία και τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις.
Μέτρα… πολέμου
Σε περίπτωση πλήρους διακοπής της παροχής ρωσικού φυσικού αερίου, ενδέχεται να χρειαστούν περαιτέρω έκτακτα μέτρα για τη διαχείριση της κατάστασης. Η Επιτροπή καλεί τα κράτη-μέλη να επικαιροποιήσουν τα σχέδια έκτακτης ανάγκης τους, λαμβάνοντας υπόψη τις συστάσεις που έχουν εκδοθεί.
Η Επιτροπή θα διευκολύνει τη δημιουργία ενός συντονισμένου σχεδίου μείωσης της ζήτησης της ΕΕ με προληπτικά εθελοντικά μέτρα περικοπής, ώστε να είναι έτοιμα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Σε πνεύμα αλληλεγγύης, τα λιγότερο επηρεαζόμενα κράτη-μέλη θα μπορούσαν να μειώσουν τη ζήτηση φυσικού αερίου προς όφελος των περισσότερο επηρεαζόμενων κρατών-μελών.
Επιπρόσθετα σε αυτά τα μέτρα, ενδέχεται να είναι απαραίτητο ένα διοικητικό ανώτατο όριο τιμών (πλαφόν) για το φυσικό αέριο σε επίπεδο ΕΕ, ως απάντηση σε μια πλήρη διακοπή του εφοδιασμού. Εάν εισαχθεί, αυτό το ανώτατο όριο θα πρέπει να περιορίζεται στη διάρκεια της έκτακτης ανάγκης της ΕΕ και δεν θα πρέπει να θέτει σε κίνδυνο την ικανότητα της ΕΕ να προσελκύει εναλλακτικές πηγές προμήθειας φυσικού αερίου και LNG για αγωγούς και να μειώνει τη ζήτηση.
Σχεδιασμός για το μέλλον
Η πρόσφατη έκθεση του ACER καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι θεμελιώδεις αρχές του σχεδιασμού της αγοράς αποφέρουν σημαντικά οφέλη στους καταναλωτές. Σημειώνει επίσης ότι υπάρχουν διάφοροι τρόποι για την καλύτερη προστασία των καταναλωτών και την παροχή προσιτής ηλεκτρικής ενέργειας, για να γίνει η αγορά πιο εύρωστη και ανθεκτική σε μελλοντικούς κραδασμούς και να ευθυγραμμιστεί περαιτέρω με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θέτει ορισμένα ζητήματα που πρέπει να μελετηθούν για τη βέλτιστη μελλοντική λειτουργία της αγοράς. Αυτά περιλαμβάνουν μέσα βασισμένα στην αγορά για την προστασία των καταναλωτών από την αστάθεια των τιμών, μέτρα που ενισχύουν την ανταπόκριση στη ζήτηση και προωθούν μεμονωμένα συστήματα ιδιοκατανάλωσης, κατάλληλα επενδυτικά μηνύματα και πιο διαφανή εποπτεία της αγοράς. Με βάση την ανάλυση που παρουσιάστηκε σήμερα, η Επιτροπή θα ξεκινήσει μια διαδικασία εκτίμησης επιπτώσεων σχετικά με πιθανές προσαρμογές στον σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
