Σε μακρά περίοδο πολιτικών ανακατατάξεων, εν μέσω γεωπολιτικών εντάσεων, ενεργειακής κρίσης και με αυξημένο κίνδυνο κοινωνικών αναταραχών, έχει αναπόδραστα εισέλθει η Γαλλία. Το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στις οποίς ο απερχόμενος πρόεδρος Εμάνουελ Μακρόν αντιπαρατίθεται με την ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν, θεωρείται -λίγο ως πολύ- δεδομένο, ακόμα όμως κι έτσι, ο πόλεμος κια ο αναβρασμός δεν τελειώνουν εκεί, καθώς ακολουθούν οι βουλευτικές εκλογές τις οποίες ο Μελανσόν θέλει να μετατρέψει σε όχημα αμφισβήτησης νεοεκλεγέντος προέδρου.
- Ο Μακρόν έχει αποδυναμωθεί,
- η Λεπέν έχει ενισχυθεί και
- οι βουλευτικές εκλογές έρχονται τον Ιούνιο
- Υπαρκτός ο κίνδυνος δυσκυβερνησίας
Σε περιβάλλλον αλληλεπικαλυπτόμενων κρίσεων ο Εμάνουελ Μακρόν διεκδικεί την επανεκλογή του, χωρίς καθαρή ατζέντα, με όχημα την αναγκαιότητα της ΕΕ και την επιτακτικότητα της πολιτικής σταθερότητας. Στην πραγματικότητα ο Μακρόν δεν έχει πρόγραμμα αλλά… ατζέντα. Ανδεικνύεται ως το “μη χείρον βέλτιστον” και ευελπιστεί να πείσει τους αντισυστημικούς που ψήφισαν Μελανσόν ότι ο διαρκής πόλεμος μαζί του είναι συμφερότερος από έναν απέναντι στη Λεπέν.
Η αριστερά του Ζαν Λυκ Μελανσόν απαρνήθηκε τελικά τον καταλυτικό ρόλο που της απένειμε de facto η λαϊκή ψήφος και επέλεξε να μείνει αμέτοχη στη μάχη αυτή, με τον ίδιο να διεκδικεί εμμέσως την πρωθυπουργία μέσα από τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου, υποστηρίζοντας ότι αν επικρατήσει το κόμμα του θα αναγκάσει τον Μακρόν να τον διορίσει πρωθυπουργό.
Ο Μελανσόν είχε αρχικά συνταχθεί υπέρ ενός αντι-Λεπέν μετώπου, το οποίο στη συνέχεια αναίρεσε, μετά από ψηφοφορία στο κόμμα του, υιοθετώντας τελικά ουδέτερη γραμμή. Ο ίδιος ο Μελανσόν επιχείρησε να μετακινήσει το ενδιαφέρον στις επικείμενες βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου, επιζητώντας την επικράτηση για τη διαμόρφωση μιας ξεκάθαρα δυσλειτουργικής κυβέρνησης.
Τα σενάρια Μελανσόν, αν και πολιτικά ανεδαφικά, αποτελούν ένδειξη της βαθιάς διαίρεσης στη Γαλλία και των κινδύνων που ελλοχεύουν για την Ευρώπη. Το ενδεχόμενο δυσκυβερνησίας της Γαλλίας με έναν πρόεδρο ανίκανο να προωθήσει πολιτικές και να λάβει αποφάσεις δεν είναι πρωτόγνωρο. Σε αυτή τη φάση, όμως, η Ευρώπη προσδοκά από τη Γαλλία να ανταποκριθεί όχι μόνο στον ρόλο της αλλά να υποκασατήσει και τη Βρετανία, ενώ η Γερμανία ακόμα αναζητά βηματισμό, εν τη απουσία της Άγκελα Μέρκελ.
Ενώ η Ευρώπη ταλανίζεται από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση, back-to-back με τον κορονοϊό, οι Γάλλοι έχουν εγρήγορση για κοινωνικές διεκδικήσεις. Πορείες, συγκρούσεις με την αστυνομία πολιτικός ακτιβισμός βρήκαν ιδιαίτερα πρόσφορο έδαφος. Τώρα, ανεξαρτήτως αποτελέσματος των προεδρικών εκογών, η προοπτική των βουλευτικών και η δυναμική ευρ΄τυερων ανακατατάξεων, θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία νέου κινήματος… όπως “Τα κίτρινα γιλέκα”.
Από τον πρώτο στο δεύτερο γύρο
Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, ο Μακρόν και η Λεπέν έπεσαν στο έδαφος σε μια προσπάθεια να πείσουν όσους δεν τους ψήφισαν στον πρώτο γύρο ή δεν πήγαν στις κάλπες.
Ο Μακρόν πραγματοποίησε μια σειρά επισκέψεων εκστρατείας με στόχο κρίσιμες εκλογικές περιφέρειες και έδωσε μια σειρά από συνεντεύξεις, από τον παραδοσιακό ραδιοφωνικό σταθμό France Inter έως έναν ιστότοπο που ειδικεύεται στη ραπ μουσική.
Η Λεπέν συνέχισε την περιοδία της με βαριά ατζέντα και πέρασε την τελευταία μέρα της εκστρατείας της στο διαμέρισμα Pas-de-Calais, στη βόρεια Γαλλία.
Η πιο εμβληματική στιγμή ήταν η παραδοσιακή τηλεοπτική συζήτηση όπου οι δύο φιναλίστ αναμετρήθηκαν την Τετάρτη.
Θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα σημεία της καμπάνιας, η συζήτηση συνήθιζε να είναι πολύ δημοφιλής στους θεατές. Αυτή τη φορά μόνο 16,5 εκατομμύρια Γάλλοι το παρακολούθησαν, το χειρότερο ποσοστό τηλεθέασης από τότε που ξεκίνησαν τα debate.
Η Λεπέν τα πήγε πολύ καλύτερα από ό,τι το 2017, όταν η καταστροφική της απόδοσή οδήγησε σε απότομη πτώση των δημοσκοπήσεων και κατέστρεψε την αξιοπιστία της σε οικονομικά ζητήματα.
Όμως ο Μακρόν δεν έχασε την ευκαιρία να επιτεθεί στην ακροδεξιά υποψήφια για το οικονομικό της πρόγραμμα καθώς και για την πρότασή της να απαγορεύσει τις μαντίλες στο κεφάλι και να την κατηγορήσει ότι είναι στο μισθολόγιο του Πούτιν. Η Λεπέν επέκρινε την πρώτη θητεία του Μακρόν και τη μεταρρύθμιση των συντάξεων.
Ο Μακρόν θα κερδίσει… χάνοντας
Οι δημοσκοπήσεις εμφανίζουν «φαβορί» για τη νίκη στον δεύτερο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών τον Εμανουέλ Μακρόν. Ταυτόχρονα όμως η Μαριν Λεπέν φαίνεται να λαμβάνει τα υψηλότερα ποσοστά που έχει ποτέ ανέλθει η γαλλική ακροδεξιά.
Οι πρώτες επίσημες εκτιμήσεις για το ποιός η ποιά θα βρεθεί εντός του Μεγάρου των Ηλυσίων Πεδίων τα επόμενα πέντε χρόνια θα δημοσιοποιηθούν με το κλείσιμο και της τελευταίες κάλπης στις 21.00 ώρα Ελλάδας.
Στις περισσότερες γαλλικές εκλογικές περιφέρειες οι κάλπες κλείνουν στις 20.00 ώρα Ελλάδας, αλλά στις οκτώ μεγαλύτερες πόλεις της Γαλλίας κλείνουν στις 21.00.
Οι δημοσκοπήσεις των τελευταίων ημερών εμφανίζουν τον απερχόμενο και υποψήφιο για επανεκλογή πρόεδρο Μακρόν μεταξύ 53,5% και 57,5%, δηλαδή κατά πάσα πιθανότητα νικητή των προεδρικών εκλογών, αλλά με ποσοστό σαφώς μικρότερο από το 66% που έλαβε το 2017, με αντίπαλο πάλι την Μαριν Λεπέν.
Η γαλλική ακροδεξιά μετρά 50 χρόνια κομματικής έκρασης μέσα από το κόμμα που αρχικά ίδρυσε ο πατέρας της Λεπέν, ο Ζαν Μαρί. Σε αυτή την περίοδο η πορεία της ακροδεξιάς στη Γαλλία είναι ξεκάθαρα ανοδική. Η εμφάνμηση της Μαρίν Λεπέν μάλιστα οδήγησε σε διπλασιασμό της δύναμης του κόμματος. Το 2002 ο Ζαν Μαρί είχε λάβει 5 εκατ. ψήφους, το 2017 η Μαρίν Λεπέν έλαβε 10 εκατομμύρια ψήφους και τώρα όλα δείχνουν πως θα λάβει 15 εκατ. ψήφους.
Κλειδί οι ψηφοφόροι του Μελανσόν
Με βάση τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των εκλογών και τις δημοσκοπήσεις που ακολούθησαν, η Μαριν Λεπέν θα είχε κάποιες ελπίδες να επικρατήσει στις εκλογές αν οι ψηφοφόροι στον πρώτο γύρο του αριστερού υποψήφιου Ζαν Λυκ Μελανσόν προτιμήσουν μαζικά την αποχή, αν πολλοί ψηφοφόροι του Μακρόν στον πρώτο γύρο, θεωρώντας τη νίκη εξασφαλισμένη, επιλέξουν και αυτοί την αποχή και αν, τέλος, πολλοί από αυτούς που δεν ψήφισαν στον πρώτο γύρο, προσέλθουν στον δεύτερο για να ψηφίσουν μαζικά Λεπέν.
Το ενδεχόμενο να συμβούν όλα αυτά ταυτοχρόνως δεν φαίνεται πιθανό. Ο Μελανσόν, ο οποίος το βράδυ του πρώτου γύρου ζήτησε επιτακτικά από τους ψηφοφόρους του να μην δώσουν «ούτε μια ψήφο στην Λεπέν», στις 19 Απριλίου τους ζήτησε να μην προτιμήσουν ούτε την αποχή, χωρίς ωστόσο να ταχθεί υπέρ της ψήφου στον Μακρόν. Τούτου δοθέντος ο αριθμός αυτών που θα ψηφίσουν είτε άκυρο είτε λευκό αναμένεται να είναι υψηλός, ξεπερνώντας ενδεχομένως το 11,5% που ήταν το 2017. Αυτό όμως μάλλον είναι υπέρ του Μακρόν που προηγείται, αφού τα άκυρα και τα λευκά ψηφοδέλτια δεν λαμβάνονται υπόψη στην έκδοση του τελικού αποτελέσματος.
Συμμετοχή
Οι Γάλλοι είναι συνήθως αρκετά επιμελείς ψηφοφόροι, με ποσοστό περίπου 80% στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές. Στον πρώτο γύρο νωρίτερα αυτό το μήνα, το 26% του εκλογικού σώματος αποφάσισε να απέχει, επίπεδο που θεωρείται αρκετά υψηλό για τη Γαλλία, η οποία αποδείχθηκε όμως χαμηλότερη από ό,τι προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις.
Ακόμη, οι Γάλλοι είναι κουρασμένοι από την κρίση του κορωνοϊού και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η αντίληψη του Μακρόν ως ο αναπόφευκτος νικητής, καθώς και η χαμηλών τόνων καμπάνια του δεν βοήθησαν. Και οι δύο γύροι συμπίπτουν επίσης με τις σχολικές διακοπές σε διάφορες περιοχές της χώρας.
Για τον Μακρόν, ο οποίος αντιμετωπίζει τις μεγαλύτερες προκλήσεις του από την ακροδεξιά και την άκρα αριστερά, η απάθεια των ψηφοφόρων αποτελεί από μόνη της μια απειλή. Από τη σκοπιά του Μακρόν, η αυξημένη αποχή θα μπορούσε να ευνοήσει την ακροδεξιά αντιπαλό του, ενώ ταυτόχρονα θα μπορούσε να χρησιμοπποιηθεί και ως εργαλείο αμφισβήτησης της νομιμοποίησης της εκλογής του.
Εκλογές ξανά τον Ιούνιο
Τέλος, η Γαλλία ναι μεν θα γνωρίζει σήμερα το βράδυ τον ή την ένοικο του Μεγάρου των Ηλυσίων Πεδίων για την ερχόμενη πενταετία, αλλά δεν θα έχει σαφή εικόνα για την κυβέρνηση και τον ή την πρωθυπουργό της.
Αυτά θα κριθούν εν πολλοίς στις προβλεπόμενες για τον Ιούνιο βουλευτικές εκλογές, που θα γίνουν επίσης σε δυο γύρους και όπου στον πρώτο γύρο, ανά περιφέρεια, λαμβάνουν μέρος οι υποψήφιοι όλων των κομμάτων, ενώ στον δεύτερο, αν κανείς δεν έχει συγκεντρώσει το 50% συν ένα, εισέρχονται οι δύο πρώτοι σε ψήφους.
Το ενδεχόμενο να επικρατήσει στις βουλευτικές το κόμμα του Μακρόν «Εμπρός Γαλλία», εκμεταλλευόμενο τη δυναμική της νίκης στις προεδρικές εκλογές δεν αποκλείεται. Ίσως, όμως, να αποδειχθεί δυσκολότερο σε σχέση με το παρελθόν αφού σήμερα υπάρχει στη χώρα ένα πρωτόγνωρο πολιτικό σκηνικό, με τρία κόμματα που κινούνται πάνω από το 20% και πολλά άλλα που κινούνται κάτω από το 10%.
Στη Γαλλία ο πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει τον πρωθυπουργό και στη συνέχεια, όπως ορίζει το Σύνταγμα, «μαζί ορίζουν τη σύνθεση της κυβέρνησης».
Ο αρχηγός του κράτους προεδρεύει επίσης του Υπουργικού Συμβουλίου, το οποίο συγκεντρώνει όλα τα μέλη της κυβέρνησης κάθε εβδομάδα για να συζητήσουν σχέδια νόμων και διαταγμάτων.
Με άλλα λόγια θα πρέπει να οριστεί μια κυβέρνηση που για να μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά θα πρέπει να έχει την εμπιστοσύνη της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης. Τα τελευταία εξήντα χρόνια μόνο ο Μιτεράν και ο Σιράκ κατάφεραν να επανεκλεγούν, έχοντας όμως υποχρεωθεί στη διάρκεια της πρώτης τους θητείας να «συγκατοικήσουν» στην εξουσία, ελλείψει κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, με πρωθυπουργό πολιτικό τους αντίπαλο. Ο Μακρόν απέφυγε αυτή τη συγκατοίκηση κατά την πρώτη του θητεία στην προεδρία της Γαλλικής Δημοκρατίας. Θα την αποφύγει και στη δεύτερη θητεία του αν εκλεγεί;
