Σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης έθεσε το Καζακστάν ο ο πρόεδρος της χώρας Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγεφ, στη σκιά βίαιων κοινωνικών αναταραχών, που ξέσπασαν με αφορμή την αύξηση της τιμής στα καύσιμα και διανύουν πλέον την τέταρτη ημέρα τους.
Στα πρόθυρα κοινωνικής εξέγερσης βρίσκεται το Καζακστάν με τον πρόεδρο της χώρας να κηρύσσει κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και παράλληλα να ζητά στρατιωτική συνδρομή από έξι χώρες του πρώην Σεβιετικού Μπλοκ, μεταξύ των οποίων και τη Ρωσία, καθώς μεγάλες κοινωνικές ομάδες διαδηλώνουν στις μεγάλες πόλεις και έχουν φτάσει μάλιστα και στον εμπρησμό του Κοινοβουλίου.
Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, για διάστημα δύο εβδομάδων, το Αλμάτι και την επαρχία Μανγκιστάου, όπου οργανώνονται μεγάλες κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας τις τελευταίες ημέρες.
Στη τηλεοπτικό του διάγγελμα ο πρόεδρος της χώρας προανήγγειλε σκληρή απάντηση στις κινητοποιήσεις, ενώ είπε ότι έχουν υπάρξει θύματα στις τάξεις των δυνάμεων ασφαλείας.
Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Τοκάγεφ διαδέχθηκε με “δαχτυλίδι” τον Nursultan Nazarbayev που κυβερνούσε τη χώρα για τρεις 10ετιες. Τα επεισόδια θεωρούνται τα σοβαρότερα που έχουν ξεσπάσει στη χώρα την τελευταία 10ετία.
Το timeline
Οι ταραχές ξέσπασαν αφού οι αρχές ήραν το πλαφόν στην τιμή του υγραερίου, με αποτέλεσμα να εκτοξευτεί η τιμή του δημοφιλούς αυτού καυσίμου.
Ισχυρές εκρήξεις ακούγονταν στο κέντρο του Αλμάτι τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης, τοπική ώρα, αφού η αστυνομία εκδίωξε εκατοντάδες διαδηλωτές από την κεντρική πλατεία, εκτοξεύοντας δακρυγόνα και βομβίδες κρότου-λάμψης.
Νωρίτερα και ενώ σημειώνονταν επεισόδια σε πολλές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας σε όλη τη χώρα, ο πρόεδρος του Καζακστάν Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγιεφ διαμήνυσε ότι η κυβέρνησή του δεν πρόκειται να πέσει.
«Οι εκκλήσεις για επίθεση σε κυβερνητικά και στρατιωτικά κτίρια είναι απολύτως παράνομες. Η κυβέρνηση δεν θα πέσει, αλλά θέλουμε αμοιβαία εμπιστοσύνη και διάλογο, αντί για σύγκρουση»,
ανέφερε σε ένα βιντεοσκοπημένο διάγγελμά του.
Αργά το βράδυ η κυβέρνηση ανέφερε ότι θα επαναφέρει κάποιο πλαφόν στην τιμή του υγραερίου.
Πολλοί Καζάκοι έχουν μετατρέψει τα οχήματά τους ώστε να λειτουργούν με υγραέριο, το οποίο είναι κατά πολύ φτηνότερο από τη βενζίνη, λόγω της επιβολής ανώτατης τιμής πώλησης. Όμως η κυβέρνηση υποστήριζε ότι η χαμηλή τιμή δεν είναι βιώσιμη και κατήργησε το πλαφόν την 1η Ιανουαρίου.
Αφού εκτοξεύτηκε η τιμή του υγραερίου, χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους της πόλης Ζαναόζεν, στις 2 Ιανουαρίου. Οι διαδηλώσεις επεκτάθηκαν και σε άλλες περιοχές της επαρχίας Μανγκιστάου και στο δυτικό Καζακστάν, όπως και σε έναν καταυλισμό εργαζομένων που χρησιμοποιείται από υπεργολάβους της Tengizchevroil, της μεγαλύτερης εταιρείας παραγωγής πετρελαίου της χώρας. Ο όμιλος διαβεβαίωσε ότι δεν έχει επηρεαστεί η παραγωγή από τις κινητοποιήσεις.
Στο Αλμάτι η αστυνομία απέκλεισε την κεντρική πλατεία χθες και σήμερα. Τοπικά μέσα ενημέρωσης μετέδωσαν ότι δεκάδες άνθρωποι συνελήφθησαν αφού οι διαδηλωτές απέκλεισαν έναν πολυσύχναστο δρόμο. Στο κέντρο της πόλης τα κινητά τηλέφωνα δεν μπορούσαν να συνδεθούν στο διαδίκτυο.
Απόψε η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι επαναφέρει το πλαφόν ύψους 50 τένγκε (0,11 δολάρια) ανά λίτρο υγραερίου στην επαρχία Μανγκιστάου, μια τιμή που είναι η μισή από αυτήν στην οποία πωλείται στην αγορά το καύσιμο.
Οι διαδηλώσεις είναι παράνομες στο Καζακστάν, εκτός και αν οι οργανωτές ενημερώσουν εκ των προτέρων τις αρχές. Ο πρόεδρος Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγιεφ, τον οποίο επέλεξε ως διάδοχό του ο Νουρσουλτά Ναζαρμπάγιεφ όταν παραιτήθηκε το 2019, έπειτα από 30 χρόνια στην εξουσία, δεν έχει πολιτικό αντίπαλο στο κοινοβούλιο.
Ο Τοκάγιεφ ανέφερε μέσω του Twitter ότι θα συγκαλέσει το υπουργικό συμβούλιο για να συζητήσει τα αιτήματα των διαδηλωτών και τους κάλεσε να συμπεριφέρονται «με υπευθυνότητα» και να είναι ανοιχτοί στον «διάλογο».
«Εθνικής εμβέλειας βλάβη στο Ιντερνετ» στο Καζακστάν αναφέρει στον λογαριασμό του στο Twitter η μη κυβερνητική οργάνωση παρακολούθησης του web NetBlocks, εν μέσω των πρωτοφανών ταραχών στην χώρα της κεντρικής Ασίας.
«Το Καζακστάν αντιμετωπίζει αυτήν την στιγμή εθνικής εμβέλειας βλάβη του Ιντερνετ, έπειτα από μία ημέρα προβλημάτων στο mobile internet και επιμέρους περιορισμών», ανακοίνωσε η ΜΚΟ τονίζοντας ότι το γεγονός αυτό «πιθανόν να περιορίσει σημαντικά την κάλυψη των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων που κλιμακώνονται».
Auditor’s note
Η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί αποδίδεται στην εσωτερική οικονομική και ενεργειακή κρίση. Ωστόσο, αν ειδωθεί μέσα από το πρίσμα των ευρύτερων γεωπολιτικών και γεωοικονομικών εξελίξεων, τότε πολλά σενάρια θα μπορούσαν να ευδοκιμήσουν. Το Καζακστάν αποτελεί μια από τις έξι πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες που έμειναν προσδεδεμένες στο ρωσικό άρμα. Ως εκ τούτου η αποσταθεροποίησή της, ενώ στο επίκεντρο βρίσκεται η Ουκρανία και οι σχέσεις Ρωσίας – NATO, θα μπορούσε να δημιουργήσει εύλογους συνειρμούς.
Οι εξελίξεις στο Καζακστάν εκθέτουν παράλληλα και τα αυταρχικά καθεστώτα της περιοχής που ανθούν υπό τη ρωσική σφαίρα επιρροής.
