Τα ελληνικά ομόλοφα τίθενται πλέον και επισήμως στο επικνετρο τεχνικών και πολτικών διεργασιών στην ΕΚΤ, καθώς το πρόγραμμα PEPP οδεύει προς την εκπνοή του τον Μάρτιο. Εκτός PEPP τα ελληνικά ομόλογα θα έρθουν αντιμέτωπα με έλλειμμα ζήτησης στη δευτερογενή αγορά, που θα είχε άμεσο αντίκτυπο σε spreads, αποδόσεις και τη δυνατότητα της χώρας να εκπληρώσει το πρόγραμμα δανεισμού από τις αγορές.
Για το ζήτημα επιλεξιμότητας των ελληνικών ομολόγων -προς χρηματοδότηση- έχει εγκαίρως προειδοποιήσει ο Έλληνας κεντρικός τραπεζίτης Γιάννης Στουρνάρας, ο οποίος, μεταξύ άλλων είχε ααφήσει να διαφανεί ότι δεν θα αποκοπτεί η Ελλάδα από την χρηματοδότηση της ΕΚΤ. Με δεδομένο όμως ότι η Ελλάδα, δεν έχει επενδυτική βαθμίδα, ακόμα και ότι ο υπουργός Οικονομικών έχει εντάξει αυτό τον στόχο στο ημερολόγιο του 2023, ανακύπτει ένα ερώτημα: Πως θα καλυφθεί το κενό; Τόσο το χρονικό όσο και το χρηματοδοτικό
Σύμφωνα με τα όσα έχει κατά καιρούς δηλώσει ο Γιάννης Στουρνάρας -προλειαίονοντας το έδαφος- η ΕΚΤ επεξεργάζεται σενάρια “γέφυρα”. Στόχος της ΕΚΤ είναι να μην προκαλέσει σοκ σε χώρες και αγορές και να διασφαλίσει την ομαλή μετάβαση.
Βέβαια, τέτοιες αποφάσεις δεν είναι στενά τεχνικές, αλλά ευρύτερες και με έντονο πολιτικό στοιχείο. Όπερ σημαίνει ότι θα απαιτηθούν διαβεβαιώσεις σε πολιτικό επίπεδο και ενδεχομένως θα χρειαστεί ένα νέο μοντέλο ισορροπιών που θα υποστηρίξει τα σενάρια αυτά μέσα στο διοικητικό συμβούλιο και στα Eurogroup. Η διαμόρφωση τέτοιων ισορροπιών απαιτεί λεπτές συνεννοήσεις σε πολιτικό επίπεδο, η ολοκλήρωση των οποίων λαμβάνει υπόψη και την πολιτική σταθερότητα.
Ο κίνδυνος των εκλογών
Ενδεχόμενη έξαρση των πολιτικών αντιπαραθέσεων στο εσωτερικό, θα μπορούσε να υπονομεύσει τέτοιες διεργασίες, καθώς θα επανέφερε σενάρια πρόωρων εκλογών, τα οποία θα στερούσαν πολύτιμο ορίζοντα για την υλοποίηση τους.
Συνεπώς, η κυβέρνηση, καλείται τώρα να εξασφαλίσει την απαραίτητη οικονομική και πολιτική προβλεψιμότητα, έτσι ώστε ο κεντρικός τραπεζίτης να μπορέσει να προωθήσει στα τεχνικά και εν συνεχεία στα πολιτικά κλιμάκια τις προτάσεις του.
Προβλέψεις… ασφαλείας
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας έχει δηλώσει ότι με τον έναν ή τον άλλον τρόπο η ΕΚΤ θα συνεχίσει να αγοράζει ελληνικά ομόλογα και μετά τη λήξη του PEPP. Το ίδιο εκτίμησε και ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας Γκίκας Χαρδούβελης, λέγοντας ότι τα ελληνικά ομόλογα θα συνεχίσουν να είναι αντικείμενα αγοραπωλησίας από την ΕΚΤ στο πλαίσιο της νομισματικής της πολιτικής.
Ωστόσο, αυτές οι προβλέψεις είναι πιο πολύ wishful thinking και αυτό το γνωρίζει όχι μόνο ο Γιάννης Στουρνάρας αλλά και ο Γκίκας Χαρδούβελης, δεδομένης της υπουργικής του προϋπηρεσίας.
Το κλίμα αυτό αποτυπώνεται και σε ρεπορτάζ και δημοσιεύματα φιλοκυβερνητικών -όσον αφορά στις πηγές άντλησης της πληροφόρησης- μέσων ενημέρωσης.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Καθημερινής της Κυριακής», Αθήνα, Βρυξέλλες και Φρανκφούρτη εξετάζουν τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες θα μπορέσει η Ελλάδα να ενταχθεί στο κανονικό πρόγραμμα παροχής ρευστότητας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αφού λήξει το ειδικό πρόγραμμα της πανδημίας.
Σενάρια για… κάψιμο
Η εφημερίδα μάλιστα αναφέρεται σε ένα σενάριο σύμφωνα με το οποίο εξετάζεται το σενάριο να χρησιμοποιηθούν ως «εγγύηση» για την ΕΚΤ τα κριτήρια του Ταμείου Ανάκαμψης, που αντιστοιχούν σε σειρά μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων – «από τη νομοθεσία για τη διαχείριση των αποβλήτων έως την ηλεκτρονική διασύνδεση ταμειακών μηχανών και POS και την ανάθεση των συμβάσεων για την κατάρτιση των πολεοδομικών σχεδίων».
Κάτι τέτοιο βέβαια δεν μπορεί ούτε να εξεταστεί από την ΕΚΤ, καθώς δεν διαθέτει μηχανισμούς τέτοιων αξιλογήσεων και θα ήταν αναγκασμένη να βασίζεται σε εκθέσεις της Κομισιόν, ή σε εσωτερικές αξιολογήσεις, ανεβάζοντας έτσι το ρίσκο και περιορίζοντας δραστικά την προλεψιμότητα της νομισματικής πολιτικής. Κάτι τέτοιο μάλιστα θα υπερέβαινε την εντολή της ΕΚΤ καθώς θα ήταν σαφές ότι εμπλέκει νομισμαιτκά με πολιτικά κριτήρια.
Η προώθηση του σεναρίου αυτού από ελληνικά media θα μπορούσε όμως να αποτελέσει έναυσμα για έναρξη της ευρύτερης πολιτικής συζήτησης για το θέμα.
Auditor’s note
Σύμφωνα με το play book της Κριστίν Λαγκάρντ και την εμπεδωμένη τεχνική στα τεχνικά κλιμάκια της ΕΚΤ, το πιθανότερο σενάριο είναι ένα fade out του PEPP και η διασφάλιση γέφυρας μέσω της αγοράς συγκεκριμένων σειρών ομολόγων από την ΕΚΤ και τον αποκλεεισμό βραχυπρόθεσμου χρέους.Ταυτόχρονα, η ελληνική κυβέρνηση θα αναγκαστεί να επιταχύνει κινήσεις για την επίτευξη επενδυτικής βαθμίδας πριν το τέλος του 2022, κάτι που έχει υπονοήσει σε δηλώσεις του ο Γιάννης Στουρνάρας. Ο κεντρικός τραπεζίτης είχε δηλώσει μάλιτα ότι απαιτείται ευρύτερος συντονισμός…
Οι προσωπικές σχέσεις του Γιάννη Στουρνάρα με την Κριστίν Λαγκάρντ αποτελούν πάντα ένα επιπλέον εργαλείο, η βελτισοποίηση της χρήσης του οποίου απαιτεί όμως τη διαμόρφωση ενός ευνοϊκού ευρύτερου περιβάλλοντος, ώστε να μη χρειαστεί να καταναλώσει η προσωπικό κεφάλαιο για την προώθηση λύσης η πρόεδρος της ΕΚΤ.
