Καθώς οι μεταλλάξεις του κορονοϊού επελαύνουν, με τη Δέλτα να κυριαρχεί σταδιακά, το ζήτημα της επανάληψης του εμβολιασμού τίθεται επί τάπητος και μάλιστα μετ επιτάσεως. Μέχρι στιγμής αποδεδειγμένα -ενώ οι έρευνες συνεχίζονται- τα εμβόλια που έχουν κυκλοφορήσει προσφέρουν ισχυρή προστασία για τουλάχιστον έξι μήνες. Η υπόθεση της ανοσίας όμως είναι κάτι διαφορετικό, καθώς εκπληρώνεται ακόμα και με χαμηλότερο επίπεδο προστασίας, αλλά με ευρεία εμβολιαστική κάλυψη.
Μέχρι στιγμής το ζήτημα των ενισχυτικών δόσεων τίθεται για τις ευπαθείς ομάδες και κυρίως για τους ηλικιωμένους. Για τους υπόλοιπους, αυτό το συζητείται είναι ο εμβολιασμός κάθε δύο χρόνια.
Αναλύοντας την έκθεση του ΠΟΥ, τέσσερα είναι τα στοιχεία που προκαλούν μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
- Πρώτον, ο ΠΟΥ έχει ως αρχικό σενάριο τον ετήσιο εμβολιασμό για τις ευπαθείς ομάδες και ανά διετία για τον γενικό πληθυσμό.
- Παράλληλα, προβλέπεται συνεχής ανάπτυξη των εμβολίων ώστε να αντιμετωπίζονται οι μεταλλάξεις.
- Τρίτον, ως συνέπεια των ανωτέρω, θα έχουμε ετήσια παγκόσμια παραγωγή 12δις. εμβολίων, με ενδεχόμενο την μετατροπή των φαρμακευτικών εταιριών σε game-changers, καθορίζοντας σε σημαντικό βαθμό αγορές και αποφάσεις των υπευθύνων χάραξης πολιτικής.
- Τέταρτον, ως worst-case scenario προβλέπεται ετήσιος εμβολιασμός για όλους τους πολίτες.
Αξίζει εδώ να τονισθεί και η επίδραση όλων αυτών των εξελίξεων στις χώρες του τρίτου κόσμου οι οποίες ήδη βρίσκονται σε δεύτερη μοίρα όσον αφορά τους εμβολιασμούς. Παρατηρώντας τον χάρτη με τα στατιστικά του ΠΟΥ σχετικά με τα ποσοστά εμβολιασμών ανά χώρα, υπανάπτυκτα κράτη στην Λατινική Αμερική και την Ασία, καθώς και ολόκληρη η Αφρικανική ήπειρος, έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά, με αρκετές περιπτώσεις κρατών να μην έχουν ακόμη αριθμό πλήρως εμβολιασμένων πολιτών.
Τέλος βασικό σημείο αποτελεί, το αισιόδοξο σενάριο της έρευνας, σύμφωνα με το οποίο όλα τα εμβόλια που βρίσκονται σε εξέλιξη να εγκριθούν και η παραγωγική ικανότητα να ανέλθει σταδιακά σε περίπου 16 δισεκατομμύρια δόσεις. Έτσι και θα καλυφθεί η απαιτούμενη ζήτηση και θα υπάρξει ταυτόχρονα δίκαιη διανομή σε όλα τα κράτη.
Auditor’s Note
Μέχρι τώρα έχουν χορηγηθεί περίπου 2,5 δισεκατομμύρια δόσεις παγκοσμίως, κυρίως σε πλούσιες χώρες όπου πάνω από το μισό του πληθυσμού έχει λάβει τουλάχιστον μία δόση, ενώ σε πολλές φτωχότερες χώρες έχει εμβολιαστεί λιγότερο από 1%, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Gavi. Αυτό το χάσμα θα μπορούσε να διευρυνθεί το επόμενο έτος σύμφωνα με τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις του ΠΟΥ, καθώς η ανάγκη για ετήσιες ενισχυτικές δόσεις θα μπορούσε για άλλη μια φορά να στερήσει πολύτιμες δόσεις τις πιο αδύναμες χώρες, δεδομένου του εμβολιαστικού ανταγωνισμού.
Στο χειρότερο σενάριό του, η Αρχή Φαρμάκων του Ηνωμένου Βασιλείου αναφέρει ότι η παραγωγή εμβολίων θα φτάσει τα 6 δισεκατομμύρια δόσεις το επόμενο έτος λόγω αυστηρής ρύθμισης για νέες λήψεις και ζητήματα κατασκευής με υπάρχοντα. Αυτό θα μπορούσε να επιδεινωθεί από την ανάγκη ετήσιων αναμνηστικών δόσεων για ολόκληρο τον κόσμο, και όχι μόνο των πιο ευάλωτων, στην καταπολέμηση παραλλαγών και περιορισμένης διάρκειας προστασίας.
Στην πιο αισιόδοξη κατάσταση, όλα τα εμβόλια που βρίσκονται υπό ανάπτυξη θα εγκριθούν και η ικανότητα παραγωγής θα ανέλθει σε περίπου 16 δισεκατομμύρια δόσεις για την κάλυψη της ζήτησης. Υπό το ίδιο πρίσμα θα εξασφαλιστεί η δίκαιη κατανομή των εμβολίων παγκοσμίως. Τα στοιχεία αυτά ενισχύουν το ρίσκο αναζωπύρωσης της πανδημίας, υπονομεύουν την προοπτική άρσης των περιορισμών στην κίνηση.
Εφόσον μεγάλο μέρος του παγκόσμιου παραμένει ανεμβολίαστο και σειρά παρεμβάσεων για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής και την ύφεση των γεωπολιτικών εντάσεων έχουν υποτιμηθεί, είναι προφανές ότι ο ανεπτυγμένος κόσμος θα αναπτύξει νέο πλέγμα προστασίας για να συντηρήσει τα επίπεδα ανοσίας του. Αυτό όμως θα έχει κοινωνικό αντίκτυπο και οικονομικό κόστος.
