Υπό άλλες συνθήκες οι ηγέτες της ΕΕ θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι έπαιζαν μουσικές καρέκλες στην Άγκυρα. Δυστυχώς τώρα δεν μπορούν. Η επίσκεψη της αντιπροσωπείας των ηγετών της ΕΕ στην Τουρκία κατάφερε να γεννήσει ένα σκάνδαλο, το #sofagate.
Παρά τις προσπάθειες από τον Σαρλ Μισέλ και τον Μελβούτ Τσαβούσογλου να θολώσουν τα νερά, εν τούτοις τα γεγονότα αποκαλύπτονται και εντείνουν την ευρωπαϊκή αμηχανία. Το ζήτημα έχει προσλάβει πρωτόγνωρες διαστάσεις. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ήταν αμήχανη, οι γυναίκες αισθάνονται προσβεβλημένες και η Ευρώπη παραμένει… μουδιασμένη.
Στην πραγματικότητα όμως το περιστατικό φαίνεται αποτελεί μια ακόμη έκφανση των ανταγωνισμών στην κορυφή της ηγετικής πυραμίδας της ΕΕ. Οι ανταγωνισμοί είναι γνωστοί από τον καιρό των Γιούνκερ και Τουσκ και όπως αποδεικνύεται διαιωνίζονται. Τη δομική αυτή δυσλειτουργία φαίνεται ότι είτε εκμεταλλεύτηκε είτε απ αυτή επωφελήθηκε ο Ταγίπ Ερντογάν. Σε κάθε περίπτωση, υπάρχουν ευθύνες να αποδοθούν και συζητήσεις να γίνουν.
Τα γεγονότα
Η φωτογραφία της προέδρου της Κομισιόμν και Βαρόνης, Ούρσσουλα φον ντερ Λάιεν να περιμένει αμήχανα όρθια και τελικά να τοποθετείται στον καναπέ έχει γίνει viral. Την ίδια στιγμή, ευρωπαϊκά κα διεθνή media παρουσιάζουν μια σειρά από πτυχές και εκδοχές για το περιστατικό που συνέβη κατά την επίσκεψη των δύο επικεφαλής της ΕΕ στην Τουρκία.
Οι εκδοχές που προβάλλονται από τα media και τους αναλυτές διεθνών θεμάτων εστιάζουν σε κάποιου είδους μήνυμα ή/και καψώνι του Ταγίπ Ερντογάν στους Ευρωπαίους. Η άρτι ανακοινωθείσα απόσυρση της Τουρκίας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται αυτό) για τα δικαιώματα της γυναίκας, αποτελεί πρόσφορο έδαφος για την ευδοκίμηση τέτοιου είδους, ρεφορμιστικών και ρεβανσιστικών σεναρίων.
Είναι όμως αυτή η πραγματικότητα; Μήπως υπάρχει κάτι βαθύτερο ή κάτι εξοργιστικά πιο απλό; Οι έως τώρα εξελίξεις αναφορικά με το ζήτημα που ανέκυψε, σκιαγραφούν μια μάλλον διαφορετική εικόνα, η οποία επιδέχεται πολλών ερμηνειών.
Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου επιχειρεί να δώσει μια εικόνα της κατάστασης που απέχει πολύ από τις εκδοχές των Media. Το πρόβλημα είναι ότι ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκο Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, με ανάρτησή του τον… επιβεβαιώνει. Ο Σαρλ Μισέλ, ο οποίος επιρρίπτει τις ευθύνες στο “αδέξιο πρωτόκολλο”. Η εκδοχή του Σαρλ Μισέλ, όμως, επιδεινώνει την κατάσταση, καθώς αποδέχεται για λογαριασμό της ΕΕ, λάθος στην οργάνωση. Μόνο που ο ίδιος κατέληξε ωφελημένος, ως ο αναγνωρισμένος επικεφαλής της ΕΕ από την Τουρκία, ενώ ο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ως γυναίκα και πρόεδρος της Κομισιόν υποβαθμίστηκε στο επίπεδο του Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Τσαβουσογλου: Κάναμε ό,τι μας ζήτησε η ΕΕ
Σύμφωνα με την Τουρκική εκδοχή, την οποία παρουσιάζει ο υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, η χωροταξία της συνάντησης ήταν αντικείμενο διαβουλεύσεων μεταξύ αντιπροσωπειών προ της επίσκεψης. Όπως δηλώνει ο κ. Τσαβούσογλου η τουρκική προεδρία έπραξε ότι ζητήθηκε και συμφωνήθηκε από την αντιπροσωπεία της ΕΕ.
Ειδικότερα, ο Τούρκος ΥΠΕΞ σε δηλώσεις του προσδιόρισε εξαντλητικά το θέμα λέγοντας:
«Δεν θα θέλαμε να αναφερθούμε στο ζήτημα του πρωτοκόλλου, όμως υπάρχουν άδικες κατηγορίες εναντίον της Τουρκίας. Αναφέρονται στην αξία που δίνουμε στη γυναίκα και το πάνε και σε άλλα ζητήματα. Η Τουρκία είναι ένα κράτος με βαθιές ρίζες και δεν πραγματοποιείται επίσκεψη για πρώτη φορά. Η υποδοχή στην Τουρκία γίνεται πάντα στα πλαίσια του διεθνούς πρωτοκόλλου και της τουρκικής φιλοξενίας. Σε κάθε επίσκεψη δική μας ή των ξένων, προηγείται συνάντηση των υπευθύνων του πρωτοκόλλου και γίνονται συνομιλίες για το ζήτημα της ταξιθεσίας. Στη συγκεκριμένη συνάντηση που έγινε με τον πρόεδρο μας, στο πρωτόκολλο, ικανοποιήθηκαν τα αιτήματα της ευρωπαϊκής πλευράς. Δηλαδή κανονίστηκε η συγκεκριμένη μορφή ταξιθεσίας σύμφωνα με τις υποδείξεις της Ε.Ε. Τελεία!»
Η αμήχανη στιγμής της… Ευρώπης
Η ερμηνεία του Τούρκου ΥΠΕΞ επιβεβαιώνεται μάλιστα και από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ,ο οποίος σε μια προσπάθεια διπλωματικής διαχείρισης ρίχνει την ευθύνη στην ερμηνεία του πρωτοκόλλου. Παράλληλα, ο ίδιος αφού δηλώνει αλληλέγγυος στην πρόεδρο της Κομισιόν, υπερασπίζεται την απόφασή του να δεχθεί τη διακριτική υπέρ του μεταχείριση. Μετον τρόπο αυτό ο Μισέλ επικύρωσε την υποβάθμιση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ο ΣΑρλ Μισέλ, με ένα μακροσκελές κείμενο που ανάρτησε στη σελίδα του στο Facebook επιχειρεί να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, σώζωντας την Τουρκία από τη διεθνή κατακραυγή και πετώντας τη μπάλα στην εξέδρα.
Μεταξύ άλλων ο Σαρλ Μισέλ επισημαίνει ότι:
«η αυστηρή ερμηνεία των κανόνων του πρωτοκόλλου από τις τουρκικές υπηρεσίες προκάλεσε μια δυσάρεστη κατάσταση: τη διαφορετική, ακόμη και μειωτική, μεταχείριση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι μερικές εικόνες που εμφανίστηκαν έδωσαν την εντύπωση ότι ήμουν αναίσθητος σε αυτήν την κατάσταση. Τίποτα δεν απέχει πιο πολύ από την πραγματικότητα ούτε από τα βαθιά συναισθήματά μου. Ούτε τέλος από τις αρχές του σεβασμού που μου φαίνονται απαραίτητες».
«Εκείνη τη στιγμή, ενώ αντιλαμβανόμαστε τη λυπηρή φύση της κατάστασης, επιλέξαμε να μην την επιδεινώσουμε από ένα δημόσιο περιστατικό, και να αξιοποιήσουμε σε αυτήν την αρχή της συνάντησης την ουσία της πολιτικής συζήτησης που επρόκειτο να ξεκινήσουμε, η Ούρσουλα και εγώ, με τους οικοδεσπότες μας»,
Η μπάλα στην εξέδρα
Εν συνεχεία, ο Μισέλ αναφέρεται στην ουσία των συζητήσεων που ήταν η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για τη βία κατά των γυναικών, από την οποία αποχώρησε η Τουρκία.
«η ουσία ήταν συγκεκριμένα η ομιλία που κάναμε στον Πρόεδρο Ερντογάν σχετικά με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών και γενικότερα την υπεράσπιση των θεμελιωδών μας αξιών του κράτους δικαίου και της ελευθερίας της έκφρασης. Πριν από την επίσημη συνάντηση, είχα συναντηθεί με εκπροσώπους των Γυναικών του ΟΗΕ και άλλων υπηρεσιών του ΟΗΕ. Και θέλαμε να οργανώσουμε στην Άγκυρα, παρά τις αντίθετες πιέσεις, μια κοινή συνέντευξη τύπου με την Ούρσουλα για να κάνουμε μια αναφορά χωρίς ταμπού των συζητήσεων μας με την τουρκική πλευρά».
Για όλα φταίει το πρωτόκολλο
Εν κατακλείδει ο Σαρλ Μισέλ επιρρίπτει τις ευθύνες στο πρωτόκολλο και ο ίδιος μένει να… λυπάται:
«Λυπάμαι λοιπόν για δύο λόγους. Πρώτον, με την εντύπωση ότι ήμουν αδιάφορος για την αδεξιότητα του πρωτοκόλλου έναντι της Ούρσουλα. Και ακόμη περισσότερο επειδή έχω την τιμή να συμμετέχω σε αυτό το ευρωπαϊκό σχέδιο, στο οποίο δύο μεγάλοι θεσμοί από τους τέσσερις διευθύνονται από γυναίκες, την Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν και την Κριστίν Λαγκάρντ. Και επίσης είμαι υπερήφανος που μια γυναίκα, η πρώτη στην ιστορία, με αντικατέστησε ως πρωθυπουργό του Βελγίου. Τέλος, λυπάμαι, διότι αυτή η κατάσταση επισκιάζει τη μεγάλη και επωφελή γεωπολιτική δουλειά, που κάναμε μαζί στην Άγκυρα, και της οποίας ελπίζω ότι η Ευρώπη θα καρπωθεί τα οφέλη»
