Ορατός είναι ο κίνδυνος διάχυσης της έντασης που επικρατεί στην Τουρκία στο Αιγαίο και στις διμερείς σχέσεις, καθώς ο Ταγίπ Ερντογάν αντιμετωπίζει πολυεπίπεδες πιέσεις, στο εσωτερικό και διεθνώς. στο πλαίσιο του επανακαθορισμού του ρόλου και του γεωπολιτικού εκτοπίσματος της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο και τον Καύκασο.
Οι παρεμβάσεις των 104 ναυάρχων με κείμενο που συνυπογράφουν και των πρέσβεων νωρίτερα θορύβησαν τον Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος νοιώθει να πλαγιοκοπείται, καθώς αποδυναμώνονται ερείσματά του. Ήδη, ο Τούρκος πρόεδρος, διέταξε τη σύλληψη 10 απόστρατων ναυάρχων, μεταξύ των οποίων και του εμπνευστή της “Γαλάζιας Πατρίδας”.
Παράλληλα, κλιμακώνεται και η ένταση στο Αιγαίο, με υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά και προβοκάτσιες με βάρκες μεταναστών και επικίνδυνους ελιγμούς της τουρκικής ακτοφυλακής.
Η παρέμβαση των Τούρκων ναυάρχων δεν είναι καίρια χρονικά, καθώς ο σχεδιασμός του Ερντογάν για τη νέα διώρυγα στην Κωνσταντινούπολη απέχει πολύ ακόμα και από την έναρξη της διαδικασίας σχεδιασμού. Υπ αυτό το πρίσμα, οι παρεμβάσεις και η αντίδραση του Ερντογάν εντάσσονται μάλλον σε άλλο πλαίσιο αντιπαράθεσης.
Υπάρχουν όμως και άλλες ερμηνείες, που εξετάζουν τις εξελίξεις υπό ευρύτερο πρίσμα. Η αντιπαράθεση ΗΠΑ-Ρωσίας στην Ουκρανία, η ανάταξη της Λιβύης, ακόμα και το τανγκό ΗΠΑ – Ιράν, αποτελούν μέτωπα στα οποία εμπλέκεται έμμεσα ή άμεσα η Τουρκία. Υπό το ίδιο πρίσμα ακόμα και το Παλαιστινιακό και το East Med περιλαμβάνονται στη διαπραγμάτευση. Ο οδικός χάρτης όμως, είναι ακόμα υπό προσδιορισμό.
Καθώς οι πιέσεις εντείνονται και το εκτόπισμα του Ερντογάν συρρικνώνεται, το ενδεχόμενο εξάρσεων ενισχύεται. Το γεωπολιτικό ρίσκο κλιμακώνεται και η ανασφάλεια γίνεται κυρίαρχη. Το περιβάλλον δεν ευνοεί μακρόπνοους σχεδιασμούς. Η νευρικότητα φέρνει αστάθεια και έτσι τρομάζουν οι επενδυτές.
Παρέμβαση… Παπαχελά
Χθες, Κυριακή, το θέμα της ισχύος του Ερντογάν προσέγγισε από διαφορετική οπτική γωνία ο διευθυντής της “Καθημερινής” Αλέξης Παπαχελάς. Σε ένα ιδιαίτερα ευσύνοπτο άρθρο, ο Αλέξης Παπαχελάς αναφέρθηκε στην ανακολουθία παρασκηνιακών μηνυμάτων που στέλνει η Άγκυρα στην Αθήνα και την πολιτική που εκδηλώνεται σε διάφορα μέτωπα και ιδιαίτερα στο Αιγαίο. Ο πολύπειρος και έγκυρος δημοσιογράφος όμως, δεν μένει εκεί, αλλά προχωρά τον συλλογισμό ένα βήμα παρακάτω.
Ειδικότερα, ο Αλέξης Παπαχελάς, εγείρει ερωτηματικά για τη δυνατότητα του Ταγίπ Ερντογάν να ελέγξει το στράτευμα και τις δομές εξουσίας με τον τρόπο που είχε καταφέρει παλαιότερα. Ο Αλέξης Παπαχελάς τοποθετεί μάλιστα το σημείο αυτό στην κατακλείδα του κειμένου του, εκεί δηλαδή που διπλωμάτες και νομικοί ξεδιπλώνουν τον πιο δυνατό ισχυρισμό τους, γιατί με αυτόν θέλουν να στείλουν μήνυμα και επ αυτού αναμένουν απαντήσεις.
Η παρέμβαση του Αλέξη Παπαχελά επιδέχεται πολλών ερμηνειών και σίγουρα δεν είναι τυχαία. Οι ενδείξεις δυσαρμονίας που περιγράφει στο άρθρο του δεν είναι άγνωστες, ούτε καινοφανείς. Είναι ωστόσο ψήγματα που θα μπορούσαν συνδυαστικά με άλλες ενδείξεις να οδηγήσουν σε συμπεράσματα.
Σε δύσκολη θέση ο Ερντογάν
Με τη λίρα να καταποντίζεται, τον κορονοϊό να υπονομεύει τον τουρισμό για δεύτερη συνεχή χρονιά και τον πληθωρισμό να καλπάζει, ο Ταγίπ Ερντογάν αντιμετωπίζει διογκούμενη κοινωνική δυσαρέσκεια και σίγουρα ερείσματά του στα αστικά κέντρα δεν αποκαθίστανται.
΄Παράλληλα, η διαδικασία επανεξισορρόπησης με τις ΗΠΑ, υπό τη διοίκηση Μπάιντεν, αποδεικνύεται πρόσκληση για τον Τούρκο πρόεδρο, ο οποίος επιχειρεί να εδραιώσει την Τουρκία ως περιφερειακή υπερδύναμη και να παίζει ταυτόχρονα σε δύο ταμπλό..
Οι ανησυχίες του Αλέξη Παπαχελά φαίνεται να δικαιολογούνται -αν δεν επιβεβαιώνονται- τόσο από τα αντιφατικά μηνύματα που έχει διαπιστώσει και το Crisis Monitor, όσο και από τις αντιδράσεις του. Ο Ερντογάν δεν φαίνεται σίγουρος, αλλά ανασφαλείς. Οι ανησυχίες του για νέο πραξικόπημα μπορεί να φαίνονται παρατραβηγμένα και ενδεχομένως να αποτελούν προφάσεις, είναι όμως ενδεικτικές της νευρικότητάς τους.
Οι κινήσεις Μπάιντεν
Η διοίκηση Μπάιντεν είναι προφανές ότι επιδιώκει να αποδυναμώσει η διαπραγματευτική θέση του Τούρκου προέδρου, χωρίς ωστόσο να του δώσει τη δυνατότητα να προκαλέσει σεισμό στο NATO. Έτσι, η συμμαχία παραχώρησε τη διοίκηση της επιχείρησης στο Αφγανιστάν. Με τον τρόπο αυτό ακόμα και οι ερντογανικοί στρατηγοί αισθάνονται ότι καλύπτονται και δεν ήταν πρόθυμοι να στηρίξουν τυχόν αποσταθεροποιητικές ενέργειες του Τούρκου προέδρου.
Από την άλλη πλευρά, όμως, το κείμεν των απόστρατων ναυάρχων τώρα και των πρέσβεων προ μερικών ημερών, αποτελεί μήνυμα προς την τουρκική ηγεσία, ότι “σπάνε οι σιωπές”. Οι φωνές όλων αυτών προστίθενται στην ηχηρή αντίθεση του Δημάρχου της Κωνσταντινούπολης, στο σχέδιο υποδομών του Ερντογάν.
Οι ΗΠΑ δείχνουν ότι δεν σκοπεύουν να πσοέλθουν σε διάλογο όσο ο Ερντογάν βασίζεται σε κεκτημένα από τη διοίκηση Τραμπ.
