Από τη Wall Street μέχρι τη Σρι Λάνκα και από το Λονδίνο μέχρι την… Ελλάδα, σε χαλεπούς καιρούς, όπως αυτοί που τα τελευταία -πολλά- χρόνια διέρχεται το ελληνικό Χρηματιστήριο, οι εισηγμένες εταιρίες και οι διοικήσεις τους διακρίθηκαν σε δύο μείζονα ποιοτικά κριτήρια. Την διαφοροποίηση του τζίρου και την ενίσχυση της εσωτερικής αξίας. Η επαναγορά ιδίων μετοχών είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε από μια ομάδα πολύ λίγων εταιριών με στόχο να στηρίξει τις μετοχές τους… μετόχους τους.
- Πως, γιατί, ποιοι το κάνουν, τι κερδίζουν
- Τα υπέρ και τα κατά
- Οι πρωταγωνιστές στο Χ.Α.
Τέτοια προγράμματα, με συνέπεια, εκτέλεσαν και εκτελούν μετρημένες εταιρίες που βρίσκονται στο Χ.Α. Η αλήθεια είναι ότι εσχάτως, η πρακτική γίνεται ολοένα και πιο προσφιλής και οι εταιρίες χρησιμοποιούν -συνήθως- πλεονάζουσα ρευστότητα που διαθέτουν για να περιορίσουν τα “χαρτια” που βρίσκονται σε ελεύθερη κυκλοφορία. Οι εταιρίες, μπορούν είτε να ακυρώσουν τις μετοχές που αγοράζουν, είτε να τις διαθέσουν σε υψηλότερη τιμή σε στρατηγικό επενδυτή. Σε κάθε περίπτωση η απόσυρση από το free float μετοχών, με έξοδα της εταιρίας συμβάλλει στην ενίσχυση της εσωτερικής αξίας της μετοχής. Έτσι βελτιώνονται οι προσδοκίες για μερίσματα και άνοδο της τιμής της μετοχής.
Χαμηλά επιτόκια
Τα χαμηλά επιτόκια αποτελούν ενισχυτικό παράγοντα για τις διοικήσεις των εισηγμένων, που μπορούν χωρίς ιδιαίτερο κόστος να παράσχουν στους μετόχους αποδόσεις.
Η επαναγορά ιδίων μετοχών αποτελεί μια τακτική που ακολουθείται κατά κόρον στη… Μέκκα των επενδύσεων, τις ΗΠΑ, καθώς το ελαστικό θεσμικό πλαίσιο και η ευελιξία στη μέθοδο των επαναγορών, ευνοεί τη διαδικασία. Στην Ευρώπη αυτή η τακτική είναι λιγότερο μαζική, λόγω των αυστηρότερων θεσμικών πλαισίων στις Κεφαλαιαγορές.
Στην Ελλάδα, υπάρχει ως τακτική εδώ και πολλά χρόνια, όμως πολλές εισηγμένες δεν είναι εξοικειωμένες με τη διαδικασία, οπότε επιλέγουν πιο προσφιλείς μεθόδους για να ανταείψουν τους επενδυτές, όπως το μέρισμα ή η επιστροφή κεφαλαίου.
Η πολιτική αγοράς ιδίων μετοχών από τις εισηγμένες, έχει τόσο ουσιαστική, όσο και σημειολογική στόχευση. Αποφέρει σημαντικά οφέλη στους μετόχους, όταν γίνεται με σύνεση και σωστό timing, παρέχει πολλές δυνατότητες ευελιξίας για επιστροφές κεφαλαίων, ενώ συνάμα δίνει ισχυρό σήμα εμπιστοσύνης στις προοπτικές της εταιρείας.
Σηματοδοτεί δηλαδή την πεποίθηση των διοικούντων πως η τρέχουσα αξία υπολείπεται σημαντικά της πραγματικής αξίας της μετοχής. Τακτική που αποκτά μεγαλύτερη επικοινωνιακή βαρύτητα, όταν αυτά τα προγράμματα συνοδεύονται και από αγορές μετοχών από τα ίδια τα μέλη της διοίκησης.
Win-Win για μετόχους και εταιρίες
Γενικά, έχει αποδειχτεί πως σε εταιρίες με μικρό χρέος και υψηλές μερισματικές αποδόσεις η αγορά ίδιων μετοχών αποδεικνύεται συμφέρουσα. Όταν τα επιτόκια κινούνται μεταξύ 0 – 0,25% και οι μερισματικές αποδόσεις φθάνουν έως 4-5% ή και περισσότερο (υπάρχουν και διψήφιες αποδόσεις), οι εισηγμένες έχουν λόγους να προχωρούν σε αγορές ίδιων μετοχών.
Επιπλέον, με την αγορά ίδιων μετοχών οι βασικοί μέτοχοι αυξάνουν το ποσοστό τους και το ίδιο βεβαίως ισχύει αναλογικά και για τους υπόλοιπους μετόχους. Συνάμα, αυτή η τακτική βοηθάει στην αύξηση της εμπορευσιμότητα της μετοχής και τη βάζει περισσότερο στο «παιχνίδι» της χρηματιστηριακής διαδικασίας.
Επίσης, μέσω της αγοράς ιδίων μετοχών, οι εισηγμένες αποκτούν επιλογές οι οποίες αποβαίνουν σε όφελος τόσο των μετοχών μειοψηφίας, όσο και των βασικών μετόχων. Μπορούν δηλαδή να αυξήσουν την διασπορά των ελεύθερων μετοχών με συμμετοχή ξένων ή Ελλήνων θεσμικών επενδυτών και να εγγράψουν έκτακτα κέρδη.
Το πιο πρόσφατο παράδειγμα ιδιωτικών τοποθετήσεων ήταν αυτό της Τέρνα Ενεργειακή όπου ένα ποσοστό δόθηκε σε τέσσερα ξένα επενδυτικά funds έναντι 11 ευρώ ανά μετοχή, ενώ έκτοτε κινείται υψηλότερα.
Ποιες διαδικασίες ακολουθούνται – Τι ισχύει
Για να προχωρήσει μια εισηγμένη σε διαδικασία απόκτησης ιδίων μετοχών, απαιτείται η έγκριση της γενικής συνέλευσης, ενώ ουδέποτε το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 10% του μετοχικού κεφαλαίου. Η γενική συνέλευση παρέχει στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας τη δυνατότητα αγοράς ιδίων μετοχών έως και του 10% του μετοχικού της κεφαλαίου για χρονικό διάστημα έως και 24 μηνών και εντός συγκεκριμένου εύρους τιμών, ανώτερες και κατώτερες τιμές, όπως ορίζεται από την ίδια τη συνέλευση.
Η έγκριση της γενικής συνέλευσης δίνει το ελεύθερο για την αγορά ιδίων μετοχών, όμως δεν είναι δεσμευτική προς τη διοίκηση να προχωρήσει οπωσδήποτε σε τέτοια κίνηση. Οι ίδιες μετοχές δεν ψηφίζουν στις γενικές συνελεύσεις, δεν δικαιούνται είσπραξης μερίσματος ή επιστροφής κεφαλαίου (το ποσό κατανέμεται στις υπόλοιπες μετοχές) και δεν μπορούν να συμμετάσχουν σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου (και πάλι, το ποσό κατανέμεται στις υπόλοιπες μετοχές). Επίσης, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει θέσει πλαφόν στην ημερήσια δυνατότητα αγοράς ιδίων μετοχών, έτσι ώστε η σχετική διαδικασία να μην μπορεί να αποτελέσει μέσο χειραγώγησης της μετοχής.
Τα αντεπιχειρήματα
Πάντως, υπάρχουν και αντεπιχειρήματα στην τακτική αγοράς ιδίων μετοχών. Ένα εξ αυτών είναι ότι μια διοίκηση δεν μπορεί να γνωρίζει πάντοτε πότε η τιμή της μετοχής της είναι υποτιμημένη, πάντα σε συνάρτηση με τις συνθήκες της αγοράς. Στο παρελθόν έχουν καταγραφεί πολλές περιπτώσεις που οι αγορές ιδίων μετοχών έγιναν σε τιμές που κατόπιν έφεραν ζημιά στους μετόχους. Παράλληλα, η αγορά ιδίων μετοχών, αν δε γίνεται με φειδώ και έλεγχο, στερεί ρευστότητα από την εταιρία, που ενδεχομένως θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί πιο εποικοδομητικά.
Επίσης, η αγορά ιδίων μετοχών μπορεί μεσοπρόθεσμα να τονώνει την εμπορευσιμότητα της μετοχής, αλλά στο βαθμό που οι τίτλοι ακυρωθούν στο μέλλον, δύναται να περιορίσει το free float άρα και την εμπορευσιμότητα, σε βάθος χρόνου. Σε εταιρίες που έχουν ήδη περιορισμένη μετοχική διασπορά, η αγορά ιδίων τίτλων επιτείνει σημαντικά το πρόβλημα.
Τέλος, στο παρελθόν, έχουν υπάρξει περιπτώσεις κατάχρησης αυτής της διαδικασίας, όπου τα προγράμματα αγοράς ιδίων μετοχών έγιναν προκειμένου να διευκολυνθούν να ρευστοποιήσουν τις θέσεις τους, «φίλια» προς τη διοίκηση χαρτοφυλάκια και όχι προς όφελος της εταιρίας.
Οι εισηγμένες με κουλτούρα αγοράς ιδίων μετοχών
Στο Χ.Α. είναι περίπου είκοσι εταιρείες που μέσα στους πρώτους δυόμισι μήνες του 2021 έχουν προβεί σε αγορές ιδίων μετοχών, ενώ περίπου οι ίδιες ήταν και οι πιο δραστήριες και το 2020. Από τον FTSE 25 συστηματικά σε τέτοια τακτική προβαίνουν οι ΟΤΕ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Τέρνα Ενεργειακή, Μυτιληναίος, Σαράντης και Fourlis, από τον Mid Cap είναι οι Autohellas, Quest Συμμετοχών, Ευρωπαϊκή Πίστη, Κρι Κρι, BriQ Property, Profile και Τεχνική Ολυμπιακή, ενώ από την ευρύτερη αγορά είναι οι ΙΑΣΩ, Space Hellas, CPI, Μοτοδυναμική, Π. Πετρόπουλος κ.α.
Η ξεχωριστή περίπτωση του ΟΤΕ
Ο ΟΤΕ αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση σ’ ό,τι αφορά ευρύτερα τη σχέση με τους μετόχους του, καθώς εδώ και τρία χρόνια δεσμεύτηκε πως όλες οι ελεύθερες ταμιακές ροές που παράγει ο όμιλος, θα επιστρέφουν στους μετόχους, είτε μέσω μερισμάτων, είτε μέσω προγράμματος επαναγοράς ιδίων μετοχών. Περίπου το 65% των ελεύθερων ταμιακών ροών επιστρέφει στους μετόχους, ενώ το υπόλοιπο 35% αυτών πηγαίνει για την επαναγορά ιδίων μετοχών, στηρίζοντας έτσι την αξία της ίδιας της μετοχής.
Πάγια πολιτική του ΟΤΕ είναι να αποκτά ίδιες μετοχές, τις οποίες να ακυρώνει στη συνέχεια. Θυμίζουμε ότι το Φεβρουάριο του 2020 η εταιρεία είχε ακυρώσει 9,4 εκατ. ίδιες μετοχές, ενώ στις 13 Ιανουαρίου 2021 ακύρωσε 9.965.956 ίδιες μετοχές, ονομαστικής αξίας 2,83 ευρώ η κάθε μία, με συνακόλουθη μείωση του μετοχικού της κεφαλαίου κατά το ποσό των 28.203.655,48 ευρώ. Οι εν λόγω μετοχές αποκτήθηκαν στο διάστημα από 04/03/2020 έως 31/10/2020, με μέση τιμή αγοράς 12,14 ανά μετοχή.
Την περασμένη Παρασκευή ο OTE γνωστοποίησε πως από τις 5/3 έως τις 11/3 αγόρασε συνολικά 305.577 ίδιες μετοχές με μέση τιμή κτήσης τα 12,88 ευρώ, κατέχοντας πλέον 1.727.553 ίδιες μετοχές, ήτοι ποσοστό 0,375% του μετοχικού κεφαλαίου.
Μυτιληναίος, Σαράντης και οι άλλοι…
Η Μυτιληναίος προβαίνει σχεδόν καθημερινά σε αγορές ιδίων μετοχών, έχοντας φτάσει να κατέχει 6.338.692 ίδιες μετοχές, ποσοστό 4,436% του συνόλου. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες όταν το πρόγραμμα αγοράς ίδιων μετοχών φθάσει στο 10% τότε η Μυτιληναίος θα προχωρήσει σε διαγραφή των μετοχών με αποτέλεσμα τα υψηλότερα κέρδη για τους μετόχους. Πάντως η τακτική του είναι προς όφελος των επενδυτών μειοψηφίας, καθώς το μέσο κόστος κτήσης των ιδίων μετοχών έχει αποκτηθεί αρκετά χαμηλότερα από τα τρέχοντα επίπεδα του τίτλου.
Η Σαράντης με αλλεπάλληλες αγορές ιδίων μετοχών όλο το τελευταίο διάστημα έχει συγκεντρώσει 2.883.551 ίδιες μετοχές που αντιστοιχούν στο 4,13% του μετοχικού κεφαλαίου. Η μετοχή είναι μια από τις πλέον αξιόπιστες και σταθερές όλα τα τελευταία χρόνια, ευρισκόμενη σε πολυετή υψηλά.
Η Fourlis κατέχει 618.551 ίδιες μετοχές, ποσοστό 1,1894% του συνόλου των μετοχών της.
Η Ευρωπαϊκή Πίστη κατέχει πλέον 933.401 ίδιες μετοχές, ήτοι το 3,3937% του συνόλου των μετοχών της εταιρίας, ενώ το περυσινό μέρισμα ήταν 0,2323 ευρώ ανά μετοχή.
Μικρότεροι παίχτες
H Κρι Κρι κατέχει συνολικά 24.710 ίδιες μετοχές, ήτοι ποσοστό 0,075% του συνόλου των μετοχών της. Η μετοχή κινείται κοντά στα ιστορικά υψηλά.
Η Autohellas μετά από πρόσφατες αγορές, κατέχει 642.245 ίδιες μετοχές που αντιπροσωπεύουν ποσοστό 1,315% του συνόλου των μετοχών της.
Η Τεχνική Ολυμπιακή επίσης προβαίνει συχνά σε αγορές, κατέχοντας πλέον 11.494 ίδιες μετοχές, ποσοστό 0,02825% του συνόλου.
Υποσχέσεις του Κόκκαλη
Στην Intralot, το Μάιο του 2020 η γενική συνέλευση είχε εγκρίνει πρόγραμμα αγοράς ιδίων μετοχών μέχρι ποσοστού 10% του εκάστοτε καταβεβλημένου μετοχικού κεφαλαίου, με στόχο αυτές οι μετοχές «να μπορούν να διανεμηθούν στο προσωπικό της Εταιρείας ή/και στο προσωπικό εταιρείας συνδεδεμένης με αυτήν, ή/και να διακρατηθούν για την μελλοντική απόκτηση μετοχών άλλης εταιρείας».
Η Μοτοδυναμική κατέχει 54.158 ίδιες μετοχές, ήτοι ποσοστό 0,19% του συνόλου των μετοχών της.
Δραστήρια στην αγορά ιδίων μετοχών είναι επίσης και η Quest Συμμετοχών που σχεδόν καθημερινά προβαίνει σε αγορές, ενώ το ίδιο κάνει και η θυγατρική της ΑΕΕΑΠ, η BriQ Properties.
Στη CPI, η γενική συνέλευση τη Δευτέρα 8 Μαρτίου ενέκρινε νέο πρόγραμμα αγοράς ιδίων μετοχών με ανώτατο αριθμό μετοχών 990.750, ανώτατη τιμή αγοράς 1,00 ευρώ ανά μετοχή, κατώτατη τιμή αγοράς 0,10 ευρώ ανά μετοχή και διάρκεια 10/3/2021 – 09/03/2023.
Η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ στις 9 Μαρτίου προέβη σε αγορά 5.000 ιδίων μετοχών με μέση τιμή κτήσης 9,2800 ευρώ ανά μετοχή και συνολική αξία συναλλαγής 46.400 ευρώ.
Η Profile έχει επίσης πάγια τακτική να προβαίνει σε αγορές ιδίων μετοχών, κίνηση ιδιαίτερα πετυχημένη τα τελευταία χρόνια. Πέρυσι ακύρωσε 528.264 ίδιες μετοχές (το 4,9% της εταιρίας) έναντι 4 ευρώ ανά τεμάχιο ενώ το κόστος κτήσης ήταν πολύ χαμηλότερο, κάνοντας με τα κέρδη επιστροφή κεφαλαίου στους μετόχους. Έκτοτε, έχει ξεκινήσει νέο πρόγραμμα αγοράς ιδίων μετοχών. Σε συχνές αγορές ιδίων μετοχών προβαίνουν και εταιρείες όπως Τέρνα Ενεργειακή, Space Hellas, Π. Πετρόπουλος και ΙΑΣΩ.
