Ανησυχητικές διαστάσεις προσλαμβάνει ο ανταγωνισμός χωρών για την απόκτηση εμβολίων και τον έλεγχο της ροής τους. Η αντιπαράθεση κλιμακώνεται, με ελλειπτικά δημοσιεύματα, δυσφημιστικές εκστρατείες και εργαλειοποίηση των media για τη διαχείριση του πολιτικού κόστους, Την ίδια στιγμή, οι κοινωνίες βυθίζονται σε οικονομική κρίση, εν μέσω νέας έξαρσης της πανδημίας.
Κοινωνικές αντιδράσεις από τα social media και τις ασυνάρτητες κραυγές αποκτούν σταδιακά πολιτική έκφραση και κινηματική έκφανση. Η οικονομική καχεξία εξελίσσεται από αντικίνητρο σε οδηγό και συνεκτικό κρίκο φαινομενικά ασύνδετων ομάδων. Η ένταση των προβλημάτων θολώνει πολιτικές διαχωριστικές γραμμές. Κυβερνήσεις και κόμματα επιζητούν τώρα να διαχειριστούν την αντίδραση, διατηρώντας τον έλεγχο και διαχέοντας το κόστος.
Οι φαρμακευτικές εταιρίες αν και αναδείχθηκαν ως φάρος εξόδου από την υγειονομική κρίση του κορονοϊού, τώρα εξελίσσονται σε αποδιοπομπαίο τράγο. Η κατάσταση είναι πολύ πιο περίπλοκη απ’ όσο φαίνεται. Αν και το σκηνικό δείχνει σε αντιπαράθεση φαρμακευτικών εταιριών και κυβερνήσεων, στην πραγματικότητα, πρόκειται για διακρατικό ανταγωνισμό στο επίκεντρο του οποίου βρίσκονται οι εταιρίες.
Auditor’s note
Μπορεί τώρα τα media να εστιάζουν στο πρόβλημα της ανισοκατανομής των εμβολίων, αυτό είναι όμως γνωστό εξ αρχής. Το Crisis Monitor αναδεικνύοντας πρωτοβουλίες, παρεμβάσεις και προϋπάρχουσες ενδείξεις με δημοσιεύματα τον Μάιο και τον Ιούνιο επιχείρησε να στρέψει την προσοχή στο υποβόσκον, ακόμα, πρόβλημα.
- COVID-19: Η μάχη για το εμβόλιο και οι νάρκες Τραμπ–14 Μαΐου, 2020
- Η Ευρώπη θέλει εμβόλιο για όλους: Ψάχνει λεφτά, την εμποδίζει ο Τραμπ–12 Ιουνίου, 2020
Παράλληλα με μπαράζ άλλων θεμάτων η ομάδα ανάλυσης επέμεινε στην ανάγκη διττής λύσης, με έμφαση στην θεραπεία και όχι στον εμβολιασμό.
- Κορονοϊός: Η εξέλιξη, η θεραπεία και ό, τι πρέπει να ξέρετε— 24 Φεβρουαρίου, 2020
- Κορονοϊός: Θεραπεία και εμβόλιο… αργούν, η κανονικότητα στις καλένδες— 21 Απριλίου, 2020
Επιχειρήσεις κατασκοπείας, καθώς και επιθέσεις hackers σε συστήματα και εγκαταστάσεις φύλαξης των εμβολίων, συμβάλουν στην κατανόηση της συνθετότητας του προβλήματος και της οξύτητας του ανταγωνισμού. Αξίζει μόνο να σημειωθεί ότι προ τριών ημερών έγινε γνωστό ότι η Γερμανία υιοθετεί την θεραπεία που χορηγήθηκε στον Ντόναλντ Τραμπ. Πρόκειται για κίνηση που εκτός από τους συμβολισμούς που φέρει, καταδεικνύει την αναγκαιότητα ανάσχεσης της πανδημίας μέσα στα νοσοκομεία και καθώς οικονομία και κοινωνίες λειτουργούν, Αν μη τι άλλο είναι πλέον σαφές ότι τα εμβόλια δεν είναι πανάκεια και δεν μπορούν να αποδώσουν άμεσα αποτελέσματα αυτόνομα.
Το Crisis Monitor ανέδειξε εγκαίρως τα προβλήματα παραγωγής και διάθεσης των εμβολίων, τα ανεδαφικά σχέδια εμβολιασμού και τον σοβαρό κίνδυνο απώλειας του παραθύρου ευκαιρίας για την επίτευξη συλλογικής ανοσίας στην ΕΕ και την Ελλάδα.
- Δεν επαρκούν τα εμβόλια: Η ΕΕ μπορεί να χάσει το παράθυρο ανοσίας— 17 Δεκεμβρίου, 2020
- Εμβολιασμός στην Ελλάδα: Ο μεγάλος κίνδυνος και οι… διαδικασίες— 21 Δεκεμβρίου 2020
- Εμβολιασμός: Η Ευρώπη τα έκανε μπάχαλο. Πάμε σε μοντέλο πολλών ταχυτήτων— 28 Δεκεμβρίου, 2020
- Εκτός πραγματικότητας το σχέδιο εμβολιασμών— 23 Δελεμβρίου,2020
Το κοινωνικοπολιτικό ρίσκο αυξάνεται, τα εμβόλια εξελίσσονται σε εμπόρευμα και μάλιστα σε ανεπάρκεια. Οι κίνδυνοι επιδείνωσης της κατάστασης στις κοινωνίες, όχι μόνο επιδημιολογικά, είναι περισσότεροι από τις προοπτικές βελτίωσης..
Σπασμωδικές αντιδράσεις
Οι κυβερνήσεις, από τη μια πλευρά, αντέδρασαν με μεγάλη καθυστέρηση, χωρίς συνεργασία και παθητικά στις επιστημονικές εξελίξεις. Οι φαρμακευτικές εταιρίες έχουν επίσης μερίδιο ευθύνης καθώς επιδίωξαν εγκρίσεις, συμβόλαια και απέτρεψαν σχέδια για ενιαία διαχείριση και προτεραιοποίηση.
Παράλληλα, όμως, η έρευνα για θεραπεία αντιμετώπισης του κορονοϊού μοιάζει να έχει μείνει πίσω. Αντίστοιχα προβλήματα υπάρχουν κι εκεί. Προτιμητέα σκευάσματα, αποσπασματικές προσεγγίσεις, ελλιπής ενημέρωση και κατευθυνόμενα δημοσιεύματα έχουν αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη και σ αυτόν τον τομέα.
Καθώς η μία μετά την άλλη ευρωπαϊκές χώρες βυθίζονται σε νέο κύμα της πανδημίας, τα συστήματα υγείας δοκιμάζονται, οι θάνατοι αυξάνονται και οι οικονομίες αποσυντίθενται, το πολιτικό σύστημα κλυδωνίζεται.
Οι κυβερνήσεις, μετά από αλλεπάλληλα lockdown, περιορισμό ατομικών και συλλογικών ελευθεριών και μέσα σε κλίμα οικονομικής καχεξίας επιχειρούν να εργαλειοποιήσουν τα media στρέφοντας τους προβολείς στις φαρμακοβιομηχανίες. Τίποτα όμως δεν είναι όπως φαίνεται. Σε τέτοιες περιστάσεις οι παρασκηνιακές διεργασίες είναι αυτές που παράγουν λύσεις, ενώ τα media χρησιμοποιούνται ως μοχλός πίεσης. Όταν όμως αυτό γίνεται καταφανές, τότε η αξία του μέσου υποβαθμίζεται, η αποτελεσματικότητα περιορίζεται και το αποτέλεσμα δεν μπορεί παρά να είναι επίσης… κατώτερο των προσδοκιών.
Βέβαια, η Γερμανία -αν και υποστηρίζει την πολιτική κεντρικής προμήθειας από την ΕΕ- έχει υπογράψει και διμερή συμφωνία με την Pfizer για την παραγωγή στο έδαφός της και προμήθεια 40 εκατ. δόσεων του εμβολίου.
Το timeline του πολέμου των εμβολίων
Τώρα η AstraZeneca βρίσκεται στο επίκεντρο της δημοσιότητας εξαιτίας της αντιπαράθεσης με την ΕΕ για την επάρκεια και τους χρόνους παράδοσης των εμβολίων, ενώ ακόμα το σκεύασμά που δημιούργησε δεν έχει λάβει έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων.
Νωρίτερα, η γαλλική φαρμακευτική εταιρία Sanofi ανακοίνωσε ότι θα συμβάλλει στην αύξηση παραγωγής του εμβολίου της Pfizer. Αν και λίγα ειπώθηκαν γι αυτή τη συμφωνία είναι προφανές ότι αποτελεί προϊόν διαβουλεύσεων και πιέσεων, προς την Pfizer/BioNTech, καθώς είχαν προηγηθεί διαρροές για επιβολή απαγόρευσης εξαγωγών στις φαρμακευτικές εταιρίες. Τέτοια πολιτική, αξίζει να σημειωθεί ότι εφάρμοσε ο Ντόναλν Τραμπ και κατακρίθηκε.
Πριν από αυτά, η Pfizer προειδοποίησε για πρόσκαιρη μείωση των παραδόσεων εμβολίων στην Ευρώπη, λόγω αναβάθμισης των παραγωγικών της εγκαταστάσεων. Πριν από αυτό, είχε αποκαλυφθεί ότι η Pfizer αναθεωρεί επί τα χείρω τους στόχους της για παραδόσεις του εμβολίου. Επίσης, από τις δημοσιευμένες συμβάσεις προκύπτει ότι η Pfizer δεν δεσμεύεται έναντι της ΕΕ για άμεσες παραδόσεις, ιδιαίτερα για πρόσθετες δόσεις, αλλά έχει χρονικό ορίζοντα έως το τέλος του έτους. Το ζήτημα αυτό είχε επίσης υποτιμηθεί από τα media και υποβαθμιστεί από τις κυβερνήσεις.
Διαβάστε επίσης: Άγριο “ξύλο” από τα media στην Pfizer… γιατί καθυστερούν τα εμβόλια
Στις αρχές της πανδημίας και πριν τα εμβόλια αρχίσουν να αποτελούν απτή λύση, ήταν η γαλλική Sanofi που επιχείρησε να εδραιώσει το σκηνικό του διακρατικού ανταγωνισμού, ανακοινώνοντας συμφωνία με τις ΗΠΑ για κατά προτεραιότητα προμήθεια του εμβολίου της, όταν αυτό θα ήταν έτοιμο. Τότε, ξεσηκώθηκε πολιτική θύελλα και η εταιρία φάνηκε να υπαναχωρεί. Μέχρι σήμερα, το εμβόλιο πάνω στο οποίο εργαζόταν η Sanofi δεν έχει λάβει εγκρίσεις και έτσι δεν έχει δοθεί η δυνατότητα να καταγραφεί η πολιτική διάθεσης.
Στο μεταξύ
- hackers επιτέθηκαν σε ερευνητικά κέντρα επιχειρώντας να κλέψουν στοιχεία για τα εμβόλια
- η Ρωσία βιάστηκε να εγκρίνει το δικό της εμβόλιο,
- hackers επιτέθηκαν σε εγκαταστάσεις φύλαξης του εμβολίου της Pfizer
- Οι ΗΠΑ ενέκριναν πρώτες το εμβόλιο της Pfizer, ακολούθησε η Βρετανία,
- Η Βρετανία ενέκρινε πρώτη το εμβόλιο της Moderna με τις ΗΠΑ να ακολουθούν
- Η Ευρώπη ενέκρινε τελευταία και τα δύο εμβόλια
Οι μεταλλάξεις του κορονοϊού
Όπως ήταν αναμενόμενο, ο κορονοϊός άρχισε να μεταλλάσσεται και μάλιστα με καθυστέρηση. Τα εμβόλια που μόλις εγκρίθηκαν δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό είναι αποτελεσματικά έναντι των νέων στελεχών. Επίσης, ενώ ακόμα συλλέγονται στοιχεία για τη συμπεριφορά των μεταλλάξεων, ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας ανακοίνωσε ότι η βρετανική μετάλλαξη είναι πιο θανατηφόρα και πιο μεταδοτική. Στην Ελλάδα, επιστήμονες του υπουργείου Υγείας επέμεναν, μέχρι και πριν τις ανακοινώσεις ότι είναι μεν πιο μεταδοτική αλλά λιγότερρο θανατηφόρα. Τις τελευταίες ημέρες ο ΕΟΔΥ επιχειρεί να αυξήσει το επίπεδο επαγρύπνησης επ αφορμή της διάδοσης της βρετανικής μετάλλαξης.
Φάρμακα
Με τη δυναμική που έχει αποκτήσει η πανδημία του κορονοϊού μέσα στις κοινωνίες, τα εμβόλια δεν επαρκούν για την ανάσχεσή της. Τα περιοριστικά μέτρα έχουν κουράσει και τα συστήματα Υγείας καταρρέουν. Με τον φόβο να κυριαρχεί τις απώλειες να υπονομεύουν την κοινωνική συνοχή και τις οικονομείες να παραπαίουν η ανάδειξη αποτελεσματικών θεραπειών που θα μειώσουν τη θνητότητα, καθιστώντας την πανδημία αντιμετωπίσιμη είναι καθοριστικής σημασίας για την επανάκτηση της εμπιστοσύνης σε όλα τα επίπεδα.
Προβλήματα
Μέχρι στιγμής, όλα τα αντιϊκά παρασκευάσματα, όπως η ρεμδεσιβίρη, στα οποία αρχικά εναποτέθηκαν πολλές ελπίδες, αποδείχθηκαν εκ των υστέρων λιγότερο αποτελεσματικά από τη φήμη τους. Κοκτέιλ αντισωμάτων, όπως αυτά που βρίσκονται στο ρεπερτόριο των αμερικανικών εταιρειών Regeneron και Eli Lilly, έχουν λάβει άδεια να κυκλοφορήσουν για να χρησιμοποιηθούν μόνο στο αρχικό στάδιο, όταν η λοίμωξη δεν είναι τόσο σοβαρή.
Επιτεύγματα
Τον Δεκέμβριο βιοτεχνολογική φαρμακευτική εταιρία Formycon με έδρα το Planegg-Martinsried λίγο έξω από το Μόναχο αιφνιδίασε θετικά με την ανακοίνωση ότι ένας από τους αναστολείς του ιού SARS-CoV-2, που έχει αναπτύξει η εταιρεία, μπορεί να σταματήσει σχεδόν ολοσχερώς την εξέλιξη των συμπτωμάτων της λοίμωξης. Το όνομα του αναστολέα είναι FYB207. Ο ιός SARS-Cov-2 κι άλλοι κορωνοϊοί χρησιμοποιούν τον υποδοχέα ACE2 στην επιφάνεια του ανθρώπινου κυττάρου ως κεντρική πύλη για να διεισδύσουν στο κύτταρο. «Οι βαριά ασθενείς που νοσηλεύονται στο νοσοκομείο έχουν τώρα δυνατότητα θεραπείας» λέει ο Κάρστεν Μπροκμάιερ, διευθύνων σύμβουλος της Formycon.
Τον Νοέμβριο δημοσιοποιήθηκαν στοιχεία για την αποτελεσματικότητα σκευάσματος εισπνεόμενης ιντερφερόνης beta-1a, το οποίο δοκιμάστηκε για πρώτη φορά σε νοσηλευόμενους με Covid-19 ασθενείς στη Βρετανία. Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά το εν λόγω σκεύασμα μείωσε την πιθανότητα να εμφανίσουν σοβαρή επιδείνωση και να πεθάνουν από τη νόσο, αυξάνοντας τις πιθανότητες ανάρρωσης τους. Τα αποτελέσματα κρίθηκαν ενθαρρυντικά, και συνηγορούν υπέρ της περαιτέρω μελέτης του συγκεκριμένου φαρμάκου.
Μονοκλωνικά αντισώματα
Η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έδωσε επείγουσα έγκριση κυκλοφορίας στο φάρμακο bamlanivimab της φαρμακευτικής εταιρείας Eli Lilly, ένα μονοκλωνικό τεχνητό αντίσωμα το οποίο ενισχύει τις άμυνες του ανοσοποιητικού συστήματος κατά του κορονοϊού. Το φάρμακο προορίζεται για ασθενείς με ήπια έως μέτρια συμπτώματα, οι οποίοι κινδυνεύουν να εμφανίσουν επιδείνωση, όπως είναι οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών και οι άνθρωποι άνω των 12 ετών με συννοσηρότητες λόγω χρόνιων παθήσεων. Είναι το πρώτο φάρμακο που εγκρίνεται για ασθενείς σε σχετικά πρώιμο στάδιο του Covid-19.
Η FDA διευκρίνισε ότι η άδεια της δεν αφορά τη χρήση του φαρμάκου σε ασθενείς που ήδη νοσηλεύονται και χρειάζονται οξυγόνο και τους οποίους, όπως έδειξαν οι προηγηθείσες δοκιμές, το φάρμακο δεν ωφελεί, αντίθετα μπορεί ακόμη και να επιδεινώσει την κατάσταση τους.
Η Γερμανία αγόρασε τη θεραπεία Τραμπ
Η Γερμανία αγόρασε 200.000 δόσεις μονοκλωνικών φαρμάκων αντισωμάτων, καταβάλλοντας 487 εκατομμύρια δολάρια. Όπως ανάφερε στη Bild ο υπουργός Υγείας της χώρας, η Γερμανία την επόμενη εβδομάδα θα είναι η πρώτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση που θα τη χρησιμοποιήσει.
Η θεραπεία είναι αυτή που έλαβε ο Ντόναλντ Τραμπ από τη Regeneron Pharmaceutical Inc. τον Οκτώβριο μετά τη διάγνωση του Covid-19. Ο τότε πρόεδρος εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ που είπε ότι ήθελε να το διαθέσει δωρεάν στους Αμερικανούς, κάτι που τελικά δεν συνέβη. Τουλάχιστον μερικές από τις δόσεις που παραγγέλθηκαν από τη Γερμανία προέρχονται επίσης από το Regeneron, σύμφωνα με το Newswire DPA.
Η Κολχικίνη
Εξαιρετικά ευνοϊκά και πρωτοφανή φαίνεται να είναι τα αποτελέσματα μιας καναδικής μελέτης για τη χρήση της κολχικίνης σε όσους έχουν νοσήσει από Covid-19. Από τις έρευνες προκύπτει 44% μείωση θνητότητας, 25% μείωση του ποσοστού εισαγωγής στα νοσοκομεία, ενώ μεγάλο είναι και το ποσοστό αποφυγής της διασωλήνωσης.
Μια ακόμη μελέτη, από επιστήμονες στην Κολομβία, επιβεβαιώνει επίσης, ότι τα οφέλη από τη χρήση του εν λόγω φαρμάκου σε ασθενείς με κορονοϊό είναι σημαντικά. Συγκεκριμένα, φαίνεται ότι μειώνει τον κίνδυνο για εμφάνιση του συνδρόμου οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας.
Στη μελέτη αυτή 5 περιπτώσεις ασθενών με κορωνοϊό υποβλήθηκαν σε θεραπεία με κολχικίνη. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Reumatologia Clinica.
