Νέα ανανεωμένη δυναμική δημιουργείται στις Ευρωτουρκικές σχέσεις, όπως πιστοποιεί η επικοινωνία του Ταγίπ Ερντογάν με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν το απόγευμα του Σαββάτου. Αμφότεροι οι ηγέτες δήλωσαν ικανοποιημένοι, ενώ δρομολογήθηκε νέα συνάντηση του ΜΕβλούτ Τσαβούσογλου με τον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ, Γιοζέπ Μπορέλ.
Ως βήμα στην κατεύθυνση της εκ νέου προσέγγισης ΕΕ και Τουρκίας η επικοινωνάι του Ταγίπ Ερντογάν με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, καθώς και η προγραμματισμός επίσκεψης του Μβλούτ Τσαβούσογλου στις Βρυξέλλες στις 21 Ιανουαρίου.
Οι εξελίξεις στις ευρωπαϊκές σχέσεις έρχονται back-to-back με το παρολίγον θερμό επεισόδιο στα Ίμια, όταν τουρκικό σκάφος του λιμενικού εμβόλισε ελληνικό, έχοντας πρώτα παρενοχλήσει ελληνικά αλλιευτικά. Η ελληνική πλευρά, ενώ επισήμως επιχείρησε να “θάψει” το επεισόδιο, παρασκηναικά προσπάθησε να το εκμεταλλετεί στο εσωτερικό και διεθνώς, αλλά χωρίς ουσιαστικά αποτελέσματα.
Έτσι, τη στιγμή που η ελληνική πλευρά διέρρεε video στα media αναδεικνύοντας το επίπεδο της τουρκικής προκλητικότητας και της απειλής στρατιωτικοποίηση της αντιπαράθεσης, η ΕΕ κινούνταν σε εντελώς διαφορετική τροχιά, επιζητώντας διάλογο με την Τουρκία.
Η αντίφαση αυτή δεν είναι όμως τυχαία. Ιδιαίτερα σε τόσο κρίσιμη και ευαίσθητη συγκυρία. Παρασδοασιακά για να έχει βάση και προοπτική ο διάλογος, οι εμπλεκόμενες πολιτικές ηγεσίες πρέπει να μπορούν να πείσουν ότι ξεκινούν από το επιθυμητό επίπεδο και ότι έχουν το κλίμα με το μέρος τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι της επικοινωνίας των ηγετών ΕΕ και Τουρκίας είχαν προηγηθεί δηλώσεις του ΜΕβλού Τσαβούσογλου για επαναπροσέγγιση Άγκυρας-Παρισιού.
Η δήλωση φον ντερ Λάιεν
Όπως δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν, επί τάπητος τέθηκαν οι σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, αλλά και οι επιμέρους διμερείς σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα και την Κύπρο.
Good exchange with Turkish President @RTErdogan.
We exchanged on the #COVID19 situation, the economic recovery and the implementation of tasking of the European Council of December 2020. pic.twitter.com/uiWY5g58Nx
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) January 9, 2021
Ο προσδιορισμός βημάτων και ο νέος κύκλος επαφώμ Μπόρελ-Τσαβούσογλου, στόχο έχουν να επαναπροσδιορίσουν το πλαίσιο των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας, στη της αλλαγής των ισορροπιών μετά την ήττα Τραμπ στις ΗΠΑ και τη νέα προσέγγιση ΕΕ-ΗΠΑ σε ζητήματα NATO και γεωοικονομίας.
Τα βήματα σε τέτοιες διαδικασίες είναι πολλά και κοπιώδη, καθώς αμφότερες οι πλευρές έχουν αποφασίσει τις παραχωρήσεις που θα κάνουν, αλλά θα προσπαθήσουν να επικυρώσουν με αυτές τις υποχωρήσεις του απέναντι και όχι να τις χρησιμοποιήσουν ως ένδειξη καλής θέλησης.
Η ατζέντα Ερντογάν
Από τουρκικής πλευράς, ο Ταγίπ Ερντογάν έθεσε τον οδικό χάρτη για τη διαδικασία αναθέρμανσης των σχέσεων και επαναπροσέγγισης Τουρκίας-ΕΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Τούρκος πρόεδρος προέταξε:
- Την επικαιροποίηση της συμφωνίας του 2016 για το προσφυγικό (ως μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης)
- Την επανέναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, ως βάση βασικού συνεκτικού κρίκου
- Που προϋποθέτει την αλλαγή στάσης πολλών χωρών απέναντι στην Τουρκία
- Την επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης
- Την απελευθέρωση της διαδικασίας θεώρησης ταξιδιωτικών εγγράφων (βίζα)
Στις 21 Ιανουαρίου θα μεταβεί στις Βρυξέλλες ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, για να συναντηθεί με τον κ. Μπορέλ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΕ υπαναχώρησε απέναντι στην Τουρκία στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου, καθώς δεν επέβαλε κυρώσεις για τις προκλήσεις και τις παραβάσεις σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο, παραπέμποντας τη συζήτησητων Ευρωτουρκικών σχέσεων για τη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου που θα πραγματοποιηθεί την 25η Μαρτίου, ανήμετα του εορτασμού των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση.
Υπ αυτό το πρίσμα, η λήψη αποφάσεων για τα ευρωτουρκικά θα ήταν πρακτικά αδύνατη και πολιτικά αυτοκτονική για όλες τις πλευρές, καθώς θα έστελνε όλα τα λάθος σήματα, περιορίζοντας de facto τα περιθώρια προσέγγισης.
