Οι εμβολιασμοί έχουν ξεκινήσει πλέον και στην Ευρώπη. Οι προοπτικές εξόδου όμως από την υγειονομική κρίση είναι πολύ διαφορετικές για τις ΗΠΑ, την ΕΕ και τη Βρετανία, καθώς τα σχέδια και ο χρονισμός παραγωγής και διάθεσης του εμβολίου έχουν ουσιαστικές αποκλίσεις. Πλέον το ένα μετά το άλλο τα διεθνή media και οι αναλυτές αναγνωρίζουν το supply gap στην Ευρώπη, το οποίο ακόμα και οι κυβερνήσεις των μεγάλων χωρών αδυνατούν να καλύψουν εγκαίρως και αποτελεσματικά.
Ενώ ο μαζικός εμβολιασμός ακόμα δεν έχει ξεκινήσει, η αρχική αίσθηση της ικανοποίησης για την έγκριση και της ελπίδας για έξοδο από την κρίση, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, φθίνει. Τώρα κυριαρχεί ξανά η αβεβαιότητα για την επάρκεια των εμβολίων και η ανησυχία για ένα ακόμη πιο οξύ τρίτο κύμα εξαιτίας των δύο νέων πιο μεταδοτικών μεταλλάξεων του κορονοϊού.
Στην Ευρώπη άλλωστε, οι κυβερνήσεις εστιάζουν στη διατήρηση των περιοριστικών μέτρων και στη λογική των κυλιόμενων lockdown μέχρι το καλοκαίρι. Πρόκειται για ένδειξη που προϊδεάζει για την προοπτική επίτευξης ανοσίας αργότερα.
Σύμφωνα με το Bloomberg, που επικαλείται την εταιρία ερευνών Airfinity, η Ευρώπη θα έχει επαρκείς δόσεις εμβολίων για να καλύψει το 70% του πληθυσμού της μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου. Αυτό συνεπάγεται ότι η Ευρώπη υπολείπεται κατά τρεις μήνες των ΗΠΑ στον οδικό χάρτη εξόδου από την κρίση. Όπερ σημαίνει ότι η Ευρώπη είναι πολύ πιθανό να χάσει το παράθυρο ανοσίας της αγέλης, που απαιτεί την ταυτόχρονη και αλληλεπικαλυπτόμενη ανοσία τουλάχιστον του 60% του πληθυσμού.
Σχολιάζοντας μάλιστα την αναποτελεσματικότητα της Ευρώπης, κατ αντιπαράσταση με τις επικοιωνιακές φιέστες που στήθηκαν για την έναρξη του εμβολιασμούς, το Bloomberg αναφέρει χαρακτηριστικά ότι “οι φανφάρες δεν αρκούν για να καλύψουν το κενό προμήθειας εμβολίων”.
Η διαφορά φάσης στον οδικό χάρτη εξόδου από την κρίση μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ αναμένεται να αρχίσει να αποτυπώνεται στην οικονομία και ιδιαίτερα σε κλάδους-λοκομοτίβες όπως οι αεροπορικές εταιρίες και ο τουρισμός.
Auditor’s note
Το Crisis Monitor έχει εγκαίρως επισημάνει τα προβλήματα που θα δημιουργούσε στον εμβολιασμό ο παγκόσμιος υποδόριος ανταγωνισμός για την προμήθεια των εμβολίων και ο ρόλος του Ντόναλντ Τραμπ. Επίσης, προσφάτως το Crisis Monitor ανέδειξε το gap προμηθειών, το στενό παράθυρο ευκαιρίας για την επίτευξη ανοσίας της αγέλης στην ΕΕ και την προοπτική παράτατσης μέτρων και εκτάκτων συνθηκών μέχρι το Φθινόπωρο. Παράλληλα, έχει επισημανθεί η αβασιμότητα του σχεδίου εμβολιασμών στην Ελλάδα.
Εμβολιασμός πολλών ταχυτήτων
Στην Ευρώπη, οι κυβερνήσεις έχουν ήδη στραφεί στην επιδίωξη διμερών συμφωνιών με στόχο την αύξηση της διαθεσιμότητας των εμβολίων. Στο καλυτερο σενάριο η Ευρώπη θα έχει αρκετές δόσεις των εμβολίων για την επίτευξη συλλογικής ανοσίας στα μέσα του έτους, όπως είπε ο υπουργός Υγείας της Γερμανίας.
Ο Γερμανός υπουργός Υγείας, Γενς Σπαν, που ηγείται πρωτοβουλίας για την αύξηση της διαθεσιμότητας των εμβολίων, ξεκαθάρισε ότι η Γερμανία στοχεύει να αυξήσει την παραγωγή στο εσωτερικό ώστε να βελτιώσει τους χρόνους πρόσβασης και απόκρισης του συστήματος. Οι δηλώσεις αυτές δημιουργούν πρόσθετη ανασφάλεια, καθώς πλέον ο ανταγωνισμός για τα εμβόλια διευρύνεται και εντείνεται, απειλώντας πάλι με ΕΕ πολλών ταχυτήτων και στη διαχείριση της κρίσης.
Ακόμα δεν είναι σαφές αν για το μπάχαλο με τα εμβόλια και τον εμβολιασμό ευθύνεται η Κομισιόν ή η απροθυμία των μεγάλων χωρών “να βάλουν όλα τα αυγά στο ίδιο καλάθι”. Το αποτέλεσμα είναι προδιαγεγραμμένο. Η αξιοπιστία της ΕΕ πλήττεται σε όλα τα επίπεδα. Οι φυγόκεντρες τάσεις θα επιμείνουν, το gap που θα ανοίξει στον εμβολιασμό και κατ επέκταση στην οικονομία θα οξύνει προϋπάρχουντα προβλήματα και ανταγωνισμούς.
Η Ιταλία, αν και αυτή ξεκίνησε μόλις τους εμβολιασμούς, εν τούτοις δεν ποντάρει στο εμβόλιο της Pfizer, αλλά έχει πιο ολοκληρωμένο σχέδιο για την παραγωγή και διανομή του εμβολίου της AstraZeneca που δεν έχει λάβει ακόμη έγκριση.
Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση δεν έχει ανακοινώσει σχέδια για διμερείς συμφωνίες με εταιρίες ή άλλες χώρες που θα διαθέτουν πλεονάζοντα εμβόλια, εμμένοντας στην ομπρέλα της ΕΕ. Όπως δήλωσε ο αρμόδιος γενικός γραμματέας, οι ελπίδες για την εμβολιαστική κάλυψη επαφίενται στην έγκριση και άλλων εμνβολίων και ιδιαίτερα στην AstraZeneca και τη Moderna.
Ελλείψεις και μη-λύσεις
Τα προβλήματα από τις ελλείψεις και την απουσία ολοκληρωμένης πολιτικής διαχείρισης της διαδικασίας εξόδου, ήδη γίνονται αισθητά στη Γαλλία. Εκεί, ο δήμαρχος της πόλης Νανσί ζήτησε από την κυβέρνηση να προτεραιοποιήσει τους μαζικούς εμβολιασμούς με γνώμονα την αύξηση των κρουσμάτων στα ανατολικά. Οι κυβερνήσεις στην ΕΕ όμως έχουν δεσμευτεί σε σχεδιασμούς προτεραιοποίησης ανά πληθυσμιακή ομάδα και όχι με γεωγραφικά ή επιδημιολογικά κριτήρια.
Σε μια προσπάθεια αύξησης της παραγωγής, από το μόνο διαθέσιμο εμβόλιο των Pfizer και BioNTech έπεσε στο τραπέζι και η πρόταση για αναστολή της αποκλειστικής σύμβασης παραγωγής των δύο εταιριών. Στόχος της πρότασης είναι καταστεί εφικτή η παραγωγή του εμβολίου τοπικά και από περισσότερα εργοστασια. Το σενάριο αυτό απέρριψε όμως ο Γερμανός υπουργός Υγείας, Σπαν, με την αιτιολογία ότι θα ήταν άκαρπο, καθώς η παραγωγή είναι πολύπλοκη και εξειδικευμένη εργασία και η συμμετοχή νέων παραγωγών θα έπαιρνε χρόνο και θα αύξανε τις αβεβαιότητες.
«Είναι σημαντικό να δούμε ότι δεν θα έχουν όλοι την ευκαιρία τους αυτές τις πρώτες μέρες»,
δήλωσε ο Spahn, προσθέτοντας στο Twitter ότι θα μπορούσε να φτάσει στα μέσα του 2021 ώστε να επιτευχθεί ευρεία διαθεσιμότητα, εάν εγκριθούν άλλα εμβόλια.
Δυσπιστία
Εκτός από τα ζητήματα εφοδιασμού, οι αρχές αντιμετωπίζουν το δύσκολο έργο να πείσουν τους ανθρώπους ότι τα εμβόλια είναι ασφαλή και αποτελεσματικά. Μια δημοσκόπηση στη Γαλλία που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Le Journal du Dimanche την Κυριακή έδειξε ότι μόνο το 44% των ερωτηθέντων σχεδίαζαν να κάνουν το εμβόλιο, ενώ μόνο το 13% ήταν σίγουρο.
«Έως σήμερα δεν έχουμε ιδέα εάν αυτά τα εμβόλια προστατεύουν από τη μετάδοση»,
δήλωσε ο Dominique Le Guludec, πρόεδρος της γαλλικής αρχής υγείας HAS, στο ραδιόφωνο FranceInter, σύμφωνα με το Bloomberg.
«Η μόνη βεβαιότητα που έχουμε σήμερα σχετικά με αυτά τα εμβόλια είναι ότι αποτρέπουν συμπτωματικές μορφές και σοβαρές μορφές. Θα σταματήσουν λοιπόν το σύστημα υγείας να κορεστεί».
