Να σκιαγραφήσει το περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί στην Ευρώπη όσον αφορά στα ελληνοτουρκικά, αλλά και ξεχωριστά για την Τουρκία και την Ελλάδα επιχειρεί ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας με παρεμβάσεις του. Παράλληλα, ο Έλληνας ΥΠΕΞ χρησιμοποιεί τη δυναμική των συνεντεύξεων για να στείλει μηνύματα σε εταίρους, συμμάχους και την Άγκυρα.
“Μπαϊράκι” φαίνεται να σηκώνει ο Νίκος Δένδιας, σκληραίνοντας τη στάσης της Ελλάδας έναντι της Τουρκίας σε όλα τα μέτωπα και επίπεδα, όπως διαμηνύει με μπαράζ παρεμβάσεων κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου.
Με δύο συνεντεύξεις back-to-back, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών επαναπροσδιορίζει την ελληνική στάση απέναντι στην Τουρκία και επικαλύπτει τις θέσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη, όσον αφορά στις προϋποθέσεις και την ατζέντα των διερευνητικών επαφών.
Ο Νίκος Δένδιας, με τις συνεντεύξεις που παραχώρησε στα “Παραπολιτικά” και στο “Βήμα της Κυριακής”, μεταξύ άλλων, δηλώνει ανικανοποίητος από τα αποτελέσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και αφήνει αιχμές για τη στάση της Γερμανίας. Επίσης, ο Έλληνας ΥΠΕΞ δεν βλέπει ιδιαίτερες προοπτικές για έναρξη διερευνητικών επαφών με την Τουρκία.
Όπερ σημαίνει ότι η Ελλάδα σκληραίνει τη στάση της μετά την απώλεια του παράθυρου ευκαιρίας για διερευνητικές μέχρι τον Δεκέμβριο. Αυτό με τη σειρά του μεταφράζεται σε απόρριψη της παρελκυστικής τακτικής της ΕΕ στα ελληνοτουρκικά. Οι δηλώσεις για τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, εφόσον αναγνωστούν στο ίδιο πλαίσιο με τα μηνύματα στην ΕΕ και τη Γερμανία, σηματοδοτούν την ευθυγράμμιση με την αμερικανική εξωτερική πολιτική και το γεωοικονομικό δόγμα για την ανατολική Μεσόγειο.
Ωστόσο, μένει να διαφανεί αν η νέα διοίκηση Μπάιντεν θα επιμείνει στο ίδιο μοτίβο, ή θα επιδιώξει μεγαλύτερο συντονισμό με την ΕΕ στα ενεργειακά. Τον αστερίσκο αυτό βάζει και ο Νίκος Δένδιας, μιλώντας στα Παραπολιτικά.
Γραμμές και μηνύματα
Από τις συνεντεύξεις του Νίκου Δένδια απορρέουν δύο βασικές γραμμές: Η μία είναι η επιμονή στην ατζέντα και τη διάρθρωση των διερευνητικών επί Κοτζιά, που είχαν αλλάξει έναντι του μοντέλου που είχε εφαρμόσει ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Και η άλλη είναι η προσπάθεια ανάδειξης της εγγύτητας και στρατηγικής ταύτισης με την αμερικανική γραφειοκρατία, σε αντιδιαστολή με τις τριβές και αντιθέσεις που καταγράφονται εντός της ΕΕ, αναφορά με την πολιτική στην ανατολική Μεσόγειο και απέναντι στην Τουρκία.
Επίσης, το ύφος, η ένταση και ο χρονισμός των παρεμβάσεων Δένδια δείχνουν ότι στόχος είναι να επικαλυφθεί επικοινωνιακά και πολιτικά, η στρατηγική του Κυριάκου Μητσοτάκη, που έτεινε στην αποδοχή ευρύτερου και μερικώς διαφοροποιημένου πλαισίου διερευνητικών επαφών. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε αφενός δηλώσει ικανοποιημένος από τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής, απευθυνόμενος στο διεθνές ακροατήριο, από τις Βρυξέλλες. Αφετέρου, όμως, χρησιμοποίησε εν συνεχεία τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, Στέλιο Πέτσα για να δείξει δυσαρέσκεια, αλλά μόνο προς το εσωτερικό.
Σε αυτή τη φάση, βέβαια, και με τα σενάρια ανασχηματισμού και πρόωρων εκλογών να αναζωπυρώνονται δεν αποκλείεται και οι παρεμβάσεις του Νίκου Δένδια να απευθύνονται στο εσωτερικό ακροατήριο. Η απάντηση του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, που ακολούθησε τις δύο συνεντεύξεις όμως αναδεικνύει τον αντίκτυπο που είχαν ήδη στην Άγκυρα.
Συνεντεύξεις Δένδια
«Η πραγματικότητα είναι ότι θα θέλαμε καλύτερα αποτελέσματα από τη Σύνοδο Κορυφής»
σημειώνει ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.
Πιο δηκτικός γίνεται ο Νίκος Δένδιας απέναντι στη Γερμανία, αυτή τη φορά σε συνέντευξή του στο “Βήμα της Κυριακής” όπου αναφέρει ότι:
«Από την άλλη πλευρά, με δεδομένη την Προεδρία του Συμβουλίου και την αντίληψή της, δεν θα μπορούσε κανείς να αναμένει, ρεαλιστικά, περισσότερα πράγματα»,
Ο υπουργός Εξωτερικών εκτιμά ότι το γερμανικό πολιτικό σύστημα και η γερμανική κοινωνία αντιλαμβάνονται την τουρκική επιθετικότητα και τον τουρκικό παραλογισμό σε ορισμένα ζητήματα. Ωστόσο,
«υπάρχει ένα μεγάλο ζήτημα με την παρούσα γερμανική κυβέρνηση που αφορά στο Μεταναστευτικό. Όσα συνέβησαν το 2015 έχουν λειτουργήσει ως τραύμα»
εξηγεί και «όποιος κίνδυνος σχετίζεται με αυτό μεγεθύνεται υπερβολικά στα μάτια τους».
Εκτιμά ακόμη
«ότι κινούνται με στερεότυπα του τύπου “ο Ερντογάν δεν θα είναι εκεί για πάντα”. Άρα, ας ανεχτούμε αυτό που συμβαίνει σήμερα ενόψει ενός καλύτερου μέλλοντος που μαθηματικά θα έλθει».
Όπως υπογραμμίζει ο κ. Δένδιας,
«οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι δεν έχουμε λάβει μία σταθερή απόφαση για την πορεία που θέλουμε να έχουν οι ευρωτουρκικές σχέσεις».
Διερευνητικές… ή και όχι
Επισημαίνει ότι η επιλογή της Ελλάδας κατά τη δεκαετία του 1990 να επιδιώξει την επίλυση των διαφορών μέσα από το ενταξιακό πλαίσιο υπήρξε γενναία. Σήμερα όμως, η Τουρκία αποκλίνει και το συγκεκριμένο ιστορικό εγχείρημα αστοχεί.
«Αν μιλούσαμε με όρους πιθανοτήτων, το 90% οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να αποκλίνει και το 10% να επανασυγκλίνει. Εγώ αυτό το 10% δεν θα το πετούσα. Και πρέπει να αντιληφθούμε ότι η επιλογή του 90% ενέχει έναν κίνδυνο: μία ειδική σχέση. Αυτή θα μπορούσε να επιτρέψει στην Τουρκία πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά και να μην της επιβάλλει τις υποχρεώσεις για το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα, που για εμάς είναι απαραίτητες»,
τονίζει.
«Είμαστε σχεδόν ιστορικά υποχρεωμένοι να επιδιώξουμε μία μεταβολή της τουρκικής κοινωνίας προς την Ευρώπη. Διαφορετικά, πρέπει να κινηθούμε σε μία λογική Ευρώπης-φρουρίου. Δεν θα είναι ευχάριστο αυτό».
…υπό προϋποθέσεις
Όπως αναφέρει, η Αθήνα αναμένει μία ημερομηνία από την Άγκυρα αλλά η τελευταία θέλει μάλλον να είναι σίγουρη ότι δεν θα εισπράξει μία άρνηση. Αυτή δεν θα υπάρξει, ξεκαθαρίζει ο κ. Δένδιας,
«εφόσον το κλίμα είναι κατάλληλο, το Ορούτς Ρέις “δεν κόβει βόλτες” και θα έχουμε μία σταθερότητα, όχι κινήσεις τακτικής».
Με τη συνεχή επίκληση του αιτήματος για αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, η Άγκυρα δείχνει να επιθυμεί εκ των προτέρων διεύρυνση της ατζέντας. «Αυτό δεν θα γίνει δεκτό» τονίζει χαρακτηριστικά ο κ. Δένδιας και υπογραμμίζει ότι καμία τρίτη χώρα, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας δεν έχει θέσει τέτοιο ζήτημα.
«Νομίζω ότι όλοι καταλαβαίνουν, αν και ενδομύχως ίσως να σκέφτονται αλλιώς, ότι αν ανοίξει αυτός ο ασκός, δεν θα ξανακλείνει»
αναφέρει.
Μιλώντας στα Παραπολιτικά, ο Νίκος Δένδιας αναδεικνύει και την παράμετρο της τουρκικής ανακολουθίας, λέγοντας:
Κατά την τελευταία συνάντηση που είχα με τον κ. Τσαβούσογλου, στην Μπρατισλάβα, στις αρχές Οκτωβρίου, ο τελευταίος δεσμεύτηκε ότι η τουρκική πλευρά θα μας απέστελλε πρόσκληση για τον 61ο γύρο των διερευνητικών επαφών, που κατά τη σειρά επρόκειτο να γίνουν στην Τουρκία.
Συνεχίζοντας σκιαγραφεί την εκ νέου αλλαγή της στάσης της Τουρκίας:
Αντ’ αυτού, η τουρκική πλευρά εξέδωσε 6 NAVTEX, ανακοινώνοντας παράνομες έρευνες σε περιοχή που επικαλύπτει ελληνική υφαλοκρηπίδα στην Ανατολική Μεσόγειο. Όσον αφορά το δεύτερο ερώτημα, βασική προϋπόθεση για την επανέναρξη των διερευνητικών είναι η Τουρκία να αποδείξει ότι επιθυμεί τον εποικοδομητικό διάλογο στη βάση του Διεθνούς Δικαίου ως διαρκή επιλογή, όχι ως σημαία ευκαιρίας. Έχοντας εγκαταλείψει τις προκλητικές και παράνομες ενέργειες.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η αναφορά του Νίκου Δένδια, για μια ακόμη φορά, στις παγίδες της Τουρκίας:
Δεν θα εγκλωβιστούμε από προσχηματικές κινήσεις. Τη θέση αυτή, μετά την τοποθέτηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, υιοθέτησε και το πρόσφατο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Αυτά τα έχω, άλλωστε, υπογραμμίσει στην τουρκική πλευρά σε κάθε ευκαιρία, είτε άμεσα είτε έμμεσα.
Αμερικανικές κυρώσεις
Ο Νίκος Δένδιας μιλώντας στο Βήμα, εκτιμά επίσης ότι η πρόσφατη ανακοίνωση των αμερικανικών κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας θα επιδράσουν στην τρέχουσα ισορροπία. Και θεωρεί ότι με την τροποποίηση του παραρτήματος της ελληνοαμερικανικής αμυντικής συμφωνίας to 2019,
«η Ελλάδα παρείχε στις ΗΠΑ μία βάση για να προχωρήσει σε ένα τέτοιο βήμα καθώς προσέφερε την πολυτέλεια απεμπλοκής από τη γεωπολιτική ομηρία της Τουρκίας».
Υπογραμμίζει ακόμη τη σημασία της παρέμβασης του Αμερικανού ομολόγου του Μάικ Πομπέο στην τελευταία συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, οποίος «αναίρεσε ουσιαστικά το βασικό επιχείρημα της Τουρκίας ότι αποτελεί τη “λυδία λίθο” της ύπαρξης της Συμμαχίας στην περιοχή μας».
Ελληνοαμερικανικές σχέσεις
Αναφερόμενος στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, αναφέρει στα Παραπολιτικά ότι:
Οι διμερείς σχέσεις της Ελλάδας με τις ΗΠΑ δεν είναι απλά εξαιρετικές. Βρίσκονται σε ένα επίπεδο που δεν είχε επιτευχθεί ποτέ στο παρελθόν. Είχα την ευκαιρία να συναντηθώ πλείστες φορές με τον απερχόμενο Αμερικανό ομόλογο μου, τον κ. Πομπέο. Κορωνίδα της συνεργασίας αυτής ήταν η υπογραφή της συμφωνίας αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας πριν από έναν χρόνο. Επίσης, συγκρατώ την αναβάθμιση του ρόλου της Σούδας, αλλά και την προώθηση της Αλεξανδρούπολης στον κοινό αμυντικό σχεδιασμό.
Νέα αμυντική συμφωνία
Όπως έχω ήδη αναφέρει, έχουν ξεκινήσει ήδη οι συνομιλίες για τη νέα συμφωνία αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας, με την ολοκλήρωση των οποίων αναμένεται η περαιτέρω διεύρυνση και εμβάθυνση του αμερικανικού στρατηγικού αποτυπώματος στην περιοχή, με ότι θετικό συνεπάγεται αυτό για τη γεωπολιτική θέση της χώρας μας.
Επίσης, στα Παραπολιτικά επισημαίνει ότι η Αθήνα βρίσκεται ήδη σε επαφή για αναθεώρηση του κορμού της αμυντικής συμφωνίας, με διεύρυνση του αμερικανικού στρατιωτικού αποτυπώματος, αλλά
«πρέπει να δούμε ποιες είναι οι φιλοδοξίες της νέας αμερικανικής κυβέρνησης». Η Ελλάδα διεκδικεί έναν διευρυμένο ρόλο στη Βαλκανική, τόσο για γεωστρατηγικούς λόγους όσο και για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. «Το γεωπολιτικό αντάλλαγμά μας είναι η σταθερότητα και η ασφάλεια».
