Έτοιμη να δράσει πάλι είναι η ΕΚΤ, βήμα που όμως δεν αναμένεται να κάβνει πριν τον Δεκέμβριο, παρά τις ενδείξεις ανάσχεσης της αναπτυξιακής δυναμικής, καθώς οι τραπεζίτες θα επιμείνουν ότι οι αποφάσεις σε νομισματικό και δημοσιονομικό επίπεδο πρέπει να συμβαδίζουν. Το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ που συνεδριάζει αυτή την ώρα έχει ετοιμάσει μια δήλωση που δείχνει την απόλυτη ετοιμότητα ακόμα και για έκτακτη δράση, εφόσον απαιτηθεί, αλλά στέλνει μήνυμα ότι είναι η ώρα των πολιτικών.
Στόχος της ανακοίνωσης της ΕΚΤ είναι να εντείνει την πίεση, σε συνεννόηση με Βερολίνο, Παρίσι και Βρυξέλλες, στους ηγέτες της ΕΕ να συμφωνήσουν για την έγκριση του προϋπολογισμού, στο πλαίσιο του οποίου περιλαμβάνεται το πακέτο στήριξης των των 1,8 τρισ.
Το σκάκι τραπεζιτών πολιτικών εξελίσσεται ενώ Γαλλία και Γερμανία έχουν ήδη ανακοινώσει νέα περιοριστικά μέτρα, διάρκειας ενός μήνα, για την ανάσχεση του δεύτερου κύματος του κορονοϊού. Τα μέτρα αυτά, που χαρακτηρίζοντας circuit breakers, αποτελούν την ύστατη προσπάθεια να αποφευχθεί το οικονομικό και κοινωνικό shutdown.
Η ΕΚΤ χρησιμοποίησε το “μπαζούκας” δημιουργώντας το PEPP, παγώνοντας την ανάκληση του QE και ανοίγοντας νέες χρηματοδοτικές γραμμές για τράπεζες και εμμέσως για τις χώρες. Οι δείκτες ρευστότητας, ταχύτητας χρήματος και ο ισολογισμός της ΕΚΤ δείχνουν ότι οι τραπεζίτες έχουν πράξει τα δέοντα. Πλέον, το στοίχημα είναι η δημιουργία συνθηκών σταθερότητας και η αποκατάσταση του ορίζοντα ώστε να γίνει ορατό το τέλος της πανδημίας.
Το μήνυμα της ΕΚΤ στους πολιτικούς είναι σαφές: It takes two to tango. Στοχεύει στην αύξηση της πίεσης προκειμένου να εγκριθεί ο προϋπολογισμός της ΕΕ και να ενεργοποιηθούν τα δημοσιονομικά αντίμετρα στην κρίση
Δυστυχώς, η ΕΚΤ δεν μπορεί να ανακοινώσει εμβόλια, ούτε θεραπεία για τον κορονοϊό. Μπορεί όμως να “χτίσει” το ανοσοποιητικό σύστημα τραπεζών και χωρών. Χρειάζεται όμως και η πολιτική βούληση των κυβερνήσεων για να λειτουργήσει η αλυσίδα μετάδοσης της ρευστότητας.
Οικονομικό κλίμα
Ο δείκτης οικονομικού κλίματος στη ζώνη του ευρώ παρέμεινε αμετάβλητος στα 90,9 τον Οκτώβριο του 2020, υπερβαίνοντας τις προσδοκίες για υποχώρηση στο 89,5. Ωστόσο παραμένει πολύ κάτω από τα επίπεδα προ πανδημίας, καθώς οι αυξανόμενες περιπτώσεις COVID-19 σε ολόκληρη την περιοχή ανάγκασαν πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να επιβάλουν νέα περιοριστικά μέτρα.
Κατά τομέα, η εμπιστοσύνη επιδεινώθηκε μεταξύ των
- παρόχων υπηρεσιών (-11,8 έναντι -11,2 τον Σεπτέμβριο) και
- των καταναλωτών (-15,5 έναντι -13,9).
Το ηθικό βελτιώθηκε μεταξύ
- των κατασκευαστών (-9,6 έναντι -11,4), των εμπόρων λιανικής (-6,9 έναντι -8,6) και
- των κατασκευαστών (-8,4 έναντι -9,5).
Οι προσδοκίες
Η βουτιά της Wall Street και τις πιέσεις στις ευρωαγορές, που έχουν υποχωρήσει σε χαμηλά 4μήνου, ερμηνεύεται ως μήνυμα των επενδυτών στους κεντρικούς τραπεζίτες για δράση, ώστε να διασφαλιστεί η διατήρηση των οικονομιών σε λειτουργία. Ωστόσο, τόσο η ΕΚΤ, όσο και η Fed δεν αναμένεται να βιαστούν. Στάση αναμονής τηρεί και η Κεντρική Τράπεζα της Ιαπωνίας, που διατήρησε σήμερα σταθερά τα επιτόκια.
Οι κεντρικοί τραπεζίτες βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα σκληρό δίλημμα, καθώς υπάρχει περίπτωση τα μέτρα τους να υποπέσουν στο νόμο της φθίνουσας απόδοσης, χωρίς την απαραίτητη ανταπόκριση σε δημοσιονομικό επίπεδο. Από την άλλη πλευρά, η αναμονή για τον εναρμονισμό με τη δημοσιονομική και αναπτυξιακή πολιτική θα μπορούσε να αποδυναμώσει την ισχύ της απάντησης.
Τα επιτόκια
Η σημερινή συνεδρίαση αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς στις χρηματαγορές έχει αναδυθεί το τελευταίο διάστημα η αίσθηση, ότι η ΕΚΤ μετά τη ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων θα προχωρήσει σε περαιτέρω μέτρα στήριξης, ωστόσο έχουν προεξοφλήσει ότι αυτές οι κινήσεις δεν θα αποφασισθούν σήμερα, αλλά στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου.
Η απόφαση
Η ΕΚΤ ανακοινώνει την πολιτική της απόφαση στις 14:45 ώρα Ελλάδος και ακολουθεί η συνέντευξη τύπου της Λαγκάρντ στις 15:30.
Βάσει των νέων μέτρων στη Γαλλία που τίθενται σε ισχύ την Παρασκευή, οι άνθρωποι θα πρέπει να μείνουν στα σπίτια τους, εκτός από την αγορά βασικών αγαθών, την αναζήτηση ιατρικής φροντίδας ή την άσκηση έως και μία ώρα την ημέρα. Θα τους επιτραπεί να πηγαίνουν στη δουλειά εάν ο εργοδότης τους θεωρεί ότι είναι αδύνατο να κάνουν τη δουλειά τους από το σπίτι. Τα σχολεία θα παραμείνουν ανοιχτά.
Δείκτης ταχύτητας χρήματος (M3)
Η Γερμανία, της οποίας η οικονομία έχει ήδη χάσει το θετικό μομέντουμ, θα κλείσει τα μπαρ, τα εστιατόρια και τα θέατρα από τις 2 έως τις 30 Νοεμβρίου, αν και τα σχολεία θα παραμείνουν ανοιχτά και θα επιτρέπεται στα καταστήματα να λειτουργούν με αυστηρά όρια στην πρόσβαση.
Η Ισπανία, ένα από τα χειρότερα hotspots του κορωνοϊού στην Ευρώπη, ενδέχεται ήδη να έχει επιστρέψει σε ύφεση, καθώς η κυβέρνηση σκοπεύει να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης διάρκειας 6 μηνών, ενώ η Ιταλία έχει ήδη επιβάλει περιορισμούς.
Όλα αυτά αμφισβητούν την εκτίμηση της ΕΚΤ ότι η οικονομία της Ευρωζώνης θα επανέλθει στα προ κρίσης επίπεδα έως το τέλος του 2022.
Το μπαζούκας έχει χρησιμοποιηθεί
Υπάρχουν όμως σαφή όρια στις εξουσίες της ΕΚΤ. Αγοράζοντας χρέος σχεδόν 100 δισ. ευρώ το μήνα, έχει ήδη ωθήσει το κόστος δανεισμού σε χαμηλά επίπεδα και η διαφορά μεταξύ του κόστους δανεισμού των μελών της Ευρωζώνης επιστρέφει στα επίπεδα πριν την κρίση.
Οι τράπεζες, εξοπλισμένες με ρευστότητα, δανείζονται ήδη με επιτόκιο -1% ήδη και ο μεγαλύτερος φόβος τους είναι η επιδείνωση της πιστωτικής ποιότητας και όχι η διαθεσιμότητα της φθηνής χρηματοδότησης.
Ο ισολογισμός της ΕΚΤ
Ωστόσο, μόλις η ΕΚΤ αποκαλύψει τις νέες οικονομικές προβλέψεις μετά τη συνεδρίασή της στις 10 Δεκεμβρίου, πιθανότατα θα παρατείνει και θα επεκτείνει το Πρόγραμμα Αγορών Έκτακτης Ανάγκης για την Πανδημία ύψους 1,35 τρισ. ευρώ και θα βελτιώσει τις συνθήκες χρηματοδότησης για τις τράπεζες.
Αναμένεται επίσης να διατηρήσει την πίεση προς τις κυβερνήσεις, για να διασφαλίσει τη δημοσιονομική στήριξη και τελικά να συμφωνήσουν για το ήδη καθυστερημένο πακέτο ανάκαμψης ύψους 750 δισ. ευρώ.
