Σε πολλά ταμπλό συνεχίζει να παίζει η Τουρκία, καθώς ο Ταγίπ Ερντογάν δηλώνει έτοιμος για την έναρξη διερευνητικών επαφών με την Ελλάδα, στην τηλεδιάσκεψη με την Άγκελα Μέρκελ και τον Σαρλ Μισέλ, ενώ ταυτόχρονα το Oruc Reis κινείται εκ νέου προς την ανατολική Μεσόγειο και ενώ στο NATO συνεχίζονται οι διαβουλεύσεις για την εδραίωση μηχανισμού αποκλιμάκωσης.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της ΕΕ Σαρλ Μισέλ και η Γερμανίδα καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ πραγματοποίησαν τηλεδιάσκεψη, την Τρίτη 22 Σεπτεμβρίου 2020, με τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν στο πλαίσιο της προετοιμασίας του επερχόμενου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης, δήλωσε ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να ξεκινήσει διερευνητικές συνομιλίες με την Ελλάδα και τόνισε ότι εκτιμά τις προσπάθειες της Γερμανίας για διαμεσολάβηση. Μεταξύ άλλων, ο Τούρκος πρόεδρος επισήμανε ότι οι κινήσεις που κάνει η Ελλάδα από δω και στο εξής θα καθορίσουν τις διαπραγματεύσεις. Εξέφρασε, δε, την άποψη ότι μια περιφερειακή διάσκεψη στην Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένης της τουρκοκυπριακής πλευράς, θα ωφελήσει όλα τα μέρη και θα οδηγήσει σε εποικοδομητικές αποφάσεις.
Ταυτόχρονα, όμως, ο Τούρκος πρόεδρος άφησε ανοιχτή την ατζέντα των διερευνητικών, επαναπροσδιορίζοντας το επίπεδό τους, καθώς ξεκαθάρισε ότι το πλαίσιο θα διαμορφωθεί σε επίπεδο συμβούλων, ήτοι του Ιμπραχίμ Καλίν και της Ελένης Σουρανή. Έτσι, εξαιρούνται τα τεχνικά κλιμάκια σε επίπεδο υπουργείων Εξωτερικών και η ευθύνη μεταφέρεται απευθείας σε πολιτικό επίπεδο.
Παράλληλα, στο NATO, που εξελίσσεται ο διάλογος για την αποκλιμάκωση και την εδραίωση μόνιμου μηχανισμού πρόληψης και διαχείρισης κρίσεων, οι διαπραγματεύσεις γίνονται σε τεχνικό επίπεδο, μεν, χωρίς τη συμμετοχή των διπλωματών από τα υπουργεία Εξωτερικών δε.
Τα δεδομένα που έχουν δημοσιοποιηθεί για τη διάρθρωση των διαπραγματευτικών ομάδων και το επίπεδο των διαβουλεύσεων εγείρουν ερωτηματικά και προκαλούν ανησυχία για τα κίνητρα και τα αποτελέσματα των επιλογών αυτών.
Η τηλεδιάσκεψη
Κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης «συζητήθηκαν διάφορες οπτικές που αφορούν τις διμερείς σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας» αναφέρει ο εκπρόσωπος του Σαρλ Μισέλ.
«Συζήτησαν επίσης για την επανέναρξη των άμεσων ελληνο-τουρκικών διερευνητικών συνομιλιών»,
ανέφερε ο Μπάρεντ Λέιτς και προσέθεσε ότι
«αυτό θα προετοιμαστεί σε επίπεδο συμβούλων».
Σύμφωνα με δήλωση του τουρκικού υπουργείου Επικοινωνιών, στην τριμερή σύνοδο συζητήθηκαν διεξοδικά οι σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ, αλλά και οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να δηλώνει ότι η Άγκυρα είναι έτοιμη να ξεκινήσει διερευνητικές συνομιλίες με την Ελλάδα.
Ειδικότερα, ο Τούρκος πρόεδρος τόνισε ότι η χώρα του δίνει πάντα έμφαση στον διάλογο και τις διαπραγματεύσεις, παρά τις προκλήσεις, υπογραμμίζοντας ότι χρειάζονται αμοιβαία μέτρα για να διατηρηθεί η δυναμική που έχει επιτευχθεί στη μείωση των εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Στην τηλεδιάσκεψη συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου και ο Χουλουσί Ακάρ. Παράλληλα, όπως μεταδίδει το TRT, την Τρίτη 22 Σεπτεμβρίου 2020 ολοκληρώθηκε η πέμπτη συνάντηση σε τεχνικό επίπεδο Ελλάδας και Τουρκίας στο ΝΑΤΟ.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Anadolu ο Ερντογάν δήλωσε στους συνομιλητές του ότι το μομέντουμ της αποκλιμάκωσης πρέπει να διατηρηθεί με αμοιβαία βήματα για τη μείωση της έντασης και τη λειτουργία των διαύλων διαλόγου. Δήλωσε ακόμα ότι εξαρτάται από την Ελλάδα πως θα αναθερμανθούν τα κανάλια διαλόγου και πως θα προχωρήσουν. Είπε ακόμα ότι πιστεύει πως σημαντικές αποφάσεις θα ληφθούν μέσα από μια πολυμερή διάσκεψη χωρών της περιοχής με όλους τους εμπλεκόμενους συμπεριλαμβανομένων και των Τουρκοκυπρίων.
Παιχνίδια με το Oruc Reis
Την είδηση ότι το Oruç Reis απέπλευσε από το λιμάνι της Ατταλειας προς τη Μεσόγειο, μεταδίδιε η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Yeni Safak:
Το σεισμογραφικό το οποίο πραγματοποίησε σεισμική έρευνα στην Ανατολική Μεσόγειο, είχε αγκυροβολήσει στο λιμάνι της Αττάλειας την περασμένη εβδομάδα για περιοδική μηνιαία συντήρηση και προμήθεια μετά από 35 ημέρες δραστηριοτήτων.
Η είδηση μεταδόθηκε κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης του Ταγίπ Ερντογάν με την Άγκελα Μέρκελ και τον Σαρλ Μισέλ, καταδεικνύοντας την προσπάθεια επιβολής τετελεσμένων σε όλα τα επίπεδα.
Ο υπουργός Εξωτερικών Mevlüt Çavuşoğlu δήλωσε ότι δεν υπήρχε κανένα βήμα πίσω στην Ανατολική Μεσόγειο, ότι το πλοίο Oruç Reis αποσύρθηκε για συντήρηση και προμήθεια και ότι θα πήγαινε στη νέα του θέση μετά την ολοκλήρωση της συντήρησης.
Από ελληνικής πλευράς, φιλοκυβερνητικά media ερμηνεύουν τις κινήσεις με το Oruc Reis στο πλαίσιο ευρύτερου πολέμου νεύρων και φθοράς προς την ελληνική κυβέρνηση.
Διαβουλεύσεις στα… τυφλά στο NATO
Οι διαβουλεύσεις για την εδραίωση μηχανισμού πρόληψης και αποκλιμάκωσης κρίσεων στο NATO, όμως, βρίσκονται σε εξέλιξη και όπως έγινε γνωστό, σήμερα πραγματοποιήθηκε η πέμπτη συνάντηση των κλιμακίων.
Ωστόσο, -και εκεί- στη διάρθρωση των διαπραγματευτικών ομάδων δεν συμμετέχουν διπλωμάτες, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε επικίνδυνες ατραπούς.
Η απουσία της ιεραρχίας και των τεχνοκρατών του υπουργείου Εξωτερικών τόσο από τις διαβουλεύσεις για τον καθορισμό της ατζέντας των διερευνητικών επαφών, όσο και στη διαμόρφωση του μηχανισμού αποκλιμάκωσης στο NATO, καταδεικνύουν συγκεκριμένη γραμμή.
Μέχρι στιγμής, πάντως, δεν είναι σαφές αν αυτό οφείλεται σε επιλογές του Μεγάρου Μαξίμου ή της τουρκικής προεδρίας, ή αν αποτελεί κοινή συνισταμένη των δύο ηγετών. Οι απαντήσεις στο ερώτημα αυτό έχουν ιδιαίτερη σημασία τόσο σε πολιτικό, όσο και σε τεχνικό επίπεδο, ενώ θα μπορούσαν να αποκαλύψουν και ενδεχόμενα προβλήματα και δυσλειτουργίες ή ανασφάλεια για τον έλεγχο του μηχανισμού διαχείρισης των πληροφοριών στην κάθε χώρα.
