Θα ήταν πρώτου μεγέθους διπλωματική και πολιτική κρίση, αν δεν ήταν απλώς διαφωνία στο timing και τις διατυπώσεις, στην πραγματικότητα η Αθήνα επιθυμούσε τη δημιουργική ασάφεια, ενώ ο γγ του NATO υπήρξε αφοπλιστικά… ειλικρινής.
Η ανακοίνωση του Γενς Στόλτενμπεργκ και η ανεπίσημη διάψευσή της, θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη σε κορυφαίο πολιτικό επίπεδο. Η αλήθεια είναι όμως πολύ διαφορετική από κλίμα που επιχειρείται να διαμορφωθεί στην Ελλάδα, με τη συμμετοχή των media. Αυτό είναι προφανές από τους πολιτικούς και διπλωματικούς χειρισμούς της ελληνικής κυβέρνησης.
Ελληνικά media τις τελευταίες ώρες αναπαράγουν τη θέση της Αθήνας, την οποία παρουσιάζουν ως διάψευση του γενικού γραμματέα του NATO, από “διπλωματικές πηγές”. Ωστόσο, η θέση αυτή απέχει παρασάγκας από τις διατυπώσεις και τα μηνύματα των”διπλωματικών πηγών”, οι οποίες μάλιστα, δεν διαψεύδουν τον Γενς Στόλτενμπεργκ.
Αν και τα media στην Ελλάδα εμφανίζουν την Αθήνα να αμφισβητεί τον Γενς Στόλτενμπεργκ και να ακυρώνει την πρωτοβουλία αποκλιμάκωσης, στην πραγματικότητα κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Η Αθήνα, όπως παρουσιάζεται το υπουργείο Εξωτερικών, επιχειρεί να θολώσει τα νερά. Είναι σαφές ότι το μείζον ζήτημα της ελληνικής διαρροής ήταν να “θαφτεί” η επικοινωνία και συμφωνία Μητσοτάκη-Στόλτενμπεργκ και όχι η ουσία του μηχανισμού αποκλιμάκωσης, που είθισται να εδραιώνεται σε τέτοιες περιστάσεις.
Παρά τις διαψεύσεις, το NATO διατηρεί την ανακοίνωση ένταξης τεχνικών συνομιλιών κεντρικό θέμα στην πρώτη σελίδα του, που σημαίνει ότι δεν έχει λάβει νότα διάψευσης από την Ελλάδα.
Στη θέση του και το tweet του Γενς Στόλτενμπεργκ, υπενθυμίζοντας ότι δεν έχει γίνει λάθος:
Following my discussions with Greek & Turkish leaders, the two Allies have agreed to enter into technical talks at #NATO to establish deconfliction mechanisms and reduce the risk of incidents & accidents in the #EastMed. https://t.co/Kc70MlNPzY
— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) September 3, 2020
Ενδεχομένως, ο Γενς Στόλτενμπεργκ να είχε λόγο και κίνητρα που τον οδήγησαν στη δημοσιοποίηση των παρασκηνιακών διαβουλεύσεων. Επ αυτού, όλα τα σενάρια παραμένουν ανοιχτά. Ωστόσο, αυτό δεν τον κάνει ψεύτη…
Η ελληνική θέση
Το μείζον σημείο που δεν διαψεύδεται, αλλά “μπαζώνεται” είναι η αναφορά του Γενς Στόλτενμπεργκ στη συνομιλία του τόσο με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, όσο και με τον Ταγίπ Ερντογάν. Από την “Αθήνα” όμως, διαψεύδονται πληροφορίες, ενώ ο γγ του NATO επικαλείται την προσωπική του επικοινωνία με τον Έλληνα πρωθυπουργό.
Ειδικότερα, στην “επίσημη διαρροή” που αναπαράχθηκε από το σύνολο των media, αυτούσια, της Αθήνας αναφέρεται:
«Οι πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας σχετικά με φερόμενες τεχνικές συνομιλίες στο ΝΑΤΟ δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Σε κάθε περίπτωση, έχουμε συγκρατήσει την πρόθεση του ΓΓ του ΝΑΤΟ να εργαστεί για να θεσπίσει μηχανισμούς αποκλιμάκωσης στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Πλην όμως, αποκλιμάκωση συνιστά μόνον η άμεση απομάκρυνση όλων των τουρκικών πλοίων από την ελληνική υφαλοκρηπίδα»,
Δημιουργική ασάφεια
Οι “διπλωματικές πηγές” αναφέρονται “σε πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας σχετικά με φερόμενες τεχνικές συνομιλίες στο ΝΑΤΟ δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.”, όταν το NATO μίλησε θεσμικά, με ανακοίνωση του Γενς Στόλτενμπεργκ, μέσα από τον λογαριασμό του στο Twitter. η λπτή αυτή διαφορά έχει μεγάλη σημασία, καθώς η Αθήνα σε μισή πρόταση διαπράττει δύο ατοπήματα, τα οποία είναι προφανές ότι δεν θέλει να λάβουν έκταση: Πρώτον διαψεύδει θεσμικό παράγοντα με ανεπίσημες διαρροές και δεύτερον υποβαθμίζει την ανακοίνωση του γενικού γραμματέα του NATO σε “πληροφορίες”.
Συνεχίζοντας, αναφέρει “Σε κάθε περίπτωση, έχουμε συγκρατήσει την πρόθεση του ΓΓ του ΝΑΤΟ να εργαστεί για να θεσπίσει μηχανισμούς αποκλιμάκωσης στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.” Η διατύπωση αυτή δεν διαψεύδει την ανακοίνωση του Γενς Στόλτενμπεργκ. Αντιθέτως, η Αθήνα “συγκρατεί” (σσ hold στα αγγλικά) την πρόθεση του γγ του NATO για τη θέσπιση μηχανισμών αποκλιμάκωσης. Ήτοι, η Αθήνα λέει, “δεν έχουμε φτάσει ακόμα στην αποκλιμάκωση, αλλά ο γγ μπορεί να φτιάξει μηχανισμούς αποκλιμάκωσης.
Συνεχίζοντας μάλιστα, η Αθήνα, αναφέρει ότι “αποκλιμάκωση συνιστά μόνον η άμεση απομάκρυνση όλων των τουρκικών πλοίων από την ελληνική υφαλοκρηπίδα”. Όπερ σημαίνει ότι η Αθήνα, επιχειρεί να θέσει όρους, στο πλαίσιο του μηχανισμού αποκλιμάκωσης, τη δημιουργία του οποίου “συγκρατεί” ως “πρόθεση του γγ του NATO”.
Αφοπλιστική σαφήνεια
Το NATO, από την άλλη πλευρά, επανέρχεται μέσω “πηγών” και αναφέρει ότι “τεχνικές συνομιλίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας βρίσκονται σε εξέλιξη στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες”. Ενώ οι ίδιες πηγές αποκαλύπτουν ότι “σε λειτουργία βρίσκεται μια «απευθείας γραμμή» («hot line») μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας”.
Αξιωματούχος του ΝΑΤΟ τόνισε συγκεκριμένα ότι
«μετά την αύξηση των εντάσεων, το ΝΑΤΟ ξεκίνησε μια προσπάθεια μεσολάβησης για την ενίσχυση της αποφυγής της σύγκρουσης (de-confliction). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων μηχανισμών, συμπεριλαμβανομένης μιας «απευθείας γραμμής» μεταξύ των πρωτευουσών».
Συνεχίζοντας μάλιστα αναφέρει ότι:
«Υπάρχουν τεχνικές συνομιλίες σε εξέλιξη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στα κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ, με το προσωπικό του ΝΑΤΟ να παρέχει ένα πλαίσιο, υποστήριξη και συμβουλές. Πρόκειται για μια διμερή διαπραγμάτευση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η οποία αφορά σε μηχανισμούς στρατιωτικής αποσυμπίεσης. Από εκεί και πέρα, εναπόκειται στα εμπλεκόμενα μέρη να συμπεριφερθούν σύμφωνα με τις συμφωνίες αποσυμπίεσης»,
Εν τέλει, καταλήγει αναφέροντας ότι:
«Η ανάπτυξη μηχανισμών αποκλιμάκωσης μεταξύ στρατιωτικών είναι ένας απολύτως φυσικός ρόλος για το ΝΑΤΟ. Στην πραγματικότητα, το ΝΑΤΟ το έκανε αυτό πριν από το 1996-1997, και αποδείχθηκε αποτελεσματικό. Μετά την αύξηση των εντάσεων, το ΝΑΤΟ ξεκίνησε μια προσπάθεια μεσολάβησης για την ενίσχυση της αποφυγής σύγκρουσης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων μηχανισμών, συμπεριλαμβανομένης μιας «απευθείας γραμμής» μεταξύ των πρωτευουσών»,
Η ένταση αποκλιμακώνεται
Συμπερασματικά, λοιπόν το NATO αφού επιπλήττει και εκθέτει την Αθήνα για το κλίμα που επιχειρεί να δημιουργήσει, κατά της Συμμαχίας στην κοινή γνώμη, ξεκαθαρίζει ότι η πρωτοβουλία είναι ανοιχτή τόσο μέσα στο NATO, όσο και σε απευθείας διμερές επίπεδο.
Οι “διαρροές” του NATO δεν κομίζουν ειδήσεις, ούτε προκαλούν έκπληξη στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ. Γι’ αυτό άλλωστε και η ανακοίνωση της Αθήνας προσεκτικά διατυπωμένη έτσι ώστε άλλο να λέει και άλλο να φαίνεται ότι λέει.
Από τους χειρισμούς, φαίνεται ότι η ελληνική κυβέρνηση ήθελε να παίξει πιο σκληρό επικοινωνιακό ροκ, στο εσωτερικό, πριν ανακοινώσει την έναρξη της διαδικασίας αποκλιμάκωσης με την Τουρκία.
