Ανησυχητική για την Ελλάδα δυναμική φαίνεται να αποκτούν οι εξελίξεις στη Λιβυή, τουλάχιστον έτσι όπως αυτές αναδεικνύονται από τα διεθνή media και τοπικές πηγές, υπό την επιφύλαξη πάντα του ρόλου της τουρκικής προπαγάνδας, η οποία εδραιώνει μηχανισμούς διαρκώς.
Οι ήττες του στρατηγού Χαφτάρ σε καίριες αναμετρήσεις, που επέτρεψαν την κατάληψη από δυνάμεις του Φαγιέζ αλ Σάρατζ που υποστηρίζονται από την Τουρκία, αεροπορικής βάσης, λίγο μετά από τη δημόσια τοποθέτηση του γενικού γραμματέα του NATO για υπό όρους στήριξη της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας που εδρεύει στην Τρίπολη, αποτελούν μείζον θέμα. Σύμφωνα μάλιστα με δημοσιεύματα διεθνών και τοπικών media, οι εξελίξεις αυτές και η ευρύτερη κόπωση και αποδυνάμωση του, πολλοίς, μισθοφορικού στρατού του Χαφτάρ, έχουν προκαλέσει τριβές στις σχέσεις με τον βασικό υποστηρικτή του, που δεν είναι άλλος από την Αίγυπτο.
Μέρες τώρα κυκλοφορούσαν ανεπιβεβαίωτες και αμφιβόλου προέλευσης φήμες για το ενδεχόμενο αλλαγής ηγεσίας του στρατού, με πρωτοβουλία του Καΐρου και σταδιακής απόσυρσης του Χαφτάρ από το χειρισμό των κρίσιμων μετώπων. Πλέον, οι φήμες αυτές αναπαράγονται από έγκυρα μέσα ενημέρωσης στην Αφρική και διεθνώς, αποκτώντας ανανεωμένη δυναμική. Ακόμα και αν πρόκειται για fake news ή για σενάρια επιστημονικής φαντασίας, η έκταση της διάδοσής τους είναι ενδεικτική της διείσδυσης του τουρκικού μηχανισμού προπαγάνδας στα Μέσα Ενημέρωσης.
Αν, όμως, τέτοιες φήμες ευσταθούν, τότε η θέση της Ελλάδας δυσχεραίνει, οι ισορροπίες βαίνουν προς αναδιάταξη και ο ρόλος της Τουρκίας στην περιοχή αποδεικνύεται κομβικός. Ενδεχόμενη αντικατάσταση του Χαφτάρ, θα μπορούσε, να σηματοδοτεί την έναρξη νέας διαδικασίας διαλόγου με τον Σάρατζ. Βέβαια, τέτοιες κινήσεις ενέχουν σημαντικό ρίσκο πολυδιάσπασης των δυνάμεων και νέων περιφερειακών εστιών έντασης, που θα αύξαναν δυνητικά το ρίσκο και θα περιόριζαν τα περιθώρια για την υιοθέτηση συμφωνίας ειρήνευσης.
Οι εξελίξεις στη Λιβύη, βέβαια, δεν είναι αποσυνδεδεμένες από τη συγκυρία που δημιουργήθηκε στις διεθνείς αγορές πετρελαίου, καθώς αυτό αποτελεί το βασικό πόρο τόσο για την κυβέρνηση της Τρίπολης, όσο και για τον Χαφτάρ, αλλά και για τους υποστηρικτές τους. Συνεπώς, ο προσωρινός εκμηδενισμός των εσόδων, η μεσοπρόθεσμη σημαντική κάμψη τους και η μακροχρόνια αβεβαιότητα που απορρέουν από τις αλλελιπκαλυπτόμενες κρίσεις του κορονοϊού και της οικονομίας, δημιουργούν αίσθημα κορεσμού για μια παρατεταμένη αντιπαράθεση, στους μεγάλους παίκτες που κινούν τα νήματα, δεδομένου, ότι θα χρειαζόταν να επενδύσουν ουσιαστικά κεφάλαια, χωρίς βέβαιη απόδοση στην περιοχή.
Από την άλλη πλευρά, η διατήρηση της χώρας σε εμπόλεμο καθεστώς, με διαρκείς διακυμάνσεις στην παραγωγή πετρελαίου, συμβάλλει στον κοινό και διακηρυγμένο στόχο της μείωσης της παγκόσμιας παραγωγής, ενώ, αν η Λιβύη οδηγηθεί άμεσα σε εξομάλυνση, τότε η αύξηση της παραγωγής, θα υπονομεύσει τα συμφέροντα των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Σαουδικής Αραβίας.
Στην Αθήνα, άνθρωποι που παρακολουθούν τις εξελίξεις σχολαστικά, φαίνεται ότι έχουν επισημάνει τις ανησυχητικές ενδείξεις και το νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται. Η νέα αυτή αξιολόγηση, μοιάζει να είναι ο κινητήριος μοχλός πίσω από το επιχειρούμενο άνοιγμα στον Σάρατζ. Τα πρώτα ψήγματα της νέας αυτής στρατηγικής, για τη βολιδοσκόπηση της κατάστασης προσέφερε ο Νίκος Δένδιας μιλώντας στην ΕΡΑ. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, απαντώντας σε ερώτηση για τη Λιβύη αναφέρθηκε σε παλιότερες διαπραγματεύσεις μεταξύ Αθήνας και Τρίπολης, για τις οποίες είπε ότι θα στείλει νότα στην κυβέρνηση Σάρατζ. Η κίνηση αυτή αν και μοιάζει επιθετική, αποτελεί πρωτοβουλία για την ενεργοποίηση του διαύλου επικοινωνίας των δύο πλευρών και την επαναξιολόγηση του εδάφους.
Ειδικότερα, απαντώντας σε ερώτηση για τις σχέσεις με το Κάϊρο, ο Νίκος Δένδιας αναφέρει ότι:
Δε θα ήθελα να βάζω χρονοδιάγραμμα, γιατί το ίδιο το γεγονός ότι δεν εξαρτάται μόνο από τη δική μας βούληση δημιουργεί από μόνο του την αδυναμία να σας πω συγκεκριμένες ημερομηνίες και συγκεκριμένους χρόνους. Όμως δεν είμαι απαισιόδοξος. Από κει και πέρα, όσον αφορά τη Λιβύη, ξέρετε, εδώ μιλάμε για ένα νομικό κατασκεύασμα, το οποίο είναι στα όρια της φαιδρότητος. Ήδη η Λιβύη, η ίδια η χώρα η οποία υπέγραψε -όπως το υπέγραψε- διότι δε δέχομαι, κατ’ ανάγκη, ότι αυτό αποτελεί τη βούληση της λιβυκής κοινωνίας- το Λιβυκό Κοινοβούλιο, το έχει καταγγείλει. Αλλά, εν πάση περιπτώσει, η διοίκηση Sarraj που υπέγραψε υπό το καθεστώς πίεσης το συγκεκριμένο μνημόνιο, ισχυρίζεται ότι εκφράζει μια χώρα, η οποία -θα μου επιτρέψετε, να πω- μέχρι το 2010 διαπραγματευόταν με την Ελλάδα και είχε ακριβώς αναγνωρίσει ότι η Ελλάδα είχε θαλάσσιες ζώνες στις ίδιες περιοχές που τώρα υπέγραψαν με την Τουρκία. Μάλιστα, θα στείλουμε μια νότα στη Λιβύη τις αμέσως προσεχείς ημέρες, στην κυβέρνηση Sarraj που θα τα λέμε αυτά τα πράγματα. Η λιβυκή θέση, το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, είναι πραγματικά μνημόνιο νομικής ανυπαρξίας. Mην κοροϊδευόμαστε τώρα σ’ αυτό, το καταλαβαίνουν οι πάντες σ’ αυτό. Ακόμα και αυτοί που υπέγραψαν το ξέρουν.
Πάντως, τα συρτάρια του υπουργείου Εξωτερικών υπάρχουν και τα σχέδια για δημιουργία πρεσβείας στην Τρίπολη, project που είχε σχεδιαστεί επί Κοτζιά, αλλά εγκαταλείφθηκε από τη διάδοχο κατάσταση επί ΣΥΡΙΖΑ, ενώ δεν ενεργοποιήθηκε ούτε από τη νέα ηγεσία του ΥΠΕΞ, μετά την πολιτική αλλαγή, αφήνοντας τον χώρο στην Άγκυρα.
Η επαναφορά αυτού του σεναρίου, τώρα, θα σηματοδοτούσε -αν μη τι άλλο- σαφή κίνηση στην κατεύθυνση αναδιάταξη των περιφερειακών ισορροπιών.
