Αλλαγή πλεύσης 180 μοιρών ανακοίνωσαν από κοινού η Άγκελα Μέρκελ και ο Εμάνουελ Μακρόν, προτείνοντας τώρα νέο Αναπτυξιακό Ταμείο, που θα δώσει επιχορηγήσεις στις πλέον πληγείσες χώρες και τομείς. Η απόφαση έρχεται καθώς οι κλυδωνισμοί από την προώθηση του ESM ως βασικού εργαλείου για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης που προκάλεσε ο COVID-19, συνταράσσουν τον πυρήνα της ΕΕ και η απόφαση του γερμανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου θέτει εν αμφιβόλω τη δέσμευση του Βερολίνου στην Ευρωζώνη.
Μετά από διμερείς διαβουλεύσεις, η Γερμανίδα Καγκελάριος και ο Γάλος πρόεδρος ανακοίνωσαν σε κοινή, εξ αποστάσεως, συνέντευξη Τύπου τη πρόταση για τη σύσταση Ταμείου Ειδικού Σκοπού, το οποίο θα αναλάβει να δανειστεί και να δώσει επιχορηγήσεις στις χώρες μέλη που επληγησαν από τον κορονοϊό, στο πλαίσιο δαπανών που θα εγγραφούν στον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Πρόκειται στην ουσία για νέα πρόταση, καθώς αυτή που υπήρχε μέχρι τώρα στο τραπέζι δεν προέβλεπε επιχορηγήσεις αλλά χαμηλότοκα δάνεια και προερχόταν από την Κομισιόν. Οι επιχορηγήσεις σηματοδοτούν νέα λογική και αντίληψη στην αντιμετώπιση κρίσεων και εντάσσονται στην κουλτούρα ενίσχυσης της συνοχής, πάνω στην οποία έχει οικοδομηθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης θα έχει κεφάλαια 500 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία θα αντλήσει έναντι κρατικών εγγυήσεων, μέσω της αύξησης των εισφορών που καταβάλλουν οι χώρες στον προϋπολοιγισμό της ΕΕ. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για έμμεσο σχήμα μεταφοράς πόρων από τον Βορά στο Νότο.
Η ανακοίνωση του σχεδίου αυτού αναμένεται να ανακουφίσει τα Χρηματιστήρια, καθώς πλέον η Κομισιόν αναλαμβάνει το έργο της απεμπλοκής της ΕΕ αλλά διαθέτοντας εργαλεία που μπορούν να προσφέρουν ουσιαστικές λύσεις, ενώ υποβαθμίζεται ο ESM.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις, το Ταμείο θα μπορούσε να προσφέρει επιχορηγήσεις στις χώρες και τις περιοχές που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση του κορωναϊού.
Τα χρήματα θα διανεμηθούν αναλογικά, βάσει των επιπτώσεων της κρίσης, με τις χώρες και τους τομείς που επλήγησαν περισσότερο να λαμβάνουν και τα μεγαλύτερα ποσά.
Το Παρίσι και το Βερολίνο προτείνουν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να εξουσιοδοτήσει την Κομισιόν να δανειστεί χρήματα από τις αγορές στο όνομα της ΕΕ, σεβόμενη ταυτόχρονα τις Συνθήκες της Ένωσης.
O Εμανουέλ Μακρόν τόνισε ότι αυτή είναι η πρώτη φορά που η Γαλλία και η Γερμανία προτείνουν η Ευρωπαϊκή Ένωση να αντλήσει χρέος από κοινού και «αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα προόδου», όπως σημείωσε.
Ξεκαθάρισε επίσης ότι αυτά τα 500 δισ. ευρώ θα είναι επιχορηγήσεις (grants) και όχι δάνεια.
Η Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε ότι το Ταμείο θα λειτουργεί εντός του πλαισίου του προϋπολογισμού της ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τον προηγούμενο μήνα ένα σχέδιο αξίας 2 τρισ. ευρώ το οποίο θα οδηγούσε την ΕΕ. σε δανεισμό της τάξης των 320 δισ. ευρώ από τις αγορές. Οι διαπραγματεύσεις για το τελικό μέγεθος του Ταμείου και το ύψος των επιχορηγήσεων συνεχίζονται.
Τυχόν συμφωνία των κρατών-μελών θα πρέπει να επικυρωθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Την ικανοποίησή της εξέφρασε για την «εποικοδομητική πρόταση της Γαλλίας και της Γερμανίας» εξέφρασε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
