Ενδείξεις αναζωπύρωσης εντάσεων επ’ αφορμής και των νέων συνθηκών που δημιουργεί η κατάρρευση των τιμών του πετρελαίου παγκοσμίως, καταγράφονται στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς η Άγκυρα επιμένει στις προκλήσεις, τόσο σε ρητορικό-πολιτικό επίπεδο, όσο και στρατηγικό-στρατιωτικό, διαμορφώνοντας ένα ιδιαίτερα εύφλεκτο σκηνικό.
Η Τουρκία εξέδωσε NAVTEX για γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, τα πλοία της κινούνται στην περιοχή και χθες, ο Ταγίπ Ερντογάν αναφέρθηκε τόσο στις εξελίξεις στην Ιντλίμπ της Συρίας, όσο και στην Λιβύη, με τόνους υψηλούς και σαφή μηνύματα.
«Βλέπουμε την επιθετικότητα του Συριακού καθεστώτος στο Ιντλίμπ, που μετέτρεψε την επιδημία του κορωνοϊού σε ευκαιρία», είπε ο πρόεδρος Ερντογάν ενώ αναφέρθηκε και στη Μεσόγειο λέγοντας ότι «θα συνεχίσουμε με αποφασιστικότητα να χαλάμε όλα τα παιχνίδια που παίζονται στη Μεσόγειο».
Συγκεκριμένα, στο διάγγελμά του ο Τούρκος πρόεδρος είπε ότι «όπως είναι αντιληπτό ακόμη συνεχίζουν να ενοχλούνται από την συμφωνία που κάναμε με τη Λιβύη».
«Θέλουμε οι χώρες οι οποίες συνεχίζουν την απάνθρωπη συμπεριφορά τους απέναντι στους πρόσφυγες να εγκαταλείψουν αυτή την παράνομη και ασυνείδητη συμπεριφορά», ανέφερε.
Aνακοίνωση ΥΠΕΞ σχετικά με την εξαγγελία παράνομης γεώτρησης στην υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία @CyprusMFA
— Υπουργείο Εξωτερικών (@GreeceMFA) April 21, 2020
Ο Τούρκος Πρόεδρος αναφερόμενος στον στρατάρχη της Λιβύης Χαφτάρ είπε πως «έχει φανεί καλύτερα το πρόσωπο του πραξικοπηματία Χαφτάρ στη Λιβύη», προσθέτοντας ότι καλεί της διεθνή κοινότητα να στηρίξει την νόμιμη κυβέρνηση της χώρας.
Οι προκλήσεις αυτές, όμως, δεν είναι τυχαίες, αλλά ακολουθούν την επικοινωνία που είχε την Κυριακή του Πάσχα ο Ταγίπ Ερντογάν με τον Ντόναλντ Τραμπ, όπου όπως ανακοίνωσε η Τουρκική προεδρία και δεν διέψευσε ο Λευκός Οϊκος, συζητήθηκαν θέματα περιφερειακού ενδιαφέροντος.
Είναι λοιπόν προφανές ότι ο Ταγίπ Ερντογάν πιέζει όσο μπορεί τον Ντόναλντ Τραμπ ώστε να εντείνει τη διαδικασία αναδίπλωσης από την περιοχή, αφήνοντας στην ουσία εκτεθειμένες Ελλάδα και Κύπρο.
Υπ αυτό το πρίσμα, ερωτηματικά προκαλεί η απόφαση της ExxonMobil να ανακοινώσει την -αυτονόητη- αναστολή του προγράμματος ερευνών και γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ, έως τον Σεπτέμβριο του 2021, λόγω των χαμηλών τιμών. Αν και η κίνηση ήταν αναμενόμενη, λόγω των επιπτώσεων του κορονοϊού και του πολέμου τιμών Σαουδικής Αραβίας και Ρωσίας, η ανακοίνωση αναστολής, όμως, ενώ οι ΗΠΑ βρίσκονται σε προεκλογική περίοδο και τη στιγμή που ο Ταγίπ Ερντογάν επιδεικνύει την άμεση πρόσβαση που έχει στον Ντόναλντ Τραμπ, αποτελεί σαφές μήνυμα που δεν μπορεί να να μην αξιολογηθεί, τόσο από τη Λευκωσία, όσο και από την Αθήνα.
Η απάντηση της Ελλάδας
Για «μια ακόμη πρόκληση που περιφρονεί τις εκκλήσεις της ΕΕ και της Διεθνούς Κοινότητας για σεβασμό της διεθνούς νομιμότητας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου» κάνει λόγο το υπουργείο Εξωτερικών, καταδικάζοντας «τη νέα εξαγγελθείσα παράνομη γεώτρηση της Τουρκίας εντός της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας της Κυπριακής Δημοκρατίας».
«Υπενθυμίζουμε ότι η επανάληψη και η εμμονή σε παραβατικές συμπεριφορές δεν παράγουν δίκαιο, ούτε δημιουργούν τετελεσμένα», αναφέρει ακόμη το ΥΠΕΞ, σημειώνοντας ότι οι ενέργειες της Αγκυρας επιβεβαιώνουν «για πολλοστή φορά, τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας, καθώς και τον χαρακτηρισμό της ως τον κατεξοχήν παραβάτη του Διεθνούς Δικαίου στην περιοχή»
Αναλυτικά η ανακοίνωση του ΥΠΕΞ:
«Καταδικάζουμε απερίφραστα την νέα εξαγγελθείσα παράνομη γεώτρηση της Τουρκίας εντός της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και μάλιστα σε οικόπεδα που έχουν αδειοδοτηθεί διά μέσου των νομίμων προβλεπόμενων διαδικασιών σε ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες.
Πρόκειται για μια ακόμη πρόκληση που περιφρονεί τις εκκλήσεις της ΕΕ και της Διεθνούς Κοινότητας για σεβασμό της διεθνούς νομιμότητας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επιβεβαιώνει δε, για πολλοστή φορά, τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας, καθώς και τον χαρακτηρισμό της ως τον κατεξοχήν παραβάτη του Διεθνούς Δικαίου στην περιοχή. Υπενθυμίζουμε ότι η επανάληψη και η εμμονή σε παραβατικές συμπεριφορές δεν παράγουν δίκαιο, ούτε δημιουργούν τετελεσμένα.
Εκφράζουμε την αμέριστη συμπαράσταση και απόλυτη αλληλεγγύη μας στην Κυπριακή Δημοκρατία και καλούμε εκ νέου την Τουρκία να σεβασθεί το Διεθνές Δίκαιο και να αποστεί από ενέργειες που υπονομεύουν την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην κοινή μας γειτονιά».
Νωρίτερα, σκληρή ανακοίνωση είχε εκδώσει και η κυπριακή κυβέρνηση χαρακτηρίζοντας «πειρατική ενέργεια την παρουσία του τουρκικού γεωτρύπανου σε περιοχή που νομίμως έχει οριοθετηθεί μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου στη βάση του διεθνούς δικαίου και έχει παραχωρηθεί στις εταιρείες ENI και TOTAL».
Η ίδια παγίδα από άλλη οπτική
Αν μη τι άλλο,όμως, οι ενέργειες της Τουρκίας, η απραξία ΕΕ και ΗΠΑ και οι ανακοινώσεις Ελλάδας και Κύπρου αποτελούν παράγοντες που αν αξιολογηθούν συνδυαστικά καταδεικνύουν αποδυνάμωση της πολιτικής ισχύος των δύο χωρών στο γεωπολιτικό σκηνικό.
Αν μάλιστα σε αυτά συνεκτιμηθούν οι επικοινωνίες Ερντογάν με Τραμπ και Ευρωπαίους ηγέτες και η έλλειψη αντίστοιχων διαύλων από ελληνικής πλευράς, παρά την ολοκλήρωση της αναδιάταξης προτεραιοτήτων από το Μέγαρο Μαξίμου, τότε γίνεται αντιληπτό ότι η πολιτική και διπλωματική ικανότητα αποτροπής της Ελλάς έχει περιοριστεί δραματικά.
Στρατηγικά, η Τουρκία φαίνεται ότι επιχειρεί να οδηγήσει Ελλάδα και Κύπρο σε περιφερειακό τραπέζι διαπραγματεύσεων, ενώ εμφανίζεται διατεθειμένη να θυσιάσει διπλωματικά χαρτιά που έχει “χτίσει”, αν και δεν χαίρουν διεθνούς ή νομικής αναγνώρισης, θέλοντας να δείξει στο διεθνή παράγοντα ότι συμπεριφέρεται λογικά… Από την άλλη πλευρά, όμως, θα ζητήσει από Αθήνα και Λευκωσία να υπαναχωρήσουν από κυριαρχικά τους δικαιώματα και θα επιδιώξει νβα “γκριζάρει” μεγαλύτερες περιοχές, οδηγώντας στην ουσία σε γεωγραφική απομάκρυνση Ελλάδας-Κύπρου.
