Η βαθιά ύφεση που βιώνει ήδη παγκόσμια οικονομία, εξαιτίας του κορονοϊού, σε συνδυασμό με τις επικείμενες εκλογές στις ΗΠΑ, την παρατεινόμενη πολιτική αβεβαιότητα στο Ισραήλ και τη σύγκρουση τιτάνων για τον έλεγχο των τιμών στο πετρέλαιο, οδηγούν τις μεγάλες ενεργειακές εταιρίες που έχουν συμβόλαια στην ανατολική Μεσόγειο να αναστείλουν την υλοποίηση των σχεδιασμών τους.
Ήδη, Exxon Mobil αποφάσισε να “παγώσει” τις δραστηριότητές της στην κυπριακή ΑΟΖ μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2021 λόγω της παγκόσμιας πανδημίας και των παρενεργειών της στην τιμή του πετρελαίου, σύμφωνα με τον Κύπριο υπουργό Ενέργειας, Γιώργο Λακκοτρύπη, ο οποίος έλαβε προ ημερών επιστολή από την αμερικανική εταιρία που τον ενημέρωναν για τις προθέσεις της.
«Μας ειδοποίησαν (η Exxon Mobil ) πριν μερικές ημέρες ότι λόγω της κατάστασης που επικρατεί σε ό,τι αφορά και την πανδημία και την κατάσταση στις διεθνείς αγορές ότι από την μια είναι αναγκασμένοι να αναβάλουν την γεώτρηση για 12 μήνες, από την άλλη όμως το ευχάριστο είναι ότι παραμένουν προσηλωμένοι στην Κύπρο».
Σε ερώτηση αν η εξέλιξη αυτή καθυστερεί τα σχεδια Κύπρου, Ισραήλ και Ελλαδας σχετικά με τον αγωγό East Med αλλά και γενικότερα τα ενεργειακά σχέδια στην περιοχή ο κ. Λακκοτρύπης απάντησε καταφατικά αποκαλύπτοντας ότι αναμένει ότι η πανδημια θα επηρεάσει και το υπόλοιπο πρόγραμμα των γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ που έχουν αναλάβει οι ευρωπαϊκές εταιρίες ΕΝΙ και TOTAL, οι οποίες ήταν εξ αρχής δυστακτικές και απρόθυμες να κινηθούν σε περιοχές που εκδήλωνε βλέψεις η Τουρκία.
«Σίγουρα θα δούμε μια καθυστέρηση γιατί μην ξεχνάμε ότι στην Κύπρο ειχαμε προγραμματίσει έως και 5 γεωτρήσεις για εφέτος και θα μπορούσε και τα επόμενα δύο χρόνια εως και 9 γεωτρήσεις. Αρχής γενομένης, είναι στον προγραμματισμό ότι θα άρχιζε η ΕΝΙ και η ΤΟΤAL τέλος Απριλίου την πρώτη τους γεώτρηση, 3 για εφέτος και 6 στο σύνολο. Αναμένω ότι και εκείνο το πρόγραμμα θα επηρεαστεί λόγω του κορωνοιού γιατί είναι πολύ δύσκολο για τα πληρώματα των πλοίων να μετακινούνται»
είπε ο κ. Λακκοτρύπης.
Είναι πλέον προφανές, ότι στην ίδια τροχιά βρίσκεται και η Ελλάδα, όπου οι διεργασίες έμοιαζαν από καιρό παγωμένες, δεδομένης της κινητικότητας της Τουρκίας και μετά τη δημόσια δέσμευση του Κυριάκου Μητσοτάκη ενώπιον του Ντόναλντ Τραμπ για “αποφυγή κάθε προκλητικής ενέργειας” στην περιοχή. Τη διττή ερμηνεία της συγκεκριμένης δήλωσης, είχε εγκαίρως επισημάνει το Crisis Monitor.
Οι κινήσεις αυτές, όμως, μπορεί να έχουν ευρύτερες επιπτώσεις από αυτές που σε αυτή τη φάση είναι δυνατό να προβλεφθούν, καθώς δύναται να επηρεάσουν τη δυναμική των διαπραγματεύσεων για μια σειρά από ζητήματα. Δεδομένου μάλιστα ότι ο αγωγός East Med συνδέεται άμεσα με τις εξελίξεις στον Nord Stream ΙΙ και τις πολιτικές ισορροπίες στην Ιταλία, τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας και το γεωοικονομικό δόγμα των ΗΠΑ για την Ανατολική Μεσόγειο, είναι προφανές ότι τέτοιες αποφάσεις δεν βασίζονται μόνο σε επιχειρηματικά κριτήρια, αλλά καθοδηγούνται πολιτικά.
Συνεπώς, Ελλάδα και Κύπρος βρίσκονται μπροστά σε ένα νέο, υπό διαμόρφωση, γεωπολιτικό και γεωοικονομικό σκηνικό στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, το οποίο θα σπεύσει να εκμεταλλευτεί πολιτικά η Τουρκία. Το Κυπριακό και οι περιφερειακές αμυντικές συνεργασίες τίθενται υπό αναθεώρηση, ενώ το μεταναστευτικό, που Άγκυρα επιχειρεί να μετατρέψει σε υγειονομική-πυρηνική απειλή για την Ευρώπη, παραμένει ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί.
Παράλληλα, η αναδίπλωση των ΗΠΑ από τη Συρία, η ανάδειξη της Ρωσίας ως ρυθμιστή των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή και οι σχέσεις του Ταγίπ Ερντογάν με τους αδελφούς Μουσουλμάνους, τη Χαμάς και την κυβέρνηση της Λιβύης αποτελούν δεδομένα, η αξία των οποίων στη νέα γεωοικονομική εξίσωση, επαναπροσδιορίζεται.
Υπ΄αυτό το πρίσμα, μπορεί να ερμηνευθεί η ύφεση της τουρκικής κινητικότητας στην περιοχή και η συγκέντρωση της έντασης στα ελληνοτουρκικά χερσαία και θαλάσσια σύνορα. Ωστόσο, η Άγκυρα δεν θα αμελήσει τα σχέδιά της για εδραίωση του ρόλου της στην Ανατολική Μεσόγειο, εκμεταλλευόμενη την ύφεση του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ.
Τη δυναμική αυτή δεν αναμένεται να διαφοροποιήσει ιδιαίτερα η συμφωνία OPEC+ και ΗΠΑ για τη μείωση της παραγωγής πετρελαίου, καθώς, όπως φαίνεται από την αντίδραση των αγορών, πρόκειται για ένα ιδιαίτερα περίπλοκο deal, αμφίβολης αποτελεσματικότητας. Ιδιαίτερα χαμηλά βάζει τον πήχη και ο Ρώσος πρόεδρος που υποστηρίζει ότι με τη συμφωνία θα αποφευχθεί το χάος.
