Οι Κεντρικοί Τραπεζίτες και οι πολιτικοί αποφάσισαν να… συνεργαστούν, αυτό, υπό άλλες συνθήκες θα ήταν ευχής έργον, τώρα όμως είναι πρόβλημα. Αμφότεροι συμφώνησαν ότι αυτό που χρειάζεται είναι να πλημμυρίσουν το σύστημα με ρευστότητα, ενώ παράλληλα εφαρμόζουν ολικό lockdown σε ολοένα περισσότερες χώρες. Οι αγορές όμως βλέπουν εκατόμβες νεκρών, οικονομίες καθημαγμένες και κόσμο φοβισμένο και κλειδαμπαρωμένο.
Έτσι, αυτή τη στιγμή όση ρευστότητα και να πέσει στο σύστημα, στην πραγματικότητα το μόνο που επιτυγχάνεται είναι η αύξηση του ρίσκου που αναλαμβάνει το δημόσιο, διευκολύνεται η έξοδος των κερδισμένων με, όσο το δυνατόν περισσότερα κέρδη, υπάρχει καθαρή εκροή κεφαλαίων από όλες τις πλευρές και υπερσυγκέντρωση ρευστότητας εκτός παραγωγικού ή/και επενδυτικού πλαισίου. Παράλληλα ενισχύεται η διάθεση ρευστοποιήσεων, μετακύλισης ρίσκου, καθώς ο Δημόσιος τομέας εμφανίζεται διατεθειμένος να σώσει επενδυτές, τράπεζες, funds και κάθε λογής εταιρία.
Αυτό θα ήταν δίκαιο αν τα προηγούμενα χρόνια είχαν καταγραφεί επενδύσεις ιδιωτικών κεφαλαίων, περιορισμός της off-systems/books ρευστότητας και μείωση της μαύρης οικονομίας. Αντιθέτως όμως, τα προηγούμενα χρόνια οι εταιρίες σπατάλησαν τεράστια ποσά από τα κέρδη τους, για επαναγορές μετοχών και επιστροφές κεφαλαίου, τροφοδοτώντας έτσι μια καθαρά πληθωρισμένη άνοδο τιμών στις αγορές.
Συνεπώς, η υπερτροφοδότηση του συστήματος με ρευστότητα τώρα δεν μπορεί να δημιουργήσει το πολυπόθητο spillover effect, ενώ σε καμία περίπτωση δεν βοηθά στην αποκατάσταση της διαρραγείσας εμπιστοσύνης.
Τι ζητούν οι αγορές
Αντιθέτως, τώρα, οι αγορές θέλουν ελπίδα, απτή! Θέλουν προοπτικές για φάρμακα, εμβόλια και μέτρα στήριξης εσωτερικής κατανάλωσης, τόνωσης της απομακρυσμένης εργασίας και αποκατάσταση της αίσθησης λειτουργικότητας του συστήματος σε συνθήκες κοινωνικής αποστασιοποίησης, φόβου και αύξησης των ψυχικών διαταραχών. Οι αγορές θέλουν να ξέρουν ποιές ανάγκες θα έχουν προτεραιότητα κατά τη διάρκεια της κρίσης και την επόμενη ημέρα, πως θα καλυφθούν και ποιοί θα επωφεληθούν.
Επίσης, ένα ζήτημα που σύντομα θα έρθει στο προσκήνιο και μάλιστα με πάταγο, είναι η αξιοπιστία του κράτους, η λειτουργικότητα των κυβερνήσεων και η ψυχολογία του μηχανισμού. Για την ώρα, πάντως, βλέπουμε ενοχικές κυβερνήσεις να αναζητούν λιγότερα θύματα, να προσπαθούν να στηρίξουν τα αποψιλωμένα συστήματα Δημόσιας Υγείας και να δείξουν ότι κάνουν “ό, τι χρειαστεί” για να σώσουν “οτιδήποτε αν σώζεται”. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή οι κυβερνώντες (πολιτικοί και τεχνοκράτες) δείχνουν να μην καταλαβαίνουν τί χρειάζεται.
Πορεία προς το μείον άπειρο!
Έτσι, η συμφωνία σε κοινή πορεία μέσα στην ομίχλη και σε προδήλως λάθος κατεύθυνση, αυτό που επιτυγχάνει είναι να διαβεβαιώσει τις αγορές ότι η επόμενη ημέρα δεν είναι κοντά. Δεν είναι τυχαίο ότι οι αναλύσεις των οίκων προβλέπουν βαθιά ύφεση και των πολιτικών έκρηξη της ανεργίας. Στην πραγματικότητα άπαντες γνωρίζουν ότι το “κοκτέιλ φαρμάκων” που χορηγούν σε κοινωνίες και αγορές είναι αναποτελεσματικό, ωστόσο όπως φαίνεται ότι είναι το μόνο που έχουν. Για την ώρα, γιατροί, ερευνητικές και πολιτικοί εφαρμόζουν πολιτική trial and error και παίρνουν μόνο… error.
Το Crisis Monitor έχει επισημάνει τα σημεία των καιρών, την αδυναμία των κρατικών παρεμβάσεων να σταματήσουν την κατρακύλα στις αγορές και του lockdown να δημιουργήσει εμπιστοσύνη και ελπίδα στις κοινωνίες. Μόνο τις τελευταίες δύο εβδομάδες άνοιξε σοβαρά η συζήτηση για τα εμβόλια και τα φάρμακα για τη θεραπεία του covid-19.
Στο μεταξύ όμως τα μέτρα έκτακτης ανάγκης που έχουν ληφθεί έχουν ξηλώσει το πουλόβερ της παγκοσμιοποίησης, που αποτελούσε βασική σταθερή για τις αγορές. Στην Ευρώπη μάλιστα έχουν ανασταλεί οι δύο πλέον βασικούς πυλώνες του οικοδομήματος, η Συνθήκη Σένγκεν και το Σύμφωνο Σταθερότητας, ενώ η αλληλεγγύη όπως αποδείχθηκε στην περίπτωση της Ιταλίας, ήταν ανύπαρκτη.
Αυτά είναι τα δεδομένα που συνθέτουν τη νέα εξίσωση και όπως φαίνεται οι αγορές τείνουν προς το -άπειρο, όπως λένε στα μαθηματικά, Η αντιστροφή της πορείας αυτής απαιτεί αλλαγή στα θεμελιώδη -άρα στις σταθερές- και όχι στις μεταβλητές του συστήματος.
Γραφήματα και… συναρτήσεις
Η πορεία των αγορών θα αντιστραφεί όταν ξεκινήσει η αποδρομή του ιού, ακόμα και σε grosso modo βάση, αλλά κυρίως όταν υπάρχει κίνηση. Για την ώρα η κοινωνία αποστειρώνεται, ενώ οι αγορές μετρούν πτώματα.
Ενδεικτική είναι η πορεία του δείκτη φόβου VIX (μεταβλητότητα στον S&P), ο οποίος ακολουθεί την πορεία κρουσμάτων/θανάτων από τον covid-19. Αντιθέτως οι αγορές επιμένουν πτωτικά παρά τον πακτωλό ρευστότητας που έχουν ήδη ρίξει οι κεντρικές τράπεζες.
Τα κρούσματα του κορονοϊού παγκοσμίως
Οι θάνατοι του κορονοϊού παγκοσμίως
Οι θεραπευθέντες από τον κορονοϊό παγκοσμίως
