Σε πρόκληση για κυβέρνηση και τραπεζικό σύστημα αναδεικνύεται η διαχείριση του μείζονος θέματος των χρεώσεων για αναλήψεις από ATM και γενικότερα της πολιτικής αύξησης του εσόδου ανά πελάτη που εφαρμόζουν οι τράπεζες προκειμένου να ενεργοποιήσουν οικονομικά τη μεγάλη μάζα του πελατολογίου τους, καθώς μέχρι τώρα οι κινήσεις τους μέσα από τα τραπεζικά δίκτυα ήταν ουδέτερες έως και αρνητικές για τις τράπεζες.
Η απόφαση των τραπεζών να αυξήσουν τις χρεώσεις για αναλήψεις, διατήρηση λογαριασμών και παροχή υπηρεσιών συναλλαγών, τη στιγμή που αυτές καθίσταται υποχρεωτικές δια νόμου, ήταν μια ιδιαιτέρως και ποικιλοτρόπως προβληματική απόφαση, η οποία όμως καθιστούσε βιώσιμα τα business plans, τα οποία έπασχαν στο σκέλος της οργανικής και επαναλαμβανόμενης κερδοφορίας.
Από την άλλη πλευρά, όμως, η προσπάθεια της κυβέρνησης να εργαλειοποιήσει το θέμα των χρεώσεων προκειμένου να στηρίξει το φιλολαϊκό προφίλ του πρωθυπουργού σε αντιδιαστολή με το αναπτυξιακό νομοσχέδιο που πέρασε χθες και τις κινητοποιήσεις που προκάλεσε, έχει αυξημένες πιθανότητες να εξελιχθεί σε νάρκη για την κυβέρνηση και τις τράπεζες καθώς οι απολήξεις του διαφεύγουν του άμεσου ελέγχου τραπεζιτών και κυβερνητικών παραγόντων, σε μια ιδιαίτερα καθοριστική -για τον προσδιορισμό της αναπτυξιακής δυναμικής- περίοδο.
Χρηματιστές, αναλυτές, επόπτες και θεσμοί, έχουν ήδη εκφράσει ανησυχίες για τη δυναμική και τις πιθανές επιπτώσεις του θέματος, σε υψηλόβαθμα κυβερνητικά και τραπεζικά στελέχη, ζητώντας επιτακτικά διευκρινίσεις. Όπως είθισται ενδεχόμενες καθυστερήσεις και ασάφειες σε αυτό το επίπεδο, μπορούν να προκαλέσουν από βραχυχρόνια αύξηση της μεταβλητότητας στο Χρηματιστήριο, μέχρι πάγωμα επενδύσεων, εγκρίσεων και γενικότερα επιδείνωση του κλίματος στις τράπεζες και την οικονομία. Σε δεύτερη φάση δεν μπορεί να αποκλειστεί παρέμβαση της DG Comp, υπερβαίνοντας την αρμοδιότητα της εγχώριας Επιτροπής Ανταγωνισμού, καθώς τα στοιχεία για τις χρεώσεις περιλαμβάνονται στα business plans που έχουν εγκριθεί τόσο από την Κομισιόν όσο και από την SSM και την EBA.
Το σκηνικό της… σύγκρουσης
Χθες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε με το προεδρείο της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών και τους διευθύνοντες συμβούλους των τραπεζών, ενώ στη συνάντηση μετείχε πλειάδα κυβερνητικών στελεχών. Ως κεντρικό θέμα, αρχικά, προωθήθηκε από το Μαξίμου και τα media, το ζήτημα των τραπεζικών χρεώσεων, το οποίο είχε άλλωστε θίξει και στο Gala Dinner του Economist ο πρωθυπουργός, όπου είχε σύντομο τετ-α-τετ με τους περισσότερους τραπεζίτες. Η επισήμανση του Κυριάκου Μητσοτάκη στους τραπεζίτες, ήταν περίπου η ίδια με αυτή του ανακοινωθέντος το Μαξίμου: “οι χρεώσεις αυτές δεν γίνονται ανεκτές και πρέπει να επιστρέψουν στην προτεραία κατάσταση”.
Ακριβέστερα, η “Καθημερινή” σε ρεπορτάζ με τίτλο “Συνάντηση Μητσοτάκη – τραπεζιτών: Προς αναθεώρηση οι τραπεζικές χρεώσεις” αναφέρει ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ανοίγοντας τη συζήτηση, κάλεσε τους εκπροσώπους των τραπεζών να ανακαλέσουν τις αυξήσεις που ανακοίνωσαν σε σειρά υπηρεσιών λέγοντας.
«Έχετε αναγγείλει αυξήσεις. Αυτό δεν μπορούμε να το δεχθούμε. Είναι εξαιρετικά αρνητικό. Δεν δικαιολογούνται οι αυξήσεις, όταν μάλιστα γίνονται σε ένα οικονομικό περιβάλλον πολύ καλύτερο. Πρέπει να μείνουμε στο προηγούμενο πλαίσιο».
ενώ το δημοσίευμα, με ημερομηνία 24 Οκτωβρίου στις 16:44 το απόγευμα, συνεχίζει
“Σύμφωνα με όσα γνωστοποίησε το Μαξίμου, οι εκπρόσωποι των τραπεζών ανέφεραν ότι «στόχος είναι η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών στις οποίες οι τράπεζες έχουν επενδύσει ιδιαίτερα». Δεσμεύθηκαν όμως να επανεξετάσουν τις αυξήσεις, ειδικά τις χρεώσεις σε περιοχές που υπάρχει ένα μόνο ΑΤΜ”.
Στο εν λόγω δημοσίευμα το ζήτημα των χρεώσεων είναι κεφαλαιώδες, με βάση την ιεράρχηση του Μαξίμου, όπως προκύπτει από τις διατυπώσεις και τη διάρθρωση.
Σήμερα όμως, σε ρεπορτάζ της Αναστασίας Παπαϊωάννου στο έγκυρο οικονομικό site Euro2day.gr με τίλο “Το παρασκήνιο της συνάντησης Μητσοτάκη-τραπεζιτών” το θέμα των χρεώσεων κατατάσσεται στο τέλος της πυραμίδας και οι δεσμεύσεις των τραπεζιτών ουσιωδώς διαφοροποιημένες από την αποτίμηση του Μαξίμου που δημοσίευσε η “Καθημερινή” μερικές ώρες νωρίτερα.
Το δημοσίευμα του Euro2day.gr
Ειδικότερα, η μόνη αναφορά στις χρεώσεις απαντάται στην κατακλείδα του θέματος όπου η δημοσιογράφος αναφέρει:
“– Χρεώσεις: Οι τραπεζίτες δεσμεύθηκαν ότι θα δουν με ιδιαίτερη ζέση τις χρεώσεις για περιοχές (νησιά κ.λπ.) που έχουν μόνο ένα ΑΤΜ και δεσμεύθηκαν να εξετάσουν περαιτέρω το ζήτημα“.
Η αντιπαραβολή των δύο δημοσιευμάτων καθιστά σαφή την απόκλιση Μαξίμου-τραπεζιτών στο επίμαχο ζήτημα των χρεώσεων, καθώς και την προσπάθεια επικοινωνιακής διαχείρισης του ζητήματος και από τις δύο πλευρές.
Επιπτώσεις-Επιπλοκές
Βέβαια, το θέμα δεν περιορίζεται στη διαφορά απόψεων και παρουσίασης από τα media, αλλά είναι ευρύτερο καθώς οι δηλώσεις Μητσοτάκη στοχεύουν στην καρδιά των business plans των τραπεζιτών, τα οποία αποτελούν τη βάση για τις επικείμενες αναβαθμίσεις του αξιόχρεου της ελληνικής οικονομίας, σε συνδυασμό βέβαια με την προοπτική απαλλαγής των τραπεζών από τα NPL’s μέσω το “Ηρακλή”.
Συνεπώς, το ενδεχόμενο αποδυνάμωσης του πυλώνα ανάπτυξης της οργανικής κερδοφορίας των τραπεζών, δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο από τους εγχώριους και διεθνείς επενδυτές, τους οίκους αξιολόγησης και τους εποπτικούς μηχανισμούς.
Η στάση των τραπεζιτών, όπως αυτή αποτυπώνεται στο ρεπορτάζ του Euroday.gr είναι μάλλον ενδεικτική της από πλευράς τους προσπάθειας υποβάθμισης του θέματος, ώστε αυτό να μην ανακύψει στις εν εξελίξει συζητήσεις με τους θεσμούς και να μη ληφθεί υπόψη ως πρόσθετος κίνδυνος εκτέλεσης των business plans στα stress tests, καθώς κάτι τέτοιο θα αποδυνάμωνε τις προβλέψεις εσόδων, υπονομεύοντας τους δείκτες ρευστότητας και αποδοτικότητας του management, εγείροντας άλλα ζητήματα.
Με δεδομένο ότι αμφότερες πλευρές τροφοδοτούν στα media αντικρουόμενα σενάρια για τη συνάντηση, τα αποτελέσματα και τις προοπτικές, είναι προφανές ότι το θέμα δεν μπορει να υποτιμηθεί, ενώ η σύνδεση των μειώσεων με το πρόσωπο του πρωθυπουργού περιορίζει ασφυκτικά τα περιθώρια ελιγμών των τραπεζιτών και του Μαξίμου, καθώς πλέον το ζήτημα των χρεώσεων θα έχει αντίστροφες επιπτώσεις στο προφίλ του Κυριάκου Μητσοτάκη και στις προοπτικές των τραπεζών, άρα και την “υγεία” των τραπεζιτών.
Τέλος, δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί η σημειολογία της απουσίας από τη σύσκεψη του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα και του βασικού μετόχου των τραπεζών και “τοποτηρητή” τον Ευρωπαίων, του επικεφαλής του ΤΧΣ Μάρτιν Τσούρντα. Η σύνθεση της συνάντησης σε συνδυασμό με τα σενάρια που έχουν κυκλοφορήσει για αμφότερους, από φιλοκυβερνητικά media, επιβαρύνουν ιδιαίτερα το ήδη δυσανεκτικό κλίμα.
