Νέα δεδομένα για τις σχέσεις της Μεγαλης Βρετανίας με ΗΠΑ και ΕΕ, καθώς και για τις δυνατότητες της Ουάσιγκτον στον Κόλπο, δημιουργεί η απόφαση του Γιβραλτάρ να απορρίψει το νέο ένταλμα σύλληψης του ιρανικού τάνκερ Adrian Darya 1, πρώην Grace 1, το οποίο έχει ήδη ξεκινήσει τον πλού του, αλλάζοντας νηογνώμονα και σημαία από Παναμά σε Ιράν.
Για την απελευθέρωση του ιρανικού τάνκερ η Τεχεράνη δεσμεύτηκε υπογράφοντας σχετική δήλωση ότι δεν κατευθύνεται στη Συρία. Η Ουάσιγκτον, όμως, συνδέει το τάνκερ με συγκεκριμένους αξιωματούχους των Φρουρών της Επανάστασης, τους οποίους κατηγορεί για χρηματοδότηση τρομοκρατών. Συνεπώς, η απόρριψη του δεύτερου εντάλματος σύλληψης από το Γιβραλτάρ εκλαμβάνεται ως απομάκρυνση της Μεγάλης Βρετανίας από τον αμερικανικό άξονα και προσπάθεια χάραξης αυτόνομης πορείας με ισορροπίες που λαμβάνουν υπόψη και τις πολιτικές της ΕΕ. Ενόψει μάλιστα των συναντήσεων του Μπόρις Τζόνσον με την Άγκελα Μέρκελ και τον Εμμάνουελ Μακρόν και το αίτημα για επαναδιαπραγμάτευση συγκεκριμένων κεφαλαίων της συμφωνίας αποχώρησης της Μεγάλης Βρετανίας, ώστε να αποφευχθεί το hard Brexit, η στάση του Λονδίνου στο ζήτημα θα μπορούσε να εκληφθεί και ως κίνηση καλής θέλησης απέναντι στην ΕΕ.
Το ιστορικό
Η κατάληψη του ιρανικού τάνκερ από βρετανικές ειδικές δυνάμεις κατόπιν αιτήματος των ΗΠΑ, που υποστηρίζουν ότι το πλοίο παραβίασε τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Συρίας μεταφέροντας καύσιμα στον Άσαντ, αποτέλεσε το επίκεντρο διπλωματικής διελκυστίνδας με στόχο την περαιτέρω απομόνωση του Ιράν και την παγίδευση της Τεχεράνης σε ένα φαύλο κύκλο αυτοτροφοδοτούμενης έντασης. Το Ιράν σε αντίποινα κατέλαβε τάνκερ υπό βρετανική σημαία, το οποίο προσφέρθηκε να ανταλλάξει για την απελευθέρωση του δικού του.
Πριν από αυτές τις εξελίξεις στα Στενά του Χορμούζ είχε προηγηθεί μπαράζ επιθέσεων σε τάνκερ για τις οποίες Ουάσιγκτον και Τεχεράνη αλληλοκατηγορούνται και την ΕΕ να τηρεί αποστάσεις ασφαλείας, καταδεικνύοντας ότι υπάρχουν αθέατες πτυχές.
Η ατζέντα των ΗΠΑ
Οι ΗΠΑ, πάντως, επιχειρούν να εντείνουν την πίεση στο Ιράν χρησιμοποιώντας τις πρόσφατες εξελίξεις ως πρόσχημα, βάσει των οποίων απηύθυναν αίτημα συνδρομής σε εννέα χώρες για να συμμετάσχουν σε πολυεθνική ναυτική δύναμη που θα επιτηρεί την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στην περιοχή και θα επιβάλλει τις αμερικανικές κυρώσεις.
Από πλευράς ΕΕ, Γερμανία και Γαλλία αρνήθηκαν, ανταπαντώντας ότι επεξεργάζονται δικά τους σχέδια για την ασφάλεια της περιοχής, ενώ η Πολωνία έχει δεχθεί και θα στείλει πολεμικό σκάφος. Γρίφος παραμένει η θέση της Ελλάδας, η οποία δεσμεύεται από το ευρωπαϊκό πλαίσιο, αλλά βρίσκεται σε διαδικασία αναβάθμισης των σχέσεων με τις ΗΠΑ. Η Μεγάλη Βρετανία αν και δέχθηκε, μετά την απόφαση απελευθέρωσης του ιρανικού τάνκερ, έχει καταστήσει σαφές στην Ουάσιγκτον ότι θα ακολουθήσει ημιαυτόνομη ατζέντα.
Έτσι, στην πραγματικότητα, το ιρανικό δεξαμενόπλοιο αποτέλεσε την πλατφόρμα επαναπροσδιορισμού των ισορροπιών στη Μέση Ανατολή, με την υπόθεσή του, εφόσον εξεταστεί συγκεντρωτικά να συμβάλλει καθοριστικά στην αποτύπωση της διαδικασίας αναδιάταξης σχέσεων και στην κατανόηση των επιδιώξεων των εμπλεκομένων δυνάμεων.
