Γεωπολιτικό θρίλερ εξελίσσεται με επίκεντρο το ιρανικό τάνκερ Grace 1, το οποίο αφού συνελήφθη από βρετανικές ειδικές δυνάμεις στο Γιβραλτάρ αφέθηκε ελεύθερο με απόφαση δικαστηρίου της ίδιας χώρας, η οποία αποτελεί τμήμα της Βρετανίας, για να εκδώσουν οι ΗΠΑ νέο ένταλμα σύλληψης, τη στιγμή που το Λονδίνο φαίνεται να έχει συμφωνήσει παρασκηνιακά με την Τεχεράνη, σε ανταλλαγή με το βρετανικών συμφερόντων τάνκερ που κατέλαβαν στη συνέχεια οι Φρουροί της Επανάστασης,
Οι κινήσεις αυτές αποτελούν ένδειξη ρηγμάτωσης στον άξονα ΗΠΑ-Βρετανίας, η οποία δεν περιορίζεται στο Ιράν και τη Μέση Ανατολή αλλά εκτείνεται στην Κεντρική Ασία, καθώς η στάση των ΗΠΑ στα ζητήματα υπονόμευσης της βρετανικής επιρροής στο Κασμίρ και το Χονγκ Κονγκ κρίνεται χλιαρή από το στέμμα.
Συνεπώς, οι εξελίξεις στα Στενά του Χορμούζ συνδέονται άμεσα με τις ισορροπίες σε ολόκληρη σχεδόν την Ασία, το Brexit και τις σχέσεις Βρετανίας-ΕΕ, καθώς φαίνεται ότι η προοπτική hard Brexit ήταν αυτή που αποδέσμευσε Πεκίνο και Νέο Δελχί στην κατεύθυνση της εκπλήρωσης μακροχρόνιων εθνικιστικών τους επιδιώξεων. Η ΕΕ πλέον δεν έχει λόγο να παρέμβει ενεργά, καθώς η παθητική της στάση καταγράφει καλύτερο το γεωπολιτικό της εκτόπισμα, καταδεικνύοντας την αποδυνάμωση της Βρετανίας και την έλλειψη πολιτικής βούλησης της Ουάσιγκτον για την κάλυψη της συμμάχου χώρας σε πεδία εκτός άμεσου δικού της ενδιαφέροντος.
Το μέτωπο του Ιράν, αν και αποτελεί προτεραιότητα για τον Τραμπ, εν τούτοις δεν φαίνεται ότι τυγχάνει της ίδιας διαβάθμισης από τον Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος ανέλαβε την πρωθυπουργία εν μέσω γενικευμένης αμφισβήτησης του ρόλου και της επιρροής της Μεγάλης Βρετανίας στην Ασία, καθώς Κίνα και Ινδία εφαρμόζουν στρατηγική πλήρους προσάρτησης των πάλαι ποτέ βρετανικών κτήσεων του Χονγκ Κονγκ και του Κασμίρ, οι οποίες είχαν περιέλθει σε ειδικό καθεστώς μετά την αποχώρηση των Βρετανών.
Έτσι, τη στιγμή που οι ΗΠΑ ανακοινώνουν ότι είναι έτοιμες να υπογράψουν μεγάλη εμπορική συμφωνία με τη Μεγάλη Βρετανία την επομένη του Brexit, το Γιβραλτάρ, που αποτελεί βρετανικό έδαφος απελευθερώνει το ιρανικών συμφερόντων τάνκερ, παρά την περί του αντιθέτου παρέμβαση του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ. Βέβαια, στο μεταξύ έχει προηγηθεί η απραγία της Ουάσιγκτον στην απόφαση της Ινδίας να προσαρτήσει το Κασμίρ και η χαμηλών τόνων αντίδραση του Τραμπ για τις εξελίξεις στο Χονγκ Κονγκ, στάση που φαίνεται ότι προκάλεσε την αντίδραση του Λονδίνου.
Διαχρονικά, ο περιορισμός της επιρροής της Μεγάλης Βρετανίας στην Ασία δεν ωφέλησε τις ΗΠΑ, καθώς παρά τη διευρυμένη παρουσία τους, δεν έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν αποτελεσματικά τις εξελίξεις. Αντιθέτως, η Κίνα που επαναπροσδιορίζει το γεωπολιτικό της στίγμα, μέσω της ενίσχυσης του γεωοικονομικού της αντίκτυπου αποτελεί τον πλέον ισχυρό και ανερχόμενο παίχτη, ενώ οι συνθήκες πόλωσης που έχει δημιουργήσει ο Ντόναλντ Τραμπ, αναγκάζουν τις χώρες της περιοχής να επιλέξουν τον κοντινότερο πόλο. Παράλληλα, η Ρωσία έχει διαχρονικά συμφέροντα και βλέψεις στην περιοχή, τις οποίες επιδιώκει πάντα ήπια, θέλοντας να επωφεληθεί από τις απώλειες των άλλων, χωρίς να προβοκάρει αντιδράσεις, σε αντίθεση με την πολιτική που ακολουθεί στον Καύκασο.
Σε ένα τέτοιο σκηνικό με την απειλή απώλειας στρατηγικών, πολιτικών και κοινωνικών ερεισμάτων στην Ασία, η Βρετανία, καθώς απομακρυνόμενη από την Ευρώπη δεν διαθέτει πλέον την ίδια ισχύ και η προοπτική σύγκρουσης Λονδίνου-Βρυξελλών, δημιουργεί γεωπολιτικό κενό το οποίο σπεύδουν απριόρι να εκμεταλλευτούν Πεκίνο και Νέο Δελχί.
Νέο ένταλμα… ένδειξη αποτυχίας
Το ιρανικό τάνκερ που παραμένει αγκυροβολημένο στα ανοιχτά του Γιβραλτάρ μετά την απελευθέρωσή του από το ανώτατο δικαστήριο της χώρας, αναμένεται να αποπλεύσει μετά την αντικατάσταση έξι μελών του πληρώματος και του πλοιάρχου, στις αρχές της επόμενης εβδομάδας, αφού η Τεχεράνη απέστειλε υπογεγραμμένη δέσμευση ότι δεν προορίζεται για τη Συρία.
Το Γιβραλτάρ ήρε τη διαταγή κράτησης του σκάφους προχθές Πέμπτη, αλλά την κατάσταση όσον αφορά το πλοίο περιέπλεξε η έκδοση αμερικανικού «εντάλματος σύλληψης» του πλοίου, μια προσπάθεια της ύστατης ώρας για να παραμείνει το τάνκερ ακινητοποιημένο.
Η εφημερίδα The Gibraltar Chronicle έγραψε ότι το δεξαμενόπλοιο θεωρείται απίθανο να αποπλεύσει πριν από αύριο Κυριακή, επικαλούμενη μη κατονομαζόμενη πηγή, που εξήγησε πως τότε αναμένεται να ανέβουν στο πλοίο έξι νέα μέλη πληρώματος, συμπεριλαμβανομένου του νέου καπετάνιου του.
Δικηγόρος του πλοιάρχου του Grace 1 επιβεβαίωσε πως ο εντολέας του ζήτησε να αντικατασταθεί.
Το πλοίο παρέμενε αγκυροβολημένο χθες, μολονότι έμοιαζε να κινείται και περισσότερος καπνός έβγαινε από το ένα από τα φουγάρα του τις τελευταίες ημέρες. Σύμφωνα με δεδομένα της εταιρείας Refinitiv, είναι ακίνητο.
Ο επικεφαλής της κυβέρνησης του Γιβραλτάρ, ο Φάμπιαν Πικάρντο, δήλωσε χθες ότι το Grace 1 είναι ελεύθερο να αποπλεύσει αφού ολοκληρώσει τη διαδικασία ανεφοδιασμού του. «Μπορεί ο απόπλους να γίνει σήμερα, μπορεί αύριο», είπε ο Πικάρντο στο δημόσιο βρετανικό ραδιοφωνικό δίκτυο BBC.
Το πλοίο αλλάζει όνομα, μετονομάζεται σε Adrian Darya, αλλά και νηογνώμονα — έπλεε ως τώρα υπό σημαία Παναμά, θα πλέει πλέον υπό ιρανική σημαία.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ θέλει να συλλάβει το δεξαμενόπλοιο διότι θεωρεί πως «συνδέεται με το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν», που χαρακτηρίζει «ξένη τρομοκρατική οργάνωση». Ομοσπονδιακό δικαστήριο της Ουάσινγκτον εξέδωσε ένταλμα σύλληψης του πλοίου, κατάσχεσης του πετρελαίου που μεταφέρει στις δεξαμενές του και χρηματικού ποσού ύψους σχεδόν 1 εκατομμυρίου δολαρίων, κατά το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης προϊόν εγκλήματος — νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα — δικτύου εταιρειών-«βιτρινών» των Φρουρών της Επανάστασης.
Η παρέμβαση αυτή της τελευταίας στιγμής από μέρους των ΗΠΑ αποτελεί άλλη μια ανατροπή στην πλοκή αυτής της μακρόσυρτης υπόθεσης, που διαρκεί από την 4η Ιουλίου.
Η Τεχεράνη, που χαρακτηρίζει «πειρατεία» την αμερικανική προσπάθεια να συλληφθεί ξανά το πλοίο και διαψεύδει ότι έκλεισε οποιαδήποτε συμφωνία για να επιτύχει την απελευθέρωση του Grace 1, γνωστοποίησε πως θα αποπλεύσει σύντομα αφού το 25μελές πλήρωμά του τελειώσει τις προετοιμασίες, συμπεριλαμβανομένου του ανεφοδιασμού του με καύσιμα.
