Να δημιουργήσει νέες εστίες προβληματισμού και αβεβαιότητας, ανακόπτοντας τη δυναμική που είχε δημιουργηθεί από τη Συμφωνία των Πρεσπών και να “χαλάσει” το κλίμα ανακατατάξεων στα Δυτικά Βαλκάνια που ενέπνεε η προοπτική αναδιάταξης των σφαιρών επιρροής και η τάση περιορισμού της επιρροής τρίτων χωρών, πέτυχε η άτυπη Σύνοδος Κορυφής που συγκάλεσαν η Άγκελα Μέρκελ και ο Εμμάνουελ Μακρόν στο Βερολίνο.
Αν και έγινε προσπάθεια να περάσει ως αναγνωριστική του εδάφους που δημιουργείται μετά το ναυάγιο του σχεδίου αναπροσαρμογής των συνόρων Σερβίας-Κοσόβου και του διαδρόμου ένταξης στην Ευρώπη για χώρες της περιοχής, ήταν η άτυπη σύνοδος, εξελίχθηκε σε μια διαδικασία υπονόμευσης του Berlin Process και αναίρεσης των υπεσχεμένων από την ΕΕ καθώς ετέθη ανοιχτά το ζήτημα του επαναπροσδιορισμού της συζήτησης διεύρυνσης της ΕΕ από τον Ιούνιο για τον Οκτώβριο.
Στη συνάντηση τέθηκαν δύο ζητήματα, αυτό της μετάθεσης του ενταξιακού πακέτου για τα Δυτικά Βαλκάνια από την προγραμματισμένη για τον Ιούνιο Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. σε εκείνη του Οκτωβρίου και της αναθέρμανσης και επανατοποθέτησης του διαλόγου για την εξομάλυνση των σχέσεων Σερβίας-Κοσόβου. Στο περιθώριο συζητήθηκαν οι αγωγοί ενέργειας, η επέλαση της Κίνας και ο ρόλος Ρωσίας και Τουρκίας, καθώς η νατοϊκή προοπτική των χωρών.
Με πρώτη τη Γαλλία, και άλλοι εταίροι αντιτίθενται στη χορήγηση ενταξιακών διαπραγματεύσεων στις υποψήφιες χώρες, όπως η Αλβανία και η Βόρεια Μακεδονία, αλλά και στην κατάργηση της βίζας για τους πολίτες του Κοσόβου, ενώ η πορεία της Σερβίας συναρτάται με τον διάλογο για το ζήτημα του Κοσσυφοπεδίου, που φαίνεται βαλτωμένος.
Οι αναταραχές στην Αλβανία, οι μονομερείς πρωτοβουλίες του Κοσόβου, τα προβλήματα στη Δικαιοσύνη και η μεταρρυθμιστική στασιμότητα αποτελούν τα μείζονα ζητήματα που προβάλλονται για την καθυστέρηση, αλλά στην ουσία, οι Ευρωπαίοι είναι ακόμη ανέτοιμη για το νέο γύρο διεύρυνσης, παρά το γεγονός ότι οι ευρωεκλογές θα έχουν περάσει.
Η αναβλητικότητα, όμως, αυτή και οι διαρκείς αλλαγές τω όρων του παιχνιδιού, αποτελούν απειλή για τη σταθερότητα στα Βαλκάνια και υπονομεύουν τις εκλεγμένες κυβερνήσεις, καλλιεργώντας πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη της ακροδεξιάς και των εθνικιστικών αντι-ευρωπαϊκών μηχανισμών.
Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς πιέζεται έντονα από διαδηλώσεις, ενώ οι κινητοποιήσεις είναι εντονότερες σε Αλβανία και Μαυροβούνιο. Παράλληλα, πολιτική κρίση διαρκείας βιώνει το Κόσοβο, καθώς ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός οδηγήθηκαν σε μετωπική για την πρόταση αλλαγής των συνόρων, αντιπαράθεση που δεν έχει ακόμα κοπάσει.
Το Crisis Monitor, έχει πολλάκις επισημάνει τα προβλήματα που δημιουργεί η ευρωπαϊκή αναβλητικότητα, καθώς επιτρέπει σε τρίτους παράγοντες να αναπτύξουν δράση επενδύοντας ακριβώς στην έλλειψη πολιτικής βούλησης της ΕΕ.
Η Ρωσία, αν και πιέζεται από τις ΗΠΑ διατηρεί βραχίονες στην περιοχή, ενώ μπορεί να τους ισχυροποιήσει μέρα από τις αποτυχίες της ΕΕ. Αντιστοίχως, η Τουρκία που παίζει διαχρονικά αποσταθεροποιητικό ρόλο στην περιοχή διατηρεί τη δύναμή τους. Η εικόνα αυτή όμως, με την Ευρώπη φοβική και άβουλη, βοηθά την Κίνα που είναι έτοιμη να επενδύσει δισεκατομμύρια για το νέο Δρόμο του Μεταξιού.
Στο Βερολίνο, οι Βαλκάνιοι ηγέτες φαίνεται ότι πήρα, για ακόμη μια φορά, το μήνυμα ότι η Ευρώπη είτε δε θέλει, είτε δεν μπορεί, ενώ την ίδια στιγμή το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την περιοχή δείχνει να ατονεί, αίσθηση που μπορεί να δράσει αποσυσπειρωτικά, γεννώντας νέους κινδύνους.
Η συνάντηση του Βερολίνου
Στη συνάντηση του Βερολίνου, συμμετείχαν από ευρωπαϊκής πλευράς Ο Εμμάνουελ Μακρόν, η Άγκελα Μέρκελ, ο Ζανν Κλωντ Γιούνκερ, ο Ντόναλντ Τουσκ, ο Γιοχάνες Χαν και η Φεντερίκα Μογκερίνι, ενώ παραβρέθηκαν οι πρωθυπουργοί και πρόεδροι της Σερβίας, του Κοσόβου, της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, του Μαυροβουνίου, της Αλβανίας, της Κροατίας και της Σλοβενίας. Επίσης, κοινή επιστολή για την επιτάχυνση της ένταξης της Σερβίας, επ αφορμής της συνόδου αυτής, έστειλαν ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσιπρας, ο Βούλγαρος ομόλογός του, Μπόικο Μπορίσοφ και η Ρουμάνα πρωθυπουργός, Βιόριτσα Ντάντσιλα.
Ενδεικτικές του κλίματος που επικρατεί και των νέων δυναμικών που αναπτύσσονται είναι οι δηλώσεις του Σέρβου πρωθυπουργού, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ο οποίος αν και ανέφερε ότι έγιναν προσπάθειες από τους διοργανωτές να βρεθεί τρόπος για την συνέχιση του διαλόγου στο ζήτημα του Κοσόβου, παρ’ όλα αυτά δεν υπήρξε κάποια συμφωνία με δεδομένο ότι η Πρίστινα δεν έδειξε διάθεση για την κατάργηση των δασμών που επέβαλε για την εισαγωγή εμπορευμάτων από την Σερβία.
Χαρακτήρισε θετικό το ότι δόθηκε νέο ραντεβού για την 1η Ιουλίου στο Παρίσι, όπου – όπως είπε – η συνάντηση δεν θα έχει τόσο διευρυμένη μορφή και θα επικεντρωθεί στην αναζήτηση τρόπων για την συνέχιση του διαλόγου, με στόχο την οριστική επίλυση του ζητήματος του Κοσόβου.
«Το διάστημα των δύο μηνών, που θα προηγηθεί της συνάντησης των Παρισίων θα χρησιμοποιηθεί για την δημιουργία συνθηκών σταθερότητας που θα λειτουργήσουν ευνοϊκά στην αναζήτηση λύσης στον διάλογο»,
επισήμανε ο Βούτσιτς.
Ο πρόεδρος της Σερβίας χαρακτήρισε ισορροπημένη τη στάση που τήρησαν Μέρκελ και Μακρόν, ενώ εξέφρασε επίσης την ικανοποίησή του από την συμπεριφορά των πρωθυπουργών της Κροατίας, της Σλοβενίας και του Μαυροβουνίου. Ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς επέκρινε την στάση του πρωθυπουργού της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης Ντένις Ζβίζντιτς, ο οποίος, υποστήριξε ο Βούτσιτς, επιτέθηκε κατά της Republika Srpska, μιας εκ των δύο διοικητικών οντοτήτων της χώρας του.
Ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς επέκρινε την στάση του πρωθυπουργού της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης Ντένις Ζβίζντιτς, ο οποίος, υποστήριξε ο Βούτσιτς, επιτέθηκε κατά της Republika Srpska, μιας εκ των δύο διοικητικών οντοτήτων της χώρας του. Δυσαρεστημένος δήλωσε ο πρόεδρος της Σερβίας και για την τοποθέτηση του πρωθυπουργού της Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ, επειδή δικαιολόγησε την Πρίστινα για την επιβολή δασμών.
Ο πρόεδρος του Κοσόβου Χάσιμ Θάτσι μετά το τέλος της συνόδου δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι «ήταν μία επίπονη συνάντηση, χωρίς συγκεκριμένο αποτέλεσμα». Ο Θάτσι ανέφερε ότι το συμπέρασμα της συνόδου είναι ότι «η ψυχρή σύγκρουση μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας πρέπει να ξεπεραστεί» και επισήμανε ότι το Κόσοβο είναι ανοιχτό στον διάλογο και δεν θέτει όρους.
