Η Βενεζουέλα είναι πλέον και επισήμως αποσταθεροποιημένη, καθώς ο ηγέτης της αντιπολίτευσης και πρόεδρος της Βουλής αυτοανακηρύχθηκε μεταβατικός πρόεδρος και οι ΗΠΑ έσπευσαν να τον αναγνωρίσουν, ενώ ο στρατός της χώρας συνέχισε να στηρίζει τον Μαδούρο, σκηνικό που προσομοιάζει με προοίμιο εμφύλιας σύγκρουσης.
Παρά τα έντονα πολιτικά χαρακτηριστικά της κρίσης και τις πρόδηλες και παρατεταμένες οικονομικές συνέπειες της κατάστασης που διαιωνίζεται, η αντιπαράθεση σε αυτή την έκφανση αφορά λιγότερο τον Μαδούρο και περισσότερο τον Πουτιν. Μπορεί οι ερμηνείες που προσφέρονται από τα περισσότερα media να επικεντρώνουν στον αυταρχικό και αντιδημοφιλή Μαδούρο, που καταφεύγει στη βία για να αντέξει, στην πραγματικότητα, όμως η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική.
Όπως σημειώνει η Wall Street Journal, η Ρωσία ήταν από τις πρώτες χώρες, που έσπευσαν να καταδικάσουν την απόφαση των ΗΠΑ να αναγνωρίσει τον ηγέτη της αντιπολίτευσης ως πρόεδρο στη Βενεζουέλα. Κατηγόρησε δε την Ούασιγκτον για προσπάθεια αποσταθεροποίησης της χώρας, η οποία αποτελεί βασικό σύμμαχό της στη Λατινική Αμερική. Και έχει βέβαια κάθε λόγο να στηρίζει το καθεστώς Μαδούρο, αφού διακυβεύονται ρωσικές επενδύσεις πολλών δισεκατομμυρίων.
Αυτή ακριβώς η διαπίστωση, αν τοποθετηθεί υπό το πρίσμα της αναδιάταξης του ευρύτερου γεωπολιτικού, γεγωοικονομικού και ενεργειακού σκηνικού, με έμφαση μάλιστα στη Μέση Ανατολή και στο πλαίσιο του εσωτερικού ανταγωνισμού Τραμπ-κατεστημένου στις ΗΠΑ, μπορεί να παράξει, νέα και εντελώς διαφορετικά δεδομένα.
Οι σχέσεις ανάμεσα στη Μόσχα και το Καράκας έχουν την αφετηρία τους στο 1857, όταν η Ρωσία αναγνώρισε την ανεξαρτησία της χώρας. Η Βενεζουέλα με τη σειρά της αναγνώρισε τη Ρωσία ως διάδοχο της Σοβετικής Ένωσης το 1991 και πέντε χρόνια αργότερα οι δύο χώρες υπέγραψαν συνθήκη φιλίας και συνεργασίας.
Τα τελευταία χρόνια έχουν ισχυροποιήσει τους οικονομικούς δεσμούς της, κυρίως στον τομέα της ενέργειας. Η ρωσική Rosneft και η Petroleos de Venezueal αναπτύσσουν από κοινού πέντε κοιτάσματα πετρελαίου με παραγωγή 9 εκατ. τόνων εητσίως- που αντιστοιχεί στο 7% της συνολικής παραγωγής της χώρας.
Τα πρώτα τρία τρίμηνα του 2018 το εμπόριο ανάμεσα στη Ρωσία και τη Βενεζουέλα ανήλθε στα 79,4 εκατ. δολάρια- σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017. Οι άμεσες επενδύσεις της Ρωσίας στην άλλοτε μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής, υπερβαίνουν τα 4,1 δισ. δολάρια.
Αυτό σημαίνει ότι η Ρωσία αποτελεί τον βασικό διαχειριστή του αργού, της παραγωγής και κατ επέκταση των κοιτασμάτων της Βενεζουέλας. Δηλαδή, η κρίση που οι ΗΠΑ βοήθησαν να δημιουργηθεί, οδήγησε τον Μαδούρο στην αγκαλιά του Πούτιν, βοηθώντας παράλληλα στη σύσταση του νέου άξονα γεωπολιτικής πίεσης υπό την κηδεμονία της Ρωσίας και εις βάρος των ΗΠΑ.
Την κατάσταση αυτή φαίνεται ότι προσπαθούν να ανατρέψουν τώρα οι ΗΠΑ, ωστόσο, τα περιθώρια που έχουν δεν είναι μεγάλα, καθώς η κρίση, η ανέχεια και οι κοινωνικές αναταραχές έχουν καταστεί η νέα κανονικότητα της Βενεζουέλας. Επίσης, οι μέχρι τώρα χειρισμοί των ΗΠΑ, έχουν μεν περιορίσει το κοινωνικό έρεισμα του Μαδούρο, διχάζοντας την κοινωνία, αλλά ταυτόχρονα έχουν συμβάλλει καθοριστικά στη δημιουργία τεράστιων προσφυγικών ρευμάτων, τα οποία πλήττουν όχι μόνο τις γειτονικές χώρες, αλλά και τις ΗΠΑ.
Γεωπολιτικά, η Ρωσία, εκμεταλλευόμενη και το πετρέλαιο της Βενεζουέλας κατέστη προνομιακός συνομιλητής του ΟΠΕΚ και καταφέρνει να αυξάνει τα έσοδά της από το εμπόριο πετρελαίου παρακάμπτοντας κυρώσεις. Το κύκλωμα αυτό πλήττει την αμερικανική θέση ως εξαγωγέα πετρελαίου και φυσικού αερίου και αποτελεί τροχοπέδη στην εμπέδωση του νέου γεωοικονομικού δόγματος των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Ευρώπη, καθώς η Ρωσία ελέγχει σημαντικές ποσότητες αργού και με το εμπάργκο στο Ιράν, η θέση της ισχυροποιείται, τόσο διεθνώς, όσο και απέναντι στον ΟΠΕΚ.
Η συνεργασία σε τεχνικό και στρατιωτικό επίπεδο έχει επίσης ενισχυθεί, ήδη από την εποχή του Τσάβες. Το 2013 ένα κέντρο συντήρησης και επιδιόρθωσης ρωσικών ελικοπτέρων άνοιξε στη Βενεζουέλα, ενώ τον περασμένο Απρίλιο το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε την κατασκευή εργοστασίου Kalashnikov, το οποίο αναμενόταν να τεθεί σε λειτουργία μέσα στο έτος. Σύμφωνα με τη Wall Street Journal, η κίνηση των ΗΠΑ να αναγνωρίσουν τον ηγέτη της αντιπολίτευσης ως μεταβατικό πρόεδρο της Βενεζουέλας, θέτει πλέον εν αμφιβόλω σχεδιασμούς και εδραιωμένες συνθήκες.
