Σε νέα κανονικότητα εξελίσσονται πλέον οι εντάσεις στο Νότιο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, διευρύνοντας το ήδη υπάρχον μέτωπο των τουρκικών παραβιάσεων εναερίου χώρου και του Κυπριακού, καθώς σε αυτά προστίθενται οι γεωτρήσεις, η ΑΟΖ, η αιγιαλίτιδα ζώνη με την υφαλοκρηπίδα και τα νέα αμυντικά σχήματα συνεργασίας Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου και Ελλάδας-Κύπρου Ισραήλ, ανάγοντας έτσι την ασφάλεια των επενδύσεων στα ενεργειακά projects σε μείζονα προτεραιότητα του αμυντικού σχεδιασμού.
Η κινητικότητα που αναπτύσσει η Ελλάδα στη Μεσόγειο, σε αμυντικό επίπεδο, με ασκήσεις και εκχωρώντας αυξημένες προσβάσεις στο NATO, αποτελεί στοιχείο πρόκλησης για την Τουρκία και την Ρωσία, οι οποίες αντιλαμβάνονται -η κάθε μια για τους δικούς της λόγους- τον ωφέλιμο χώρο να περιορίζεται. Έτσι η Άγκυρα, με τη νευρικότητα που τη διακρίνει, οδηγείται σε σπασμωδικές κινήσεις που ανεβάζουν την ένταση στην περιοχή και καθιστούν τα σενάρια των ασκήσεων, σχεδόν πραγματικά. Από την πλευρά της η Μόσχα εγκαλεί την Αθήνα για την αυξημένη παρουσία του NATO, καθώς προσπαθεί να διασφαλίσει τη Συρία και πέριξ περιοχές, στρατηγική η οποία παρεμποδίζεται από την έντονη δραστηριοποίηση της Ελλάδας και του NATO.
Το σκηνικό που διαμορφώνεται δείχνει, ξεκάθαρα, ότι νέες εντάσεις θα γεννηθούν, πριν διαμορφωθεί μια ισορροπία, καθώς η εκμετάλλευση φυσικών πόρων και οι διασυνδέσεις χωρών, ανατρέπουν το status quo στην περιοχή, προκαλώντας αντιδράσεις, ο έλεγχος των οποίων προϋποθέτει στρατιωτική ισχύ.
Η Ελλάδα, που είχε αρχίσει να αναβαθμίζει την παρουσία στην περιοχή “ξεπαγώνοντας” το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας-Κύπρου, κινείται πλέον με ταχείς ρυθμούς για την αποτελεσματική κάλυψη των νέων εκτάσεων, ώστε να μπορέσει να πείσει τους διεθνείς εταίρους ότι είναι σε θέση να παράσχει αποτελεσματική και έγκαιρη κάλυψη στα projects που θα υλοποιηθούν, στα οποία περιλαμβάνονται ο αγωγός East Med, οι εξορύξεις στην κυπριακή ΑΟΖ, ο αγωγός Κύπρου-Αιγύπτου και η χάραξη και ανακήρυξη της ελληνο-αιγυπτιακής ΑΟΖ.
Οι επενδυτές έχουν καταστήσει σαφές στην ελληνική κυβέρνηση ότι η εγγύηση της ασφάλειας της περιοχής τόσο με ίδια μέσα όσο και σε ευρύτερο συμμαχικό και εταιρικό επίπεδο είναι απαραίτητη για να ξεκινήσει η διαδικασία υλοποίησης των projects, τα οποία θα αποφέρουν κεφάλαια και αναπτυξιακή ώθηση στην οικονομία. Ωστόσο, για την εγγύηση της ασφάλειας της περιοχής απαιτείται ο επανασχεδιασμός της αμυντικής διάρθρωσης των ελληνικών δυνάμεων και παράλληλα η ενεργητική αμυντική συνεργασία με Κύπρο, Ισραήλ, Αίγυπτο και Σαουδική Αραβία, καθώς και η συμμετοχή του NATO.
Το Crisis Monitor έχει κατ επανάληψη και από διαφορετικές οπτικές γωνίες αναδείξει τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, την ένταση που γεννά η κινητικότητα επενδυτών και την ανάγκη αναβάθμισης της αμυντικής παρουσίας στην περιοχή.
Πρόκειται για μια ιδιαίτερα περίπλοκη και απαιτητική διαδικασία, καθώς απαιτείται η πολιτική και αμυντική συνεργασία χωρών που δεν έχουν συνυπάρξει σε αμυντικά σχήματα, ενώ δεν μπορεί να παραβλεφθεί ο τουρκικός παράγοντας, που δρα αποσταθεροποιητικά.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη κάνει βήματα στην κατεύθυνση πολιτικής και αμυντικής συνεργασίας, τα οποία όμως για να εμπεδωθούν σε πρακτικό επίπεδο και να δημιουργήσουν την απαιτούμενη αίσθηση ασφάλειας απαιτούνται δοκιμές, οι οποίες διεξάγονται σε επίπεδο ασκήσεων. Ακόμα, όμως και με την απόλυτη επιτυχία των ασκήσεων, η ενεργός αμυντική κάλυψη μιας ολόκληρης περιοχής που δεν περιλαμβανόταν στα βασικά σχέδια της χώρας απαιτεί διάθεση φυσικών, τεχνικών και οικονομικών πόρων καθώς και νέα ραχοκοκκαλιά.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η διεύρυνση της παρουσίας του NATO, τόσο στη βάση της Σούδας στην Κρήτη, όσο και στο στρατηγείο της Λάρισας και σε άλλα σημεία, καθώς και ο εξυγχρονισμός του στόλου των αεροσκαφών, η συζήτηση για την αύξηση και εκσυγχρονισμό του Πολεμικού Ναυτικού και η περαιτέρω ενεργοποίηση της αεροπορίας στρατού.
Ενώ λοιπόν συζητήσεις για την απόκτηση νέων φρεγατών, ταχέων πλοίων και ραντάρ επιτήρησης μεγάλων περιοχών βρίσκονται σε εξέλιξη στο πλαίσιο του ευρωστρατού, η αναβάθμιση του μεγαλύτερου μέρους του στόλου των F-16 έχει ήδη υπογραφεί και η Ελλάδα έχει προμηθευτεί -αμφιλεγόμενα- μεταχειρισμένα ελικόπτερα από τις ΗΠΑ, τώρα η στρατιωτική ηγεσία φαίνεται να θέτει σε εφαρμογή νέο σχέδιο αμυντικής θωράκισης της διευρυμένης ζώνης ευθύνης της Ελλάδας.
Με την ενεργοποίηση της αεροπορίας στρατού, τη συμμετοχή Apache και των μεταγωγικών Chinook, η Ελλάδα προσπάθησε, με σχετική άσκηση, να αποδείξει ότι είναι σε θέση με τα υπάρχοντα μέσα και εν αναμονή των νέων, όπως οι φρεγάτες BELH@RRA, να παράσχει πλήρη κάλυψη και προστασία των περιοχών που θα τρέξουν τα επενδυτικά projects.
Η απόρρητη άσκηση στη Μεσόγειο
Σε άσκηση που διενεργήθηκε πρόσφατα, μάλιστα, τα Apache του Ελληνικού Στρατού πέταξαν κάτω από τα radar της Τουρκίας μέχρι το Ισραήλ, με ενδιάμεση στάση στην Κρήτη και την Κύπρο, συνοδεύοντας τα μεταγωγικά Chinook. Σύμφωνα με το σενάριο της άσκησης, τα ελληνικά ελικόπτερα έλαβαν μέρος σε ασκήσεις τόσο με κυπριακά όσο και με την ισραηλινή πολεμική αεροπορία, δείχνοντας έτσι το υψηλό επιχειρησιακό επίπεδο και τη δυνατότητα διαλειτουργικότητας για την κάλυψη των projects.
Ο σχηματισμός που πέταξε από την Ελλάδα μέχρι το Ισραήλ αποτελείτο από:
–2 AH-64A+ Apache του 1ου Ταγματος Επιθετικών Ελικοπτέρων (1ο ΤΕΕΠ)
–2 AH-64D Longbow Apache του 2ου Τάγματος Επιθετικών Ελικοπτέρων (2ο ΤΕΕΠ)
–2 CH-47DG/SD του 4ου Τάγματος Ελικοπτέρων Αεροπορίας Στρατού (4ο ΤΕΑΣ).
Όπως έγινε γνωστό τα επιθετικά ελικόπτερα της Αεροπορίας Στρατού πέταξαν από τη βάση τους στο Στεφανοβίκειο μέχρι τη Κρήτη όπου και προσγειώθηκαν για ανεφοδιασμό στην αεροπορική βάση του Καστελίου. Από εκεί μετά από σύντομη ανάπαυση των πληρωμάτων απογειώθηκαν και πάλι για το Ισραήλ με ενδιάμεσο σκέλος την Κύπρο.
Η συνεκπαίδευση με τα ισραηλινά Apache πραγματοποιήθηκε το διάστημα 23-24 Οκτωβρίου και αφορούσε συνεργασία του ΓΕΣ με τον ισραηλινό Στρατό (IDF) αν και είναι γνωστό ότι τα επιθετικά ελικόπτερα επιχειρούν εκεί υπό την σκεπή της Ισραηλινής Αεροπορίας. Παρά το μικρό χρονικό διάστημα της συνεκπαίδευσης, αυτή περιλάμβανε κοινές πτήσεις μεταξύ ελληνικών και ισραηλινών Apache με σκοπό την εκπαίδευση και ανταλλαγή απόψεων επί επιχειρησιακών θεμάτων που αφορούν τη δράση επιθετικών ελικοπτέρων.
Ελληνικά και ισραηλινά Apache έδρασαν σε μικτούς σχηματισμούς εφαρμόζοντας τακτικές εναέριας εφόδου, Εκκαθάρισης Δρομολογίου και Περιοχής, Έρευνας και Διάσωσης Μάχης (CSAR) σε συνεργασία με αεροσκάφος σε ρόλο Air Mission Commander (AMC).
Η συνεκπαίδευση έγινε στο πλαίσιο της διευρυμένης αμυντικής συνεργασίας Ελλάδος – Ισραήλ στο πλαίσιο της οποίας ισραηλινά Apache μαζί με Blackhawk και Yasur (η ισραηλινή έκδοση του CH-53) είχαν έρθει στην Ελλάδα το διάστημα 20 έως 30 Ιουλίου 2015, στο πλαίσιο άσκησης «OLYMPUS SUMMIT 2015», στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας. Τότε η 1η ΤΑΞΑΣ συμμετείχε με Επιθετικά Ε/Π AH-64A, AH-64D και με Ε/Π ΝΗ-90, ενώ η IAF με Επιθετικά Ε/Π AH-64, Ε/Π CH-53 και με αεροσκάφος King Air σε αντίστοιχα σενάρια και ρόλους με αυτά που πραγματοποιήθηκαν στην φετινή άσκηση. (Σημειώνεται επίσης οτι αυτή είναι η δεύτερη φορά που Apache της ΑΣ μεταβαίνουν στο Ισραήλ για συνεκπαίδευση)
Εν συνεχεία τα Ελληνικά Apache και Chinook αναχώρησαν για το σκέλος της επιστροφής όπου πέρασαν και πάλι από την Κύπρο για ανεφοδιασμό. Εκεί όμως τα ελικόπτερα πέρασαν υπό τον επιχειρησιακό έλεγχο του ΓΕΕΘΑ καθώς ήταν προγραμματισμένη η διεξαγωγή άσκησης σε συνεργασία με το ΓΕΕΦ για το διάστημα 25 -26 Οκτωβρίου.
Τα Apache και Chinook της Αεροπορίας Στρατού συνεργάστηκαν στενά με ελικόπτερα GAZELLE του ΓΕΕΦ στο πλαίσιο κοινής συνεκπαίδευσης, η οποία μεταξύ άλλων περιλάμβανε πτήση με μικτούς σχηματισμούς καθώς και τη διεξαγωγή βολών με πραγματικά πυρά.
Τα μηνύματα
Σε αυτή τη φάση τα AH-64A+και AH-64D της Αεροπορίας Στρατού με βάση εξόρμησης τον ανακατασκευασμένο διάδρομο της Λακατάμιας, πέταξαν για την εκτέλεση βολών στο πεδίο βολής «Καλού Χωρίου» Λάρνακας. Οι βολές πραγματοποιήθηκαν με πυρά πυροβόλου Μ230 των 30mm καθώς και ρουκέτες των 2,75In (70mm).
Η άσκηση απέδειξε η Αεροπορία Στρατού σχεδίασε και εκτέλεσε μια πολύπλοκη επιχείρηση εκτός Ελλάδας που περιλάμβανε σημαντικά μεγάλες αποστάσεις με πτήση πάνω από θάλασσα, προσγείωση σε προκεχωρημένες βάσεις ανεφοδιασμού, ναυτιλία σε άγνωστες περιοχές και συνεργασία σε εκπαιδευτικές αποστολές με ελικόπτερα της Κύπρου και του Ισραήλ.
Η φάση σχεδιασμού περιλαμβάνει μια εξαιρετικά απαιτητική διαδικασία καθώς πρέπει να υπολογιστούν με ακρίβεια οι αποστάσεις, τα καύσιμα, τα φορτία, οι διαδρομές, τα εναλλακτικά αεροδρόμια και οι καιρικές συνθήκες. Επιπλέον πρέπει να προβλεφθεί και να προηγηθεί εκτεταμένη σχεδίαση για ότι αφορά την διοικητική μεριμνά για την υποστήριξη των πληρωμάτων και τον ανεφοδιασμό των ελικοπτέρων. Αυτή περιλαμβάνει θέσεις όπου στήνονται πρακτικά προκεχωρημένες θέσεις ανεφοδιασμού FARP (Forward Arming and Refueling Points).
Βεβαίως η δημιουργία και διατήρηση βάσεων διασποράς όπου απαιτούνται για τον ανεφοδιασμό των Apache δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Oι θέσεις αυτές απαιτούν την ύπαρξη ειδικών εγκαταστάσεων για τη φύλαξη πυρομαχικών και καυσίμων τα οποία με τη σειρά τους χρειάζονται χρόνο για να στηθούν και προσωπικό για να υποστηριχθούν.
Σε αυτήν την προσπάθεια η συμβολή των Chinook του 4ου ΤΕΑΣ ήταν καθοριστική καθώς (χάρις την μεγάλη μεταφορική ικανότητα που διαθέτουν), μετέφεραν όλα τα απαραίτητα ανταλλακτικά / αναχορηγίες πυρομαχικών -ρουκετών – βλημάτων μαζί με το τεχνικό προσωπικό και αναπληρωματικούς χειριστές για τα Apache. Επιπλέον τα Chinook είχαν και ρόλο Έρευνας & Διάσωσης (SAR) σε περίπτωση όπου υπήρχε ζήτημα αναγκαστικής προσγείωσης είτε πάνω από ξηρά είτε πάνω από θάλασσα.
