Την καλά οργανωμένη, άρτια στελεχωμένη και στρατηγικά αναπτυγμένη ρωσική μηχανή παραπληροφόρησης της Ρωσίας αναδεικνύει έρευνα της ΜΚΟ Ukraine Crisis Media Centre, που αναδεικνύει η Stratcom task force της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε συνδυασμό με δικά της ευρήματα. Ιδιαίτερη θέση έχει και η Ελλάδα στην λίστα των “αγαπημένων χωρών” της ρωσικής προπαγάνδας καθώς βρίσκεται στο top10.
Όπως αναφέρεται στην έρευνα τα ρωσικά και φιλορωσικά media εστιάζουν στις χώρες της ΕΕ σε καθημερινή βάση, σκιαγραφώντας μια ιδιαίτερα απογοητευτική εικόνα, υπερτονίζοντας τα αρνητικά, τα περιστατικά βίας και μεταδίδοντας συγκρουσιακό κλίμ.
Για τρεισήμισι χρόνια, το Κέντρο Κρίσεων ΜΚΟ της Ουκρανίας (UCMC) παρακολούθησε τα πιο δημοφιλή ημερήσια δελτία ειδήσεων και τηλεοπτικές εκπομπές στο Channel One, το NTV και τη Ρωσία-1. Το περιεχόμενο μετατράπηκε σε κείμενο σε πραγματικό χρόνο και φιλτραρίστηκε αυτόματα με λέξεις-κλειδιά. Στη συνέχεια, τα φιλτραρισμένα δεδομένα ταξινομήθηκαν με αλγόριθμους σε κατηγορίες σε θετική ουδέτερη αρνητική κλίμακα.
Η έρευνα αποκάλυψε συνολικά 22.711 αρνητικές αναφορές, σε μια σειρά επαναλαμβανόμενων αφηγήσεων που περιγράφουν την Ευρώπη ως ευκαιριακό, ανασφαλή χώρο που μαστίζεται από διαδηλώσεις, τρομοκρατία και πρόσφυγες.
Ενώ οι περισσότερες φορές η Ευρώπη ως σύνολο είναι το κυρίαρχο θέμα, συγκεκριμένες χώρες βρίσκονται στο επίκεντρο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και με ένταση. Το 17% της συνολικής αρνητικής κάλυψης συγκεντρώνει η Γαλλία, ακολουθείται από τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο (συμπτωματικά τα τρία πιο πυκνοκατοικημένα κράτη μέλη της ΕΕ).
Οι Ρώσοι παρουσιαστές και οι πανελίστες έχουν διαμορφώσει ένα μοτίβο από πολύ συγκεκριμένα επαναλαμβανόμενα θέματα. Σχεδόν το ήμισυ του χρόνου κατά της Ευρώπης καταλαμβάνουν ρεπορτάζ που εστιάζουν στους «κινδύνους για τη ζωή» και για την «ηθική αποσύνθεση» της ΕΕ. Όταν “διευρύνουν” το πεδίο τους, ασχολούνται με τις διαδηλώσεις, την τρομοκρατία, το προσφυγικό και τις κυρώσεις.
Όσον αφορά την κάλυψη της ρωσικής τηλεόρασης σχετικά με τις σκανδιναβικές χώρες, η StraCom έχει παρόμοια ευρήματα: Οι πιο συνηθισμένες ειδήσεις σε σχέση με τις σκανδιναβικές χώρες ήταν ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες αποτελούν αποσταθεροποιητικό παράγοντα.
Βεβαίως, μερικά από τα πλέον “συνηθισμένα” θέματα σύμφωνα με την UCMC είναι εμπνευσμένα από τις καταστάσεις που η Ευρώπη αντιμετώπισε τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, είναι η οπτική γωνία που τελικά δημιουργεί την παραπληροφόρηση. Αν και τα γεγονότα που περιγράφονται είναι κατά κανόνα αληθή, οι ερμηνείες που επιχειρούνται επί των εξελίξεων είναι δισταλτικές και με στόχο να αποπροσανατολίσουν, να υποσκάψουν και να δυσφημίσουν.
Ενώ οι έξι “υπερ-ειδήσεις” είναι σταθερές, αν και δεν αντιμετωπίζονται επί ίσοις όροις όλες οι χώρες. Όταν η Γαλλία βρίσκεται στο στόχαστρο τους, παρουσιάζουν εικόνα διαρκούς αναταραχής από τρομοκρατικές επιθέσεις, μαζικές διαδηλώσεις, ενώ σκιαγραφείται η εικόνα μιας ιδιαίτερα επικίνδυνης χώρας. Για τις χώρες του Καυκάσου, καθώς και για τη Μολδαβία και τη Λευκορωσία, προστίθενται δύο επιπλέον χρώματα στην παλέτα – απειλητικές στρατιωτικές συγκρούσεις και η Ρωσία ως «προστάτη-μεγαλύτερος αδελφός».
Για να επιτευχθεί ο στόχος, όμως, απαιτούνταν ενιαία γραμμή και διαρκές σφυροκόπημα, ωστόσο για να συμβεί κάτι τέτοιο το Κρεμλίνο έπρεπε να ελέγξει τα media, όπερ και εγένετο.
Η έρευνα της ΜΚΟ για τη ρωσική προπαγάνδα
