Σκηνικό σκληρής διαπραγμάτευσης, με υπολογισμένες ωστόσο συγκρούσεις, διακριτές πολιτικές παρεμβάσεις και διπλωματικές κόκκινες γραμμές στήνεται στο Σκοπιανό, όπως προκύπτει τουλάχιστον από τις δηλώσεις και διαρροές των τελευταίων ωρών, καθώς ξεκινάει το σκέλος της εμπέδωσης των μέτρων εμπιστοσύνης και της χάραξης του οδικού χάρτη για την επίλυση του ονοματολογικού.
Οι δυο κυβερνήσεις, αντιμετωπίζοντας κριτική εκ των έσω και υπό το φόβο διογκούμενου πολιτικού κόστους υιοθετούν, σε επίπεδο διαπραγματευτών, πιο σκληρές γραμμές από αυτές που η πολιτικές ηγεσίες είχαν αφήσει να διαφανούν, στην πρώιμη περίοδο επίδειξης βούλησης και δέσμευσης στην κατεύθυνση της επίλυσης του ζητήματος.
Διαβάστε επίσης: Σπίθες στα Βαλκάνια, κινδυνεύει η Ελλάδα
Έχοντας όμως θέσει ως καταληκτική ημερομηνία το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2018, οι δυο χώρες έχουν αρκετό χρόνο για να προετοιμάσουν τις κοινωνίες, να αντιμετωπίσουν τις αντιδράσεις και να διαχειριστούν το πολιτικό κόστος, ενώ παράλληλα πιέζουν αμφότερες εταίρους και συμμάχους για τη διαμόρφωση ενός ισχυρού και δομημένου πλαισίου που θα δώσει την πολιτική ευελιξία στις κυβερνήσεις, αφού θα έχει διασφαλιστεί η κοινωνική συνοχή.
Διαβάστε εδώ όλες τις εξελίξεις στο Σκοπιανό
Υπ αυτό το πρίσμα, η -ομολογουμένως- σκληρή ρητορική που χρησιμοποίησε ο πρέσβης της πΓΔΜ, Βάσκο Ναουμόφσκι, μετά την τριμερή συνάντηση με τον Έλληνα ομόλογό του, Αδαμάντιο Βασιλάκη, υπό τον ειδικό διαμεσολαβητή του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς, αποτελούν μια “φυσική” και αναμενόμενη πρώτη αντίδραση, διαμορφώνοντας συνθήκες αντιπαράθεσης, ώστε να μην κατηγορηθεί ούτε ο ίδιος, αλλά ούτε η κυβέρνηση Ζάεφ για ενδοτικότητα, απέναντι σε μια αντιπολίτευση που καραδοκεί.
Στην ευρύτερη εικόνα, η κατάσταση στα Βαλκάνια είναι τεταμένη, καθώς η σύγκρουση NATO-Ρωσίας για τον έλεγχο της περιοχής, περνά πλέον -ξανά- στο εσωτερικό των χωρών, με πιο κραυγαλέο περιστατικό την πολιτική δολοφονία του Σέρβου πολιτικού στο Κόσοβο, η οποία προκάλεσε την άμεση διακοπή των διαβουλεύσεων μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας, οι οποίες διεξάγονταν υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις Βρυξέλλες.
Διαβάστε επίσης: Τα μηνύματα Στόλτενμπεργκ από τα Σκόπια
Σε αυτό το πολυπαραγοντικό και εύφλεκτο σκηνικό, το ενδεχόμενο πολιτικής αποσταθεροποίησης χωρών, όπως συνέβη για δεύτερη φορά σε επτά μήνες στη Ρουμανία, είναι το ππιο επικίνδυνο σενάριο, καθώς το ενδεχόμενο συρράξεων έχει αποδυναμωθεί προοδευτικά, λόγω της αλλαγής της υφής των συγκρούσεων.
Το σκηνικό στα Σκόπια
Ο Σκοπιανός διαπραγματευτής φάνηκε να αμφισβητεί τις προθέσεις του Μάθιου Νίμιτς, υποστηρίζοντας δημοσίως ότι οι προτάσεις που παρουσίασε ο ειδικός διαμεσολαβητής του ΟΗΕ «απέχουν πολύ από μία αξιοπρεπή λύση». Σύμφωνα με τον ίδιο, το πλαίσιο των διαπραγματεύσεων στηρίζεται στο Ψήφισμα 817 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, σχετικά με την αναζήτηση λύσης στο θέμα του ονόματος.
«Κανένα κράτος δεν έχει το δικαίωμα να επιβάλει νέο όνομα σε άλλη χώρα, ούτε ο ΟΗΕ έχει το δικαίωμα να επιβάλει νέο όνομα σε κράτος μέλος του. Η χώρα μας έχει όνομα, το οποίο είναι “Δημοκρατία της Μακεδονίας”, ένα όνομα που αποτελεί τη βάση της ταυτότητάς μας. Επίσης, σήμερα το 2018 κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί την ύπαρξη του “μακεδονικού” λαού και της “μακεδονικής” γλώσσας. Από την πλευρά του διαμεσολαβητή (σ.σ. Μάθιου Νίμιτς) παρουσιάστηκαν σήμερα κάποιες ιδέες που πιστεύω ότι αποκλίνουν από αυτό το πλαίσιο και απέχουν πολύ από μια αξιοπρεπή λύση. Ωστόσο θα μεταφέρω τις προτάσεις αυτές στην πολιτειακή και πολιτική ηγεσία της χώρας και αυτή θα είναι που θα λάβει θέση στο θέμα αυτό».
Τη θέση αυτή ήρθε να μετριάσει λίγες ώρες αργότερα η κυβέρνηση της πΓΔΜ, εκτιμώντας ότι με βάση τη δέσμη ιδεών που παρουσίασε ο Νίμιτς για την επίλυση του θέματος του ονόματος, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να προχωρήσει η διαδικασία στο Σκοπιανό μπροστά και η έκβασή της θα εξαρτηθεί από την ετοιμότητα των δύο πλευρών για συμβιβασμό.
Η αλληλουχία των εξελίξεων δίνει αίσθηση, είτε μιας καλά στημένης διπλωματικής και πολιτικής προσέγγισης, με την κυβέρνηση να δρα πυροσβεστικά, είτε ενός διαπραγματευτή “εκτός ελέγχου”, ο οποίος προσπαθεί να δημιουργήσει τετελεσμένο και να οδηγήσει τις διαπραγματεύσεις σε αδιέξοδο, προβοκάροντας τον ίδιο τον διαμεσολαβητή. Ωστόσο, το δεύτερο σενάριο θα κριθεί σύντομα, από την παραμονή ή καρατόμηση του Ναουμόφσκιμ στον επόμενο γύρο διαβουλεύσεων.
Η κατάσταση στα Σκόπια είναι πολύ πιο σύνθετη απ ότι αρχικά φαίνεται, καθώς η αντιπολίτευση είναι κονιορτοποιημένη, με το νέο ηγέτη να προσπαθεί να σταματήσει την “αιμορραγία” στελεχών και βουλευτών. Ο αντιπολιτευτικός σχηματισμός του VMRO-DPMNE αν και ήταν ο ισχυρότερος κοινοβουλευτικά, μετά τις εκλογές, εν τούτοις δεν είχε καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση, με αποτέλεσμα να σχηματίσει το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα του Ζάεφ, με τη συνεργασία του μεγαλύτερου αλβανικού κόμματος. Τώρα όμως, το ακροδεξιό κόμμα VMRO-DPMNE, έχασε και την πρωτοκαθεδρία στη Βουλή, καθώς ένας μικρότερος σχηματισμός αποχώρησε και ένας ακόμη βουλευτής ανεξαρτητοποιήθηκε.
Τα προβλήματα όμως, για την εθνικιστική αντιπολίτευση, δεν σταματούν εκεί, καθώς ο πρώην πρωθυπουργός, Νίκολα Γκρουέφσκι και αρκετά ακόμη στελέχη, αντιμετωπίζουν ποινικές διώξεις για βαριά αδικήματα, γεγονός που τους καθιστά πολιτικά ευάλωτους.
Ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκολα Ντιμιτρόφ, δήλωσε σε συνέντευξή του στο Balkan Insight, χθες, ότι η κυβέρνηση χρειάζεται τα προενταξιακά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να μπορέσει να διαχειριστεί την κατάσταση, ζητώντας κατ ουσία πολιτική και οικονομική στήριξη για την προώθηση της λύσης.
Η κατάσταση στην Αθήνα
Στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης βρίσκεται το ονοματολογικό της πΓΔΜ και στην Ελλάδα, καθώς αρρυθμίες καταγράφονται στον κυβερνητικό συνασπισμό με τους Ανεξάρτητους Έλληνες, του υπουργού Άμυνας Πάνου Καμμένου, να υιοθετούν σκληρή γραμμή κατά της χρήσης του ορου “Μακεδονία”, θέση στην οποία συναντώνται με την εκκλησία και ακροδεξιά μορφώματα. Από την άλλη πλευρά εντάσεις υπάρχουν και στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας η οποία αν και υιοθετεί ως ενιαία στάση τη θέση της κυβέρνησης Καραμανλή, όπως αυτή παρουσιάστηκε στο Βουκουρέστι, αποφεύγει να εξειδικεύσει.
Διαβάστε επίσης: Εξάμηνο σπριντ σε ναρκοπέδιο για κυβέρνηση-κόμματα
Η κυβέρνηση, επιμένει να κρατά κλειστά τα χαρτιά της, αφήνοντας ωστόσο να εννοηθεί ότι η χρήση του ονόματος “Μακεδονία” δεν μπορεί να αποφευχθεί, καθώς αυτό χρησιμοποιείται ήδη στην από την Ελλάδα αναγνωρισμένη ονομασία, “Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας”, ενώ αναγνωρίζεται από 135 χώρες ως “Δημοκρατία της Μακεδονίας”.
Η ελληνική κυβέρνηση, έχει ήδη πιέσει για οικονομική και πολιτική στήριξη -που φαίνεται ότι καρπώνεται ήδη- τους εταίρους στην ΕΕ και τους συμμάχους στο NATO, έτσι ώστε να διαμορφωθούν οι απαραίτητες συνθήκες στην κοινωνία που θα επιτρέψουν τη συνεννόηση, ενδεχομένως και τη σύγκλιση σε πολιτικό επίπεδο.
Ο διεθνής παράγοντας
Το πλαίσιο της λύσης έχει προσπαθήσει να σκιαγραφήσει, πρώιμα, σε συνεντεύξεις του ο ειδικός διαπραγματευτής του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς, ο οποίος χαρακτήρισε “μη ρεαλιστική οποιαδήποτε πρόταση δεν περιλαμβάνει τον όρο Μακεδονία”, ωστόσο δεν αναφέρθηκε στα περί “Μακεδονικού έθνους” και “Μακεδονικής γλώσσας”, θέσεις που αν και περιλαμβάνονται στο Σύνταγμα της πΓΔΜ, η Ελλάδα χαρακτηρίζει αλυτρωτικές.
Το NATO, βασικός διεθνής παράγοντας που πιέζει για την άμεση επίλυση του ζητήματος, ώστε να προχωρήσει η διαδικασία ένταξης της πΓΔΜ στη συμμαχία, δια του γενικού γραμματέα Γενς Στόλτενμπεργκ, δημιούργησε το πλαίσιο ασφαλείας, με την επίσκεψή του στα Σκόπια, που αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Ζάεφ, ενώ έστειλε μήνυμα στην Αθήνα, ότι προηγείται ιεραρχικά σε επίπεδο αιτημάτων.
Αντίστοιχη ήταν η σημειολογία της επίσκεψης στα Σκόπια των ειδικών απεσταλμένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αμέσως μετά τον σχηματισμό κυβέρνησης από τον Ζόραν Ζάεφ.
Η επόμενη φάση
Τα συλλαλητήρια στην Ελλάδα και οι δημοσκοπήσεις, που -για την ώρα- σκιαγραφούν αρνητική προδιάθεση της κοινής γνώμης, παράσχουν μια πρώτη αποτίμηση της κατάστασης στην Ελλάδα και βοηθούν τη διαπραγματευτική τακτική της ελληνικής κυβέρνησης, αποτελώντας μοχλό πίεσης για την εξασφάλιση μεγαλύτερης στήριξης από την ΕΕ και το NATO, στην κατεύθυνση της ενδυνάμωσης της κοινωνικής συνοχής και της ενίσχυσης της πολιτικής κυριαρχίας της κυβέρνησης.
Διαβάστε επίσης: Σκοπιανό: “Όχι” στον όρο “Μακεδονία” λέει το 68%
Το επόμενο βήμα είναι η άμεση εμπλοκή των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών που θα εισέλθουν ενεργά στην διαδικασία, κάτι που όπως είπε και ο Σκοπιανός ΥΠΕΞ «εμπεριέχει ρίσκο, καθώς μέχρι τώρα οι υπουργοί και πρωθυπουργοί εμπλέκονταν όταν διαφαίνονταν ένα βέβαιο αποτέλεσμα» αλλά όπως συμπλήρωσε «αξίζει να το ρισκάρουμε».
Καθώς το αποτύπωμα της διαπραγμάτευσης στην εγχώρια πολιτική σκηνή διευρύνεται και τα media το μεταφέρουν στην κοινωνία, πολιτικές παρεμβάσεις από μεσαίου και χαμηλού βεληνεκούς στελέχη όλων των χώρων, αναμένεται να αρχίσουν να διατυπώνονται ενεργά, κινήσεις που αρχικά θα φανούν ως εμπρηστικές, ανεξαρτήτως θέσης, αλλά στην ουσία θα συμβάλλουν στην εξισορρόπηση, ως αντίρροπες δυνάμεις.
Στην κατεύθυνση της αναγκαιότητας να ενημερωθεί η κοινωνία για το ζήτημα και να δημιουργηθεί μια ευρύτατη κοινωνική και πολιτική συναίνεση για την επίλυση του ζητήματος, ο πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είπε ότι το κόμμα πρέπει να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή την προσπάθεια και να αναλάβει πρωτοβουλίες, ενημερώνοντας για την πραγματική διαπραγματευτική διπλωματική ιστορία από το 1992 έως σήμερα. Λέγεται, μάλιστα, ότι ο πρωθυπουργός διαβεβαίωσε τους παρευρισκόμενους ότι αν και ο Καμμένος έχει διαφορετική τοποθέτηση έχει δεσμευτεί να μην αποτελέσει εμπόδιο εφόσον υπάρξει μια ευρύτερη πολιτική συναίνεση.
