Εξελίξεις που συμβάλλουν στην αποδέσμευση ιδιαίτερα επικίνδυνων δυνάμεων και τη διαμόρφωση ανησυχητικής δυναμικής, καταγράφονται τις τελευταίες ημέρες στα Βαλκάνια, με κλιμακούμενη μάλιστα πολιτικο-κοινωνική ένταση. Αν και ο κίνδυνος εκτεταμένων συγκρούσεων είναι περιορισμένος, η απειλή πολιτικής και οικονομικής αποσταθεροποίησης της περιοχής είναι ισχυρή, καθώς μια τέτοια εξέλιξη μπορεί ανά πάσα στιγμή να οδηγήσει υποσκάψει ολόκληρη την Ευρώπη, ανοίγοντας το “κουτί της Πανδώρας”.
Φαινομενικά ασύνδετα μεταξύ τους γεγονότα αποκαλύπτουν μια υποβόσκουσα ένταση, η οποία τροφοδοτείται από τις διάφορες εκφάνσεις της αντιπαράθεσης του NATO και της ΕΕ με τη Ρωσία για τη διαμόρφωση σφαιρών επιρροής στα Βαλκάνια. Οι εξελίξεις συμπίπτουν, μάλιστα, και με την ανάληψη της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από βαλκανική χώρα, τη Βουλγαρία, η οποία καταθέτει, παράλληλα, αίτημα για ένταξη στην Ευρωζώνη.
Για το ενδεχόμενο η αποκατάσταση της ευρωατλαντικής προοπτικής των Βαλκανίων να προκαλέσει εντάσεις ξυπνώντας ενδεχομένως “τα φαντάσματα” των Βαλκανίων έχει προειδοποιήσει στις προβλέψεις του για το 2017 το αμερικανικό think tank Council on Foreign Relations (CfR), όπως και σε προγενέστερα δημοσιεύματα το Crisis Monitor.
Αυτή την περίοδο Ελλάδα και πΓΔΜ επιχειρούν επαναπροσέγγιση για την επίλυση του ονοματολογικού, επιτρέποντας την είσοδο της χώρας στο NATO και την πρόοδο των ενταξιακών διαβουλεύσεων με την ΕΕ, ενώ παράλληλα καλούνται να αντιμετωπίσουν πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις που πυροδοτεί το ίδιο το θέμα στο εσωτερικό τους. Στην Ελλάδα προγραμματίζονται συλλαλητήρια από ακροδεξιές, εθνικιστικές ομάδες οι οποίες διαθέτουν προσβάσεις και απολήξεις σε κέντρα και εκτός Ελλάδας. Η έξαρση των εντάσεων στην ευρύτερη περιοχή είναι όμως ενδεικτική της υποβόσκουσας δυναμικής της αντιπαράθεσης για τον έλεγχο των δυτικών Βαλκανίων, εντείνοντας τις λελογισμένες -για την ώρα- ανησυχίες- για τη σταθερότητα.
Στη Ρουμανία το Σοσιαλιστικό Κόμμα καρατομεί, για δεύτερη φορά μέσα σε επτά μήνες, τον πρωθυπουργό του, ενώ εντείνεται η αντιπαράθεση με την ΕΕ για τις μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη.
Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη κλιμακώνεται η αντιπαράθεση μεταξύ Βόσνιων και Σερβοβόσνιων για την ένταξη της χώρας στο NATO και τη χρήση βάσεων που ανήκουν στις δυο διακριτές κρατικές οντότητες.
Ένταση όμως επικρατεί και στην Κροατία, όπου δημοσιεύματα έκαναν λόγο για την ανάπτυξη νέων εθνικιστικών στρατιωτικών αποσπασμάτων, με την υποστήριξη της Ρωσίας. Αν και το Κρεμλίνο και η κυβέρνηση της χώρας το διέψευσαν, η φήμη πλανάται ακόμα.
Αποκορύφωμα είναι η πολιτική δολοφονία του, καταδικασμένου για εγκλήματα πολέμου, Σέρβου πολιτικού Όλιβερ Ιβάνοβις στη Μιτροβίτσα στο Κόσοβο, τη στιγμή που Βελιγράδι και Σεράγεβο είχαν ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων, υπό την ΕΕ, στις Βρυξέλλες, οι οποίες ανεστάλησαν, μέχρι την εξιχνίαση της υπόθεσης. Ο πρωθυπουργός του Κοσόβου, Ραμούς Χαραντινάι, απέδωσε μάλιστα, χωρίς καθυστέρηση, τη δολοφονία σε ξένο δάκτυλο, προλειαίνοντας παράλληλα το έδαφος για συμμετοχή του FBI στις έρευνες.
Για την ώρα από την αναταραχή δεν επηρεάζεται άμεσα η Αλβανία, η οποία επίσης βρίσκεται σε τροχιά ένταξης στην ΕΕ και επιδιώκει την εξομάλυνση των σχέσεων με την Ελλάδα. Η στενή της σχέση όμως με την πΓΔΜ, το Κόσοβο και η ισχυρή πρόσβαση της Τουρκίας στην επιχειρηματική και πολιτική ελίτ της χώρας, την καθιστούν επίσης εν δυνάμει εστία εντάσεων.
Με τις εθνοτικές εντάσεις να βρίσκονται σε διαδικασία αφύπνισης λόγω της εντεινόμενης γεωπολιτικής αντιπαράθεσης, τις οικονομίες σε αναπτυξιακή τροχιά μεν, αλλά και με τη χρόνια στασιμότητα να έχει πλήξει τον πολυμορφικό κοινωνικό ιστό και τα διεθνή κέντρα και παράκεντρα εξουσίας να επιχειρούν να μανιπουλάρουν την κοινή γνώμη και τις ελίτ, ο κίνδυνος ανάφλεξης ενισχύεται διαρκώς.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, στο πρόσφατο παρελθόν, κατά τη διαδικασία ένταξης του Μαυροβουνίου στο NATO η Ρωσία κατηγορήθηκε -ενώ η δίκη βρίσκεται σε εξέλιξη- για την οργάνωση και εκτέλεση σχεδίου δολοφονίας του πρώην πρωθυπουργού της χώρας, η οποία ωστόσο απέτυχε και οι δράστες συνελήφθησαν και δικάζονται.
