Κλίμα πόλωσης, με υψηλούς τόνους, τη χρήση πολιτικής προπαγάνδας, με την άμεση εμπλοκή των media, καλλιεργείται στην ελληνική πολιτική σκηνή, καθώς η αξιωματική αντιπολίτευση προσπαθεί να περιορίσει τον ωφέλιμο χώρο της κεντροαριστεράς και να δημιουργήσει πίεση στην ηγεσία της ώστε να ξεκαθαρίσει την προοπτική πολιτικών συμμαχιών, ενώ η κυβέρνηση επιχειρεί να ανακτήσει το κοινωνικό έρεισμα κεφαλαιοποιώντας τις επιτυχίες της οικονομικής πολιτικής και εκμεταλλευόμενη την έλλειψη ουσιαστικής αντιπολιτευτικής ατζέντας.
Παρά το εύφλεκτο πολιτικό κλίμα, η κοινωνία δεν δείχνει διάθεση συμμετοχής σε διαδικασίας πολιτικής αποσταθεροποίησης, υπό το φόβο ανάσχεσης της -υποτυπώδους- οικονομικής προόδου και της απώλειας της προοπτικής βελτίωσης των συνθηκών, που έχουν καλλιεργηθεί με δηλώσεις κυβερνητικών παραγόντων και αξιωματούχων της ΕΕ και του ΔΝΤ. Η κυβέρνηση, όμως, είναι και ωφελημένη από το γεωπολιτικό σκηνικό καθώς η σταθεροτητα της Ελλάδας αποτελεί κλειδί για την υπερίσχυση του NATO έναντι της Ρωσίας στη μάχη για τον έλεγχο των Βαλκανίων.
Σε αυτό το πολυπαραγοντικό και προσεκτικά καλιμπραρισμένο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό πλαίσιο, η βίαιη ανατροπή του status quo θα οδηγούσε σε αλυσιδωτές αντιδράσεις εντός και εκτός της χώρας, θέτοντας την Ελλάδα σε περιδίνηση και καθιστώντας την επόμενη κυβέρνηση διαχειριστή πολλαπλών κρίσεων.
Η εμπέδωση βηματισμού του οικονομικού επιτελείου στις σχέσεις και διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς, η πολλαπλώς και ποικιλοτρόπως τροφοδοτούμενη προοπτική εξόδου από το Μνημόνιο και η προσπάθεια αναβίωσης του σεναρίου ελάφρυνσης του χρέους, στο πλαίσιο της ίδιας διαδικασίας, αποτελούν τα χαρτιά που αγοράζουν χρόνο για την κυβέρνηση από μια γενικά δυσαρεστημένη κοινωνία.
Στην κεντρική πολιτική σκηνή η αντιπαράθεση για τη Σαουδική Αραβία και τα εξοπλιστικά απεδείχθη κατώτερη των προσδοκιών, καθώς η αντιπολιτευτική γραμμή αν και είχε ισχυρή βάση, στο κύκλωμα μεσαζόντων, δεν αναπτύχθηκε επ αυτής αλλά ως προς το πρόσωπο του υπουργού Άμυνας και κατέληξε σε σκιαμαχία του Αλέξη Τσίπρα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, μακριά από την ουσία του θέματος.
Η πρόταση του Νίκου Φίλη για υπαναχώρηση από -την ήδη νεκρή- συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία για λόγους αριστερής ηθικής προσέφερε εξαιρετικό άλλοθι στην κυβέρνηση για να βγει από τη δύσκολη θέση. Το σενάριο αυτό επιχείρησε να “κάψει” η αντιπολίτευση με διαρροές στα φίλα προσκείμενα media, τα οποία το ανέδειξαν. Η έκδοση σχετικού ψηφίσματος από το Ευρωκοινοβούλιο, όμως, για εμπάργκο πωλήσεων της ΕΕ προς τη Σαουδική Αραβία, αν και είναι καταδικασμένο να αποτύχει και να μείνει ως μνεία, εξυπηρετεί την ελληνική κυβέρνηση, ώστε να παγώσει προς αναθεώρηση και εν τέλει να παραπέμψει στις Καλένδες τη συμφωνία, αφαιρώντας -κατά συνέπεια- το θέμα από την πολιτική και μιντιακή ατζέντα.
Από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση φιλοδοξεί το κοινωνικό μέρισμα σε συνδυασμό με τις γιορτές και την έστω και οριακή ενίσχυση της απασχόλησης, μέσω της ελαστικοποίησής της, μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση του κλίματος, των προοπτικών και συνεπώς της αίσθησης αποτελεσματικότητας της κυβερνητικής πολιτικής. Παράλληλα, η επικοινωνιακή ανάδειξη των θεμάτων αυτών προσφέρει αφορμή και άλλοθι στον κομματικό μηχανισμό, αυτόνομα και στο πλαίσιο των αναπτυξιακών συνεδρίων, να επαναπροσεγγίσει παραγωγικές τάξεις και κοινωνικούς εταίρους, αλλά και νέο αφήγημα για ζυμώσεις σε ευρύτερους χώρους.
Ο ρόλος της Κεντροαριστεράς
Στο παρασκήνιο, οι διεργασίες στην κεντροαριστερά βρίσκονται ακόμα σε εμβρυακό στάδιο, με τις ζυμώσεις να ξεκινούν τώρα, μετά την εκλογή αρχηγού και ενόψει ιδρυτικού συνεδρίου, για ευοδωθούν όμως απαιτείται κλίμα πολιτικής σταθερότητας, έτσι ώστε να δημιουργηθεί χώρος πολιτικού προβληματισμού.
Υπ αυτό το πρίσμα και με δεδομένο ότι η αυτοδυναμία δεν αποτελεί ρεαλιστική προοπτική για κανένα από τα δυο κόμματα εξουσίας, ενώ η προοπτική συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΝΔ δεν αποτελεί επιλογή, η επιτυχής ολοκλήρωση των διεργασιών στην κεντροαριστερά σε αυτή τη φάση, είναι καταλυτικής σημασίας για τη διατήρηση της πολιτικής σταθερότητας μεσοπρόθεσμα.
Όπερ σημαίνει, ότι αν και οι υψηλοί τόνοι και τα η ανάδειξη ηθικο-πολιτικών θεμάτων, αποτελούν μοχλό πίεσης και ευκαιρία για τη διαμόρφωση της πολιτικής ταυτότητας του νέου φορέα, η πολιτική αποσταθεροποίηση θεωρείται βέβαιο ότι θα δυναμιτίσει κάθε τέτοια προοπτική οδηγώντας σε πόλωση. Η συνεπακόλουθη ενίσχυση του νεο-δικομματισμού, θα τροφοδοτήσει την ακροδεξιά, καθώς η ΝΔ θα μετακινηθεί προς το κέντρο, πιέζοντας -τα ρευστά ακόμα- τοιχώματα της κεντροαεριστεράς και διευρύνοντας τον ωφέλιμο χώρο της ακροδεξιάς, η οποία ενισχυόμενη θα μπορεί να επιβάλλει πολιτική ατζέντα, πυροδοτώντας κοινωνικές εντάσεις.
Συενεπώς ακόμα και να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης, πλαγιοκοπώντας τον αδύναμο κυβερνητικό εταίρο, αυτό το σενάριο δεν αποτελεί επιλογή για την αντιπολίτευση καθώς οδηγεί σε επικίνδυνες ατραπούς απειλώντας να παγιδεύσει το πολιτικό σύστημα σε αχαρτογράφητα ύδατα.
Ο Γεωπολιτικός διακόπτης
Το σενάριο πρόωρων εκλογών ή πολιτικής αποσταθεροποίησης, αποτελεί casus belli και για τους συμμάχους της Ελλάδας, καθώς η εντεινόμενη αντιπαράθεση ΗΠΑ και NATO με τη Ρωσία έχει μεταφερθεί στα Βαλκάνια, με τις μάχες να δίδονται σε πΓΔΜ, Ρουμανία, Σερβία, Αλβανία και Κόσοβο, ενώ και η ΕΕ συμμετέχει στην εδραίωση τείχους απέναντι στην προσπάθεια της Μόσχας να ενσωματώσει χώρες της περιοχής στη σφαίρας επιρροής της, επανενεργοποιώντας τις διαδικασίες διεύρυνσης.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον η σταθερότητα στην Ελλάδα αποτελεί προαπαιτούμενο για την επαναφορά των χωρών της περιοχής σε ευρωατλαντική τροχιά, αρχής γενομένης από την πΓΔΜ, όπου η επίλυση του ονοματολογικού και η ένταξη στο NATO αποτελούν πλέον διακηρυγμένη πολιτική βούληση όλων των πλευρών, θέμα για το οποίο έχει ενημερωθεί και συνεργάζεται με τις ΗΠΑ και η Νέα Δημοκρατία, ενώ σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών θα έχει ωριμάσει στα μέσα του 2018.
Σε τροχιά επίλυσης των διμερών προβλημάτων με στόχο την ένταξη στην ΕΕ έχει εισέλθει και η Αλβανία, η οποία αποδεικνύει εμπράκτως τις τελευταίες εβδομάδες την αλλαγή πολιτικής και στόχευσης, ιδιαίτερα μετά την εισήγηση του Συμβουλίου Σταθεροποίησης για έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Σε fast track για ένταξη στην Ευρώπη έχει τεθεί η Σερβία, ενώ η Κροατία ανακοίνωσε το στόχο της για είσοδο στην Ευρωζώνη.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι, για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ η αμερικανική στήριξη στις ελληνικές θέσεις στην ΕΕ και η εποικοδομητική στάση του ΔΝΤ στις διαπραγματεύσεις αποτελούν δράσεις στο πλαίσιο ευρύτερης συμφωνίας, η ολόκληρη των πυλώνων της οποίας είναι πιθανό να είναι ταυτόχρονη.
