Ιδιαίτερα ευαίσθητο έτος για τα εθνικά θέματα αποδεικνύεται το 2017 καθώς εκδηλώνονται ταυτόχρονα εντάσεις από όλα τα μέτωπα οι οποίες, ακόμα και τυχαία συμπίπτουσες, δημιουργούν σκηνικό ασφυκτικής πίεσης προς την Ελλάδα. Αν και δια γυμνού οφθαλμού είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπιστεί η τάση, να καταγραφεί η ένταση και να διαμορφωθεί ένα σαφές και ενιαίο πλαίσιο, μια πιο προσεκτική παρατήρηση των διαθέσιμων δεδομένων σκιαγραφεί μια ιδιαιτέρως ανησυχητική εικόνα.
Η παράλληλη εκδήλωση πιέσεων σε όλα ανεξαιρέτως ανοιχτά ή “ελλιπώς” επουλωμένα μέτωπα και η βαθμιαία αλλά διαδοχική κλιμάκωσή τους, διαμορφώνει ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο, εύφλεκτο και πιθανώς αποσταθεροποιητικό σκηνικό με επίκεντρο την Ελλάδα και προεκτάσεις που δεν είναι εύκολα αντιληπτές αν δεν εξεταστούν βαθύτερα αίτια και διαφορετικές γωνίες.
Σε κάθε περίπτωση όμως η αλληλουχία των γεγονότων και η ένταση στην οποία αυτά εκδηλώνονται και εν τέλει φτάνουν, αποτελεί ζήτημα που εξεταζόμενο σε συνάφεια ή ανεξάρτητα από άλλα, μπορεί χωρίς υπερβολές να χαρακτηριστεί σοβούσα εθνική κρίση.
Από τις αλβανικές προκλήσεις τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και κατά της ελληνικής μειονότητας, στην αναθέρμανση του Σκοπιανού, την πίεση στο Κυπριακό μέχρι τις σταθερά επιδεινούμενες ελληνοτουρκικές σχέσεις τα εθνικά θέματα δείχνουν -αν μη τι άλλο- να επανέρχονται επιτακτικά έως και απειλητικά στο προσκήνιο.
Ύφεση καταγράφεται πλέον μόνο στο μείζον κεντρικό μέτωπο της οικονομικής κρίσης, αν και σε επιμέρους εστίες υπάρχει αναζωπύρωση, όπως στις τράπεζες -ελέω ΔΝΤ και SSM- καθώς και στα έσοδα, όπου παρατηρείται κόπωση. Παρ’ όλα αυτό το κλίμα βελτιώνεται και η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης λειτούργησε καταλυτικά για την αποκατάσταση της πολιτικής σταθερότητας στη χώρα.
Με τους διεθνείς οίκους να συμφωνούν ότι το σενάριο εκλογών είναι πλέον “κλινικά νεκρό”, λόγω της βελτίωσης του οικονομικού κλίματος, η πολιτική σταθερότητα φαίνεται να αποκαθίσταται στα μάτια της διεθνούς κοινότητας. Ωστόσο η σοβούσα κρίση στα εθνικά θέματα μπορεί να αποδειχθεί θρυαλλίδα αποσταθεροποίησης τόσο για την κυβέρνηση όσο και για την ίδια τη χώρα. Η έως τώρα πολιτική υποτίμηση των θεμάτων βασίζεται αφενός στην ένταση με την οποία εξελίσσονται τα οικονομικά και την αδυναμία των media να διαμορφώσουν ατζέντα καθώς σύρονται από τις πολιτικές και συνήθως μικροπολιτικές αντιπαραθέσεις.
Η πλημμελής δημοσιογραφική κάλυψη των ζητημάτων και η συνειδητή στρατηγική χαμηλών τόνων που ακολουθεί η κυβέρνηση στα εθνικά θέματα, θέλοντας να αποφύγει την ένταξή τους στην ατζέντα μικροπολιτικής αντιπαράθεσης, συμβάλλει στον έλεγχο της έντασης και της επιρροής του ξένου παράγοντα στην εσωτερική πολιτική σκηνή.
Παρ’ όλα αυτά, η διαρκώς κλιμακούμενη ένταση δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη, καθώς το σκηνικό είναι πολύ πιθανό να γεννήσει τυχαία γεγονότα που θα αναδείξουν de facto τις υποβόσκουσες κρίσεις και τότε το ξέσπασμα σε ένα παρθένο και ακαλλιέργητο τοπίο μπορεί να οδηγήσει σε αλυσιδωτές ή σε κάθε περίπτωση απρόβλεπτες εξελίξεις.
Σκοπιανό-NATO
Το ζήτημα της ονομασίας της πΓΔΜ επανέρχεται επιτακτικά πλέον στην ατζέντα καθώς η σύγκρουση NATO-Ρωσίας κλιμακώνεται και εξαπλώνεται σε ολόκληρα τα Βαλκάνια με τις δυο πλευρές να επιδιώκουν στην ουσία μια νέα συμφωνία της Γιάλτας, ανακατανέμοντας τις σφαίρες επιρροής και εγκαταλείποντας τις λύσεις που προσέφερε η δυναμική του οικονομικού μοντέλου στα πολιτικά και γεωστρατηγικά ζητήματα.
Σε αυτή τη φάση το NATO φαίνεται να ελέγχει την κατάσταση στα Σκόπια με τη νέα κυβέρνηση του Ζόραν Ζάεφ να κινείται για την επαναφορά της πΓΔΜ σε ευρωατλαντική πορεία, συνθήκη για την επίτευξη της οποίας προαπαιτούμενο είναι η άρση του ελληνικού veto, απόφαση που συνεπάγεται συμφωνία για το ομοματολογικό.
Αλβανία-μειονότητα
Η εθνικιστική εκτροπή της κυβέρνησης του Σοσιαλιτή Έντι Ράμα, είχε διαφανεί προεκλογικά δημιουργώντας την εντύπωση ότι εντάσσεται στο πλαίσιο της πόλωσης, ωστόσο η πολιτική που εφαρμόζεται απέναντι στην ελληνική μειονότητα αποδεικνύει σαφή βούληση ανατροπής του status quo
Με την Αλβανία να βαδίζει επίσης στον ευρωατλατνικό διάδρομο οι σχέσεις καλής γειτονίας με την Ελλάδα είναι περισσότερο κρίσιμες από ποτές για τα Τίρανα, τα οποία ωστόσο επιχειρούν να επωφεληθούν από τη σύγκρουση NATO-Ρωσίας, ενώ παράλληλα παραδοσιακά παίζουν και το ρόλο του εκτεταμένου βραχίονα της Τουρκίας στα Βαλκάνια.
Κυπριακό-ΑΟΖ
Με τις μνήμες από τις αποτυχημένες διαπραγματεύσεις του Κραν Μοντάνα να είναι ακόμη ζωντανές η Τουρκία επιμένει να εγείρει ζητήματα και να επιχειρεί τη διαμόρφωση εδάφους αμφισβήτησης κυριαρχικών δικαιωμάτων στην στην περιοχή της Κυπριακής αλλά και της Ελληνικής ΑΟΖ, είναι προφανές ότι το Αιγαίο και η Ανατολική Μεσόγειος επανέρχονται στο χάρτη γεωπολιτικού κινδύνου.
Ελληνοτουρκικές σχέσεις… κουρδικό
Αν και εκ πρώτης όψεως οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και το κουρδικό δεν έχουν κοινά σημεία, μια διεξοδικότερη εξέταση των δυο θεμάτων σε συνάρτηση με το NATO και τις ΗΠΑ αποδεικνύει ότι το ενδεχόμενο αλλαγής των συνόρων στα ανατολικά της Τουρκίας μπορεί να επηρεάσει την εφαρμογή της Συνθήκς της Λωζάνης, γεγονός που θα ανοίξει τη συζήτηση για γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο δίνοντας στην Τουρκία έρεισμα για νέες προβοκάτσιες.
Σαφής και μεγάλη είναι πλέον η κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας στο Αιγαίο ενισχύοντας τον κίνδυνο “ατυχήματος”, ενώ παράλληλα έχει διαρκώς αυξάνεται και η επιθετικότητα της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας, όπως φαίνεται από τα σύνθετα στοιχεία παραβιάσεων, εμπλοκών και υπερπτήσεων του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας.
Από τα στοιχεία του ΓΕΕΘΑ καθίσταται σαφές ότι η Τουρκία κινούμενη στρατηγικά αυξάνει την πίεση στο Αιγαίο, χωρίς αυτό να εξαρτάται απόλυτα από την πολιτική κατάσταση στο εσωτερικό, η οποία ωστόσο αποτελεί σίγουρα έναν αρχικά εποχικό παράγοντα που εξελίσσεται σε μόνιμος.
Όπως προκύπτει και από τα στοιχεία που ακολουθούν, η τουρκική προκλητικότητα στο Αιγαίο ενισχύεται και γίνεται ολοένα και πιο επικίνδυνη με περισσότερες αερομαχίες και υπερπτήσεις δημιουργώντας συνθήκες που μπορεί να παράξουν θερμό επεισόδιο ή ατύχημα στο Αιγαίο.
Γεωπολιτικά η τουρκική προκλητικότητα έχει τις βάσεις τις στο φόβο αποσταθεροποίησης της Τουρκίας λόγω του κουρδικού, στην προσπάθεια άρσης του άτυπου διεθνούς εμπάργκο που έχει επιβληθεί στον Ταγίπ Ερντογάν ως απάντση στο πογκρόμ που έχει εξαπολύσει μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου του 2016.
Σε κάθε περίπτωση η ενίσχυση του εθνικιστικού προφίλ και η υπέρβαση ορίων έντασης δημιουργεί κακό και επικίνδυνο προηγούμενο ενώ παγιώνει τη δυναμική μιας άκρως εύφλεκτης κατάστασης.
code>[infogram id=”611b0b3d-e721-45a0-9525-c72fdb7d9d00″ prefix=”STs” format=”interactive” title=”Greek airspace infiltrations by turkish aircraft 2015-2017″]
