Με την εκταμίευση της δόσης από τον ESM και την ολοκλήρωση της υλοποίησης δράσεων από ελληνικής πλευράς σε συνδυασμό με την προοπτική βελτίωσης της κατάστασης που εκπέμπεται από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, το ζήτημα της οικονομίας υποχωρεί αισθητά στην πολιτική ατζέντα, η οποία όμως κυριαρχείται τώρα από μείζονα εθνικά θέματα που για καιρό παρέμεναν θαμμένα. Το ζητήματα όμως αυτά είναι πολύ πιο ευαίσθητα, περίπλοκα, απέχουν από την κοινωνική καθημερινότητα και μπορούν να γεννήσουν πολύ μεγαλύτερες εντάσεις και να αναδειχθούν σε καταλύτες πολιτικών εξελίξεων, όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν.
Με το Κυπριακό να έχει περάσει στη φάση αποθέμανσης, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις να τελούν υπό την κηδεμονία ΕΕ και NATO, το προσφυγικό να έχει ατονίσει στο ελληνικό του μέτωπο, το Σκοπιανό έχει πλέον προοπτική ανάδειξης σε μείζον εθνικό θέμα το προσεχές χρονικό διάστημα. Υπό καθεστώς διεθνών πιέσεων και επιρροών επί του συγκεκριμένου θέματος οι αντιδράσεις αναμένονται έντονες και πολυεπίπεδες. Ο αντίκτυπος των διεργασιών για την επίλυση του θέματος της ονομασίας της πΓΔΜ αναμένεται ότι θα έχει ολοένα και μεγαλύτερη επίδραση στην ελληνική πολιτική σκηνή, ενώ ο χρόνος ωρίμανσης του θέματος είναι αυτός που θα κρίνει τελικά αν μπορεί το θέμα να αναδειχθεί σε καταλύτη πολιτικών εξελίξεων ακόμα και ανατροπών.
Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα την πολυπλοκότητα του πολιτικού σκηνικού στα Σκόπια και την ικανότητα του NATO και της ΕΕ να προωθήσουν την ατζέντα τους, το Σκοπιανό φαίνεται να βρίσκεται σε έναν 9μηνο κύκλο ωρίμανσης, που συνεπάγεται ότι από το Νοέμβριο και μετά αναμένεται να κυριαρχήσει και στην ελληνική πολιτική ατζέντα.
Το πλαίσιο
Αν και σε αυτή τη φάση η συζήτηση για το Σκοπιανό είναι πρώιμη καθώς η νέα κυβέρνηση στη γείτονα μόλις έχει αναλάβει τα καθήκοντά της ακόμα προσπαθεί να αποκτήσει τα ηνία διακυβέρνησης του κράτους που ισορροπεί μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, θέλοντας να επαναφέρει στις ευρωατλαντικές ράγες, στόχος που κάθε άλλο παρά εύκολος είναι, καθώς βέβαιη θεωρείται η ενεργή εμπλοκή της Ρωσίας.
Η αντιπαράθεση NATO-Ρωσίας στο πλαίσιο προσπάθειας αναδιάταξης των σφαιρών επιρροής στα Βαλκάνια αποτελεί παραδοσιακά πηγή έντασης για την περιοχή. Η δέσμευση της νέας κυβέρνησης του Ζόραν Ζάεφ να επαναφέρει τη χώρα σε τροχιά ένταξης στο NATO και την Ευρώπη, γεννά ντε φάκτο πιέσεις προς την Ελλάδα για την εξεύρεση λύσης στο ζήτημα της ονομασίας, καθώς η Ελλάδα έχει θέσει veto στην ένταξη της πΓΔΜ στην Ευρωατλαντική συμμαχία χωρίς λύση για το όνομα.
Με το Μαυροβούνιο έχει ήδη ενταχθεί στο NATO, τη Σερβία να επιζητά ευρωπαϊκή αλλά όχι νατοϊκή πορεία και στενότερη σχέση με τη Ρωσία, την Αλβανία και το Κοσυφοπέδιο να παραμένουν στον δυτικό δακτύλιο, η πΓΔΜ είναι ίσως το τελευταίο από τα κράτη της περιοχής που είχε “παραστρατήσει” τα τελευταία χρόνια της προεδρίας του Νίκολα Γκρουέφσκι, Με αφορμή το ελληνικό veto για την ένταξη στο NATO, λόγω του ονόματος, που λειτούργησε ως προπέτασμα καπνού για τις αλυτρωτικές πολιτικές του VMRO, η πΓΔΜ άνοιξε διάδρομο προς ανατολάς προσεγγίζοντας τη Μόσχα, η οποία χρησιμοποιεί τα Σκόπια ως χαρτί σε μια ευρύτερη διαπραγμάτευση τόσο με την ΕΕ όσο και με το NATO.
Το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα
Στην Αθήνα το Σκοπιανό είναι ακόμη χλιαρό και όλοι γνωρίζουν ότι η προοπτική κλιμάκωσης της έντασης επ αυτού θα πάρι καιρό, ενώ ουδείς έχει ακόμη σαφή και διαμορφωμένη θέση, πέραν της απόφασης του συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών του 2008, όπου συμφωνήθηκε ομόφωνα, πλην ΚΚΕ, να μη χρησιμοποιηθεί η λέξη “Μακεδονία”.
Υπ αυτό το πρίσμα τα κόμματα και οι πολιτικοί αρχηγού προλειαίνουν το έδαφος και εξερευνούν τις προθέσεις του διεθνούς παράγοντα προβαίνοντας σε δηλώσεις και ανεβάζοντας τους τόνους θέλοντας να προσεγγιστούν από τους παράγοντες που επιλαμβάνονται της κατάστασης έτσι ώστε να ανοίξουν οι συζητήσεις σε πολυπολική βάση και από ισχυρή βάση.
Σε αυτό το πλαίσιο φαίνεται ότι εντάσσεται και η χθεσινή συζήτηση στη Βουλή επ αφορμής παλαιάς ανακοίνωσης στο site του υπουργείο Εξωτερικών, που οδήγησε σε μια μίνι σύγκρουση υψηλών τόνων, αναδεικνύοντας ότι αν και ανώριμο το Σκοπιανό μπορεί να αποτελέσει θρυαλλίδα πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα.
Τούτων δοθέντων αν συμπέσει το κατάλληλο πολιτικό timing το Σκοπιανό μπορεί να αποτελέσει μπαλαντέρ για την πρόκληση πρόωρων εκλογών και για την επιβολή πολιτικής ατζέντας στην εσωτερική πολιτική σκηνή. Με τη δυναμική αυτή να βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση οι κινήσεις στο σκηνικό δεν έχουν ιδιαίτερα αποτελέσματα σε αυτή τη φάση, δίδεται όμως η ευκαιρία για μια πρώτη μέτρηση του αντίκτυπου μιας παγωμένης υπόθεσης στην κοινή γνώμη και στο εσωτερικό των κομμάτων. Παράλληλα ξεκινούν οι διεργασίες σε εσωκομματικό επίπεδο για την παραγωγή θέσεων και τη διαμόρφωση πλαισίου διαλόγου και αντιπαράθεσης.
Η κλιμάκωση και ένταση των διεθνών διεργασιών και παρεμβάσεων σε συνδυασμό με την κατάσταση της οικονομίας και τη δυναμική που αποκτά εσωτερικά σε κάθε κόμμα το ζήτημα του ονόματος της πΓΔΜ, το θέμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο από την κυβέρνηση όσο και από την Αξιωματική αντιπολίτευση ως μοχλός πίεσης και εφαλτήριο για πρόωρες εκλογές.
Στη χθεσινή συνεδρίαση της Βουλής καταγράφηκαν οι πρώτες αντιδράσεις και αποστάσεις, ενώ δόθηκε το σήμα της έναρξης των διαβουλεύσεων, απαντώντας στις σχετικές παροτρύνσεις που έχει ατύπως και παρασκηνιακά λάβει η Ελλάδα τόσο από τις ΗΠΑ και το NATO όσο και από την ΕΕ.
Η αντιπαράθεση στη Βουλή
Ειδικότερα στην παρέμβασή του ο κ. Μητσοτάκης ανέφερε ότι «δεν γίνεται για ένα κορυφαίο ζήτημα εξωτερικής πολιτικής ο υπουργός Άμυνας και ο υπουργός Εξωτερικών και ο πρωθυπουργός να έχουν διαφορετική άποψη. Αυτή η ετερόκλητη συμμαχία που έχετε οικοδομήσει έχει έναν συνεκτικό παράγοντα, την παραμονή στην εξουσία. Δεν μπορεί να είναι συμμαχία α λα καρτ. Τίθεται θέμα δεδηλωμένης», τόνισε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Άμεση ήταν η απάντηση του κ. Τσίπρα που διαβεβαίωσε ότι «με την ίδια υπευθυνότητα που διαχειριστήκαμε κρίσιμες φάσεις στο Κυπριακό θα χειριστούμε και το ονοματολογικό».
Έκανε γνωστό ότι θα υπάρξει πλήρης ενημέρωση των κομμάτων και επισήμανε ότι όταν έρθει η ώρα των κρίσιμων αποφάσεων «μέλημά μας δεν θα είναι μόνο σύμπτωση εντός του κυβερνητικού συνασπισμού αλλά μία ευρεία σύμπτωση που θα αφορά όλες τις πτέρυγες του κοινοβουλίου».
Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε στο ζήτημα της ΠΓΔΜ από την πρώτη του τοποθέτηση υπενθυμίζοντας ότι επίσημη και επικυρωμένη θέση από την ελληνική αντιπροσωπεία υπάρχει και είναι η σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό για όλες τις χρήσεις, όπως αποτυπώθηκε στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης Καραμανλή το 2007 και μετά τις διαπραγματεύσεις στο Βουκουρέστι.
Νωρίτερα ο κ. Καμμένος είχε υποστηρίξει ότι όσον αφορά την επίσημη θέση για το όνομα της ΠΓΔΜ η μόνη απόφαση που υπάρχει, σε επίπεδο εθνικής θέσης, είναι αυτή του συμβουλίου αρχηγών κομμάτων, υπό την προεδρία του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Το συμβούλιο αρχηγών κομμάτων αποφάσισε ομόφωνα, εκτός του ΚΚΕ, τη μη χρήση του όρου Μακεδονία.
Απευθύνθηκε, υπό τις έντονες αντιδράσεις της Ν.Δ. και του προέδρου της, προς τον κ. Μητσοτάκη, λέγοντας πως «άλλαξε τη θέση της Ν.Δ.» και σχολίασε: «Αν επιθυμείτε να αλλάξετε τις θέσεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή, μπορείτε να ζητήσετε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σύγκλιση του συμβουλίου πολιτικών αρχηγών, αλλά πριν φτάσετε εκεί ρωτήστε τους βουλευτές της Μακεδονίας».
Παίρνοντας τον λόγο, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς, τόνισε ότι έχει δίκιο ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, πράγματι υπάρχει ανάρτηση στο υπουργείο Εξωτερικών από το 2007. Απαντώντας προς τον Γιώργο Κουμουτσάκο, ο οποίος παρενέβη από τα έδρανα στο θέμα, ο κ. Κοτζιάς εξήγησε πως έχει αποφασίσει «να μην την πειράξει» (την ανάρτηση) διότι – ενώ από το 2007 θεωρείται ότι είναι η συνέχεια – εάν την πείραζε και την άλλαζε, θα θεωρείτο ότι έχουμε μια καινούργια πολιτική γραμμή.
