Με τους Αμερικανούς να έχουν προσαρμοστεί σε κάποιο βαθμό στις καθημερινές διαμάχες του προέδρου τους, το «Trump Effect», ενσωματώνεται στην πολιτική πραγματικότητα της Ευρώπης με ταχύ ρυθμό, όπως υποδεικνύει η ισχυρή παρουσία της Μερίν Λε Πεν στις Προεδρικές Εκλογές της Γαλλίας και η συνολική άνοδος των ακροδεξιών λαϊκιστών υποψηφίων στις κυριότερες εκλογές του τρέχοντος έτους.
Αν και όπως όλα δείχνουν η Λε Πεν δεν θα μπορέσει να κερδίσει κανέναν από τους πιθανούς αντιπάλους της στον δεύτερο γύρο, το μήνυμα για την Ευρώπη είναι ισχυρό, οι πολιτικές που ασκούνται οδηγούν σε ενίσχυση των φυγόκεντρων τάσεων.
Το Brexit και η εκλογή του Ντόναλτ Τραμπ ενθάρρυναν αμφιλεγόμενες προσωπικότητες, όπως ο Γκέερτ Βίλντερς στην Ολλανδία και η Μαρίν Λε Πεν στη Γαλλία, οι Ευρωπαίοι ηγέτες, όμως, ανησυχούν ότι το λαϊκιστικό κύμα βρίσκεται μόνο στην έναρξη της πορείας του. Με την Ευρωπαϊκή Ένωση να προσπαθεί να διαχειριστεί τις επιπτώσεις την ύφεσης του 2008, των τρομοκρατικών επιθέσεων και της εισόδου περισσότερων από 1 εκατομμύριο μεταναστών, δημιουργήθηκε πρόσφορο έδαφος για την ευδοκίμηση ακροδεξιών, ευρωφοβικών σπόρων στην χειμαζόμενη ευρωπαϊκή κοινωνία.
[graphiq id=”evY2XhFtquN” title=”Συντηρητικά και Ακροδεξιά Κόμματα στη Ευρώπη” width=”700″ height=”779″ url=”https://w.graphiq.com/w/evY2XhFtquN” ]
Η υποαπόδοση των προσδοκιών Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης στο επίπεδο της κοινωνικής σύγκλισης, οι επιπτώσεις των διαδοχικών οικονομικών κρίσεων, σε συνδυασμό με την προσπάθεια εκμετάλλευσης των προβλημάτων για τη δημιουργία μιας Ευρώπης πολλών ταχυτήτων, δημιούργησαν στα πλατιά κοινωνικά στρώματα φόβο. Επενδύοντας ακριβώς στην αποτυχία των πολιτικών να κρατήσουν τις κοινωνίες ενωμένες στο όραμα της Ευρώπης αλλά και στην αποδόμηση του ευρωπαϊκού κεκτημένου επανέρχονται στο προσκήνιο ευρωφοβικές-εθνικιστικές ομάδες που δεν έχουν δικό τους όραμα αλλά βασίζονται στις αποτυχίες του παραδοσιακού πολιτικού συστήματος και την αδυναμία της Ευρώπης.
[graphiq id=”2tApWFmomX3″ title=”ΗΠΑ: Πηγές fake news κατά τις εκλογές του 2016″ width=”700″ height=”646″ url=”https://w.graphiq.com/w/2tApWFmomX3″ ]
Η Μαρίν Λε Πεν στην Γαλλία και η Frauk Petry στην Γερμανία αξιοποίησαν τις τάσεις αυτές για να προωθήσουν τις ξενοφοβικές, εθνικιστικές τους ατζέντες εκμεταλλευόμενες και τη χρονική συγκυρία, καθώς για χρόνια η πολιτική αρένα απέρριπτε αντίστοιχα κόμματα, τουλάχιστον έως ότου το Brexit αποδείξει τη βιωσιμότητά τους. Ωστόσο η άνοδος των λαϊκιστών βασίζεται. εν μέρει, και σε εκστρατείες fake news-προπαγάνδας στα social media. Ακόμα όμως και πιο βαθιά, καθώς πλέον οργανωμένες παρεμβάσεις μέσω των υπηρεσιών πληροφοριών, με στόχο τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης αποδεικνύεται ότι αποτελούν μέρος της πολιτικής πραγματικότητας.
Αν και η κάθε δύναμη μόνη της μπορεί να να φαίνεται αντιμετωπίσιμη, στην πραγματικότητα είναι ο συνδυασμός τους που είναι επικίνδυνος και όπως αποδείχθηκε από την εκλογή Τραμπ και το Brexit, δύσκολα προβλέψιμος.
Διαβάστε επίσης: Οι εξτρεμιστές απειλούν να “τινάξουν στον αέρα” τις γαλλικές εκλογές
Ενώ κάποιοι αριστεροί εκφραστές ισχυρίζονται πως η άνοδος του Ντόναλντ Τραμπ και των ακροδεξιών ευρωπαϊκών κομμάτων αποδεικνύει ότι ο λαϊκισμός περνάει στη Δύση, πολιτικοί αναλυτές θεωρούν πως πρόκειται για υστερία, η οποία ενδεχομένως να υπερδιπλασιαστεί, χωρίς όμως επικράτηση της ακροδεξιάς. Άλλωστε, οι ακροδεξιοί υποψήφιοι παρότι ενισχύθηκαν, τελικώς ηττήθηκαν, όπως φαίνεται από τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις που έχουν διεξαχθεί μετά την νίκη του Ντόναλτ Τραμπ, της Αυστρίας και της Ολλανδίας.
Πλέον τα βλέμματα βρίσκονται στραμμένα στη Γαλλία, όπου με βάση τις δημοσκοπήσεις και τις πολιτικές αναλύσεις η Marine Le Pen φαίνεται να περνάει τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, αλλά αναμένεται να χάσει στην ψηφοφορία του Μαΐου.
Η εξάπλωση του λαϊκισμού, είτε εκφράζοντας αγανάκτηση είτε το μεγάλο βαθμό υστερίας, θρέφει τους σπόρους της ακροδεξιάς και εδραιώνει την παρουσία της στην διεθνή πολιτική σκηνή, δημιουργώντας ανησυχητικές, τουλάχιστον, προβλέψεις για το μέλλον.
Υπ αυτό το πρίσμα η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ από μόνη της δεν είναι επικίνδυνη για την ανατροπή του status quo, ενώ το Brexit μένει να αποδειχθεί στο μέλλον, ο συνδυασμός όμως των δυο είναι αυτός που έδωσε ώθηση στη Λε Πεν, τον Βίλντερς και σε άλλα τέτοια σχήματα. Μια νίκη υψηλού προφίλ στη Γαλλία ή τη Γερμανία ή ακόμα και του κινήματος των 5 αστέρων, του Πέπε Γκρίλο στην Ιταλία, θα μπορούσε να αποδειχθεί καταστροφική για τις δικλείδες ασφαλείας και να ανοίξει το δρόμο για την αποδόμηση της Ευρώπης και της σύγχρονης ισορροπίας δυνάμεων.
Οι συνέπειες και οι προεκτάσεις μιας τέτοιας εξέλιξης θεωρείται αδύνατο να προβλεφθούν, με τον Ζαν Κλωντ Γιούνκερ να έχει ήδη προειδοποιήσει για το ενδεχόμενο βαλκανικών πολέμων, στον απόηχο της κατάρρευσης της προσδοκίας ένταξης χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πηγές: Crisis Monitor Intelligence Unit, The Alantic, Pew Institute
