Διαπραγματεύσεις σε τρία μέτωπα ταυτόχρονα διεξάγονται καθώς ο χρόνος για το Eurogroup της 22ας Μαΐου κυλάει αντίστροφα και η επιλογή της νέας παράτασης δεν βρίσκεται στο τραπέζι. Τα τεχνικά κλιμάκια στην Αθήνα επιχειρούν να γεφυρώσουν χάσματα και να κλείσουν τρύπες, ενώ την ίδια στιγμή ΔΝΤ και ESM αναζητούν κοινά αποδεκτή λύση για το χρέος, με την οποία θα είναι σύμφωνη και η ΕΚΤ και παράλληλα Πιερ Μοσκοβισί και Ευκλείδης Τσακαλώτος προσπαθούν να αποφύγουν το σαμποτάζ του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
Το πολιτικό ρίσκο ενισχύεται πλέον διαρκώς καθώς τα σενάρια συνολικής λύσης που προωθούνται περιέχουν σημαντικό πολιτικό κόστος, ενώ οι συνεχιζόμενες διαρροές από το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών υποσκάπτουν την προσπάθεια επικοινωνιακής διαχείρισης της τεχνικής συμφωνίας από την ελληνική κυβέρνηση. Οι συνθήκες αυτές δοκιμάζουν τις αντοχές της κυβέρνησης και της ανοχές της κοινωνίας, ενώ η αντιπολίτευση στην Ελλάδα επιχειρεί να καρπωθεί τα προβλήματα για να πλήξει τα κοινωνικά ερείσματα της κυβέρνησης.
Διαβάστε επίσης: Η συμφωνία έκλεισε, το πολιτικό ρίσκο ανεβαίνει
Ανεξαρτήτως της τελικής τεχνικής συμφωνίας μεγαλύτερη σημασία έχει το σενάριο εφαρμογής των μέτρων για το χρέος, όχι όμως ως προς τη συνολική μείωσή του, όσον αφορά την τελική πλατφόρμα που θα επιλεγεί για την υλοποίησή της. Η μορφή της τελικής συμφωνίας θα προσδιορίζεται κυρίως από την προοπτική επιστροφής της Ελλάδας στο τόξο ελέγχου της Κομισιόν και την αποδέσμευση από τον ESM.
Διαβάστε επίσης: Τσίπρας στη γραμμή Γιούνκερ, ζητά επιτάχυνση. 4 σενάρια στο τραπέζι
Αυτό είναι το μείζον πολιτικό διακύβευμα για τον Ευκλείδη Τσακαλώτο και την κυβέρνηση και ουδείς μπορεί να προβλέψει ποιά θα είναι η αντίδραση στην περίπτωση που το Eurogroup υπαναχωρήσει και δεχθεί μια φόρμουλα που διατηρεί τον έλεγχο ο ESM.
Θέσεις και αντιθέσεις
Στόχος της ελληνικής κυβέρνησης είναι να ανακτήσει την κυριαρχία μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος το 2018, ακόμα και με την ψήφιση προληπτικών μέτρων και με την αποδοχή κατώτερης των προσδοκιών συμφωνίας για το χρέος. Από την άλλη πλευρά ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε φαίνεται ότι κινείται σε διαφορετικό πλαίσιο επιδιώκοντας την ενίσχυση του ESM με τη συμμετοχή του στη διαμόρφωση της δημοσιονομικής πολιτικής της ΕΕ.
Διαβάστε επίσης: Η Κομισιόν λύνει το χαλινάρι του “υπερβολικού ελλείμματος”
Όπερ σημαίνει ότι για τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών η διατήρηση του ελέγχου του ESM επί της Ελλάδας ακόμα και μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα, αν θέλει να διατηρήσει “ζωντανή” τη μακροπρόθεσμη στρατηγική του.
Το θέμα αυτό έθιξε και ο Αλέξης Τσίπρας στην πρόσφατη συνέντευξή του στον ANT1, όπου επισήμανε ότι στόχος είναι η ανάκτηση της κυριαρχίας και ότι ως κυρίαρχη κυβέρνηση μπορούμε να μην εφαρμόσουμε ψηφισμένα μέτρα αν οι πιστωτές δεν τηρήσουν τη συμφωνία από την πλευρά τους.
Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε από την πλευρά του έχει καταστήσει σαφές το διακύβευμα, επιχειρώντας να πείσει ότι η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις και μετά το πρόγραμμα αν θέλει να παραμείνει στην Ευρωζώνη, μήνυμα που έχει στείλει κατ επανάληψη μέσω πολλών διαύλων και δημοσίως. Αυτό στη λογική των διαπραγματεύσεων συνεπάγεται συνέχιση της εποπτείας από τον ESM. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών άνοιξε τα χαρτιά του στην Ουάσιγκτον αναφερόμενος στην προοπτική άμεσης μετεξέλιξης του ESM σε… EMF.
Διαβάστε επίσης: Αυτό είναι το end game του Σόιμπλε και ο στόχος για την Ελλάδα
Εκ του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών εκπορεύεται άλλωστε και η θέση που διατυπώνεται σε working paper του Peterson Institute ότι ο ESM θα πρέπει να αναλάβει επιπλέον ρίσκο και να αυξήσει την έκθεσή του στην Ελλάδα, στο πλαίσιο ελάφρυνσης χρέους και εκλογίκευσης των πλεονασμάτων. Η έκθεση αν και σε πρώτη ανάγνωση φαίνεται να υιοθετεί τις θέσεις του ΔΝΤ για τα πλεονάσματα και τη βιωσιμότητα του χρέους, εν τέλει καταλήγει στην ανάγκη διασφάλισης της συνέχισης των μεταρρυθμίσεων από την Ελλάδα με ένα νέο πρόγραμμα 2018-2023 στο πλαίσιο του οποίου θα υπάρχει η επιβράβευση της μείωσης του χρέους για ένα νέο πακέτο μεταρρυθμίσεων οι οποίες επίσης θα συμβάλλουν στη μείωση του χρέους. Δηλαδή ένα Μνημόνιο με μοναδικό αντικείμενο αποκρατικοποιήσεις για την αποπληρωμή του ESM.
Διαβάστε επίσης: Πεδίο μάχης για το χρέος: Τα όπλα, οι θέσεις και το σαμποτάζ
Σε αυτό το σενάριο αντιδρά όμως και η Κομισιόν, καθώς θα αποτελεί την πρώτη πράξη της αποδυνάμωσης της διεύθυνσης Οικονομικών Υποθέσεων της οποίας επικεφαλής είναι ο Πιερ Μοσκοβισί. Το θέμα έχει ανακύψει και στο πρόσφατο παρελθόν με τον επίτροπο Οικονομικών Υποθέσεων να ξεκαθαρίζει τη θέση του. Στο ίδιο μήκος κύματος έχει κινηθεί και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος σε πρόσφατες δηλώσεις του, επισημαίνοντας ότι μετά το 2018 η Ελλάδα θα αναφέρεται στην Κομισιόν για τον προϋπολογισμό της, όπως και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.
Τη θέση της Κομισιόν έχει αποδεχθεί και η Κριστίν Λαγνάρντ η οποία σε δηλώσεις της εξήρε την “αποδεδειγμένη δυνατότητα των Ελλήνων να μεταρρυθμίζουν”, θέση που επανέλαβε χθες και ο Πιερ Μοσκοβισί επισημαίνοντας ότι “η Ελλάδα έχει περάσει σε τρία χρόνια μεταρρυθμίσεις που καθυστερούσαν επί μια 15ετία.
Αν και από τα media οι τοποθετήσεις αυτές ερμηνεύτηκαν ως πολιτικό αβαντάζ στην ελληνική κυβέρνηση για να περάσει το δύσκολο πακέτο της συμφωνίας, στην πραγματικότητα αποτελούν μέρος στρατηγικής οικοδόμησης κοινού μετώπου για την ανάκτηση του ελέγχου της οικονομικής πολιτικής της Ελλάδας.
