Αν και η εκλογή του Ντόναλντ Τράμπ, η ρητορική του και οι πρώτες ενδείξεις-κινήσεις του έχουν οδηγήσει την Ευρώπη σε αμυντική στάση, υπό το φόβο αποδυνάμωσης στρατηγικών συνεργασιών όπως το NATO και η TPP, στην πραγματικότητα η αλλαγή στάσης των ΗΠΑ μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια για την ΕΕ που αναζητά την ταυτότητά της.
Η δημιουργία Ευρωστρατού και η παράλληλη αποδυνάμωση του ρόλου του NATO στην Ανατολική Ευρώπη, λόγω της έλλειψης πολιτικής βούλησης και της προοπτικής επαναπροσέγγισης ΗΠΑ-Ρωσίας μπορεί να αποδειχθούν καταλύτες για την ενίσχυση της συνοχής του ευρωπαϊκού οικοδομήματος καθώς και το «wake-up call» της Γερμανίας και της Γαλλίας στο πλαίσιο του ρόλου τους ως ηγεμονικές δυνάμεις της ΕΕ.
Η προοπτική και μόνο πολιτικών και γεωστρατηγικών ανακατατάξεων στην ευρύτερη Ευρασιατική περιοχή έχουν αναγκάσει Γερμανία και Γαλλία να εκμεταλλευτούν χώρους και να προωθήσουν πρωτοβουλίες που μέχρι τώρα φοβούνταν να αναλάβουν.
Η εκλογή του Ντόναλντ Τράμπ μπορεί να αποδειχθεί για τη Γαλλία αλλά κυρίως για τη Γερμανία η δεύτερη ευκαιρία για να παίξει το ρόλο της ηγεμονικής δύναμης, κάτι που απέτυχε να κάνει στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της οικονομικής και τραπεζικής κρίσης.
[graphiq id=”lKk9hm3O2z3″ title=”Οι θέσεις του Τράμπ για το διεθνές εμπόριο” width=”700″ height=”517″ url=”https://w.graphiq.com/w/lKk9hm3O2z3″ ]
Οι κλυδωνισμοί που ήδη προκαλεί η είσοδος μιας νέας σχολής σκέψης στις ΗΠΑ που θέτει σε αμφισβήτηση τον παγκόσμιο ρόλο της μοναδικής ισορροπημένης υπερδύναμης, είναι ισχυροί. Η έλλειψη ορατότητας και αίσθησης για την πολιτική που θα ακολουθήσει στα διατλαντικά ζητήματα ο Ντόναλντ Τράμπ αναγκάζει την Ευρώπη και κυρίως τις ηγέτιδες δυνάμεις να προετοιμαστούν για παν ενδεχόμενο, να αναλάβουν ευθύνες και να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων, ως εγγυήτριες της σταθερότητας, υπό οποιοδήποτε κόστος.
Πρώτος το έπραξε αυτό ο Μάριο Ντράγκι όταν με δηλώσεις και πράξεις του έπεισε τις αγορές ότι η ΕΚΤ θα παράσχει ρευστότητα και θα αναλάβει ρίσκα προκειμένου να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα και την οικονομία της Ευρωζώνης.
[graphiq id=”gfEzSQMLtaZ” title=”Οι θέσεις του Τράμπ για τη μετανάστευση” width=”700″ height=”517″ url=”https://w.graphiq.com/w/gfEzSQMLtaZ” ]
Η επίθεση Τράμπ στον γερμανικό προτεσταντισμό
Η επίθεση του Ντόναλντ Τράμπ κατά της γερμανικής πολιτικής τόσο στο μεταναστευτικό όσο και στην οικονομική πολιτική και η ταυτόχρονη διάθεση επαναπροσέγγισης με τη Ρωσία και στήριξης της Βρετανίας στη μετά Brexit εποχή, καθιστούν παραπάνω από σαφές ότι ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ επιδιώκει ένα νέο παγκόσμιο οικονομικό δίκτυο για τις ΗΠΑ σε σαφές οικονομικό-επιχειρηματικό πλαίσιο και μακριά από πολιτικές σκοπιμότητες που δρουν αποσταθεροποιητικά.
[graphiq id=”c89oPYku2Dr” title=”Οι θέσεις του Τράμπ για τα αμυντικά” width=”700″ height=”517″ url=”https://w.graphiq.com/w/c89oPYku2Dr” ]
Επίσης είναι προφανές ότι αναζητά συμπληρωματικές οικονομίες ώστε να μπορέσει να συνάψειθ ευκολότερα συνεργασίες και με τους δυνατόν μικρότερους συμβιβασμούς.
Αυτές τις ευκαιρίες βλέπει τόσο με τη Βρετανία όσο και με τη Ρωσία, οι οποίες χρειάζονται υποδομές και τεχνολογίες αιχμής σε τομείς που οι ΗΠΑ μπορούν να προσφέρουν, ενώ έχουν αγορές που επίσης οι ΗΠΑ μπορούν να εκμεταλλευτούν επιτυγχάνοντας περιορισμό της Ευρωπαϊκής παρουσίας.
Ταυτόχρονα η αμερικανική αγορά μπορεί να αποτελέσει προορισμό για προϊόντα διαφορετικού επιπέδου από αυτά που κατασκευάζονται εσωτερικά στις ΗΠΑ, ενώ τόσο η Βρετανία όσο και η Ρωσία μπορούν να αποτελέσουν κόμβους για τη διάχυση αμερικανικών προϊόντων στην Ευρασία.
Η συνοχή και ηγεσία
Υπ αυτό το πρίσμα η Ευρώπη και οι ηγεμονικές δυνάμεις που την καθοδηγούν καλούνται να παίξουν ρόλο συνεκτικό, ενδυνάμωσης της εσωτερικής συνοχής, στήριξης των κοινωνιών και αναβάθμισης των αγορών τους.
Σε δεύτερη φάση η Ευρώπη θα πρέπει να αναπτύξει την εξωστρέφειά της, δρομολογώντας πρώτα τη λύση των εσωτερικών της προβλημάτων. Θα πρέπει να αναζητήσει συνεργασίες, συμμαχίες και συναινέσεις πολλές φορές ανταγωνιστικές προς τις ΗΠΑ.
Το νέο περιβάλλον που δημιουργείται αναγκάζει την Ευρώπη και τη Γερμανία σε ουσιαστική ενηλικίωση καθώς οι προκλήσεις έρχονται απέξω και η ΕΕ θα χρειαστεί αντισώματα για να τις αντιμετωπίσει.
Το πολιτικό στοίχημα είναι πλέον η συνοχή και η αλληλεγγύη απέναντι σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο εξωτερικό περιβάλλον το οποίο μπορεί να απειλήσει τη σταθερότητα τόσο του ενιαίου νομίσματος όσο και των οικονομικών συστημάτων που το απαρτίζουν εάν δεν αντιμετωπιστεί συνολικά και με στρατηγική όχι απλά επιβίωσης αλλά ανάδειξης της εσωτερικής δύναμης της Ευρώπης.
Η Γερμανία και η Γαλλία -αν και καθυστερημένα- δείχνουν να αντιλαμβάνονται τις προκλήσεις και ρίχνουν το βάρος στον Ευρωστρατό, στο πλαίσιο στρατηγικής ενίσχυσης του αισθήματος ασφάλειας άρα και της συνοχής στην ΕΕ.
Ωστόσο απέχουν πολύ από την αποκατάσταση του φιλοευρωπαϊκού αισθήματος που επλήγη καίρια από την οικονομική κρίση και που βανδαλίστηκε από την αποτυχημένη διαχείρηση του προσφυγικού.
Η Κομισιόν επιχειρεί να στείλει το ίδιο μήνυμα επιδιώκοντας την αποκατάσταση της λειτουργικότητας της συνθήκης Σένγκεν και των διαδικασίας διαχείρισης του προσφυγικού, ωστόσο οι πολιτικές υψηλών τόνων και αναζήτησης αποδιοπομπαίων τράγων έχουν πλήξει την αξιοπιστία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε πολλές και κομβικές χώρες.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και το πρόσφατο μήνυμα Ευρωπαίων ηγετών προς τον νεοεκλεγέντα Αμερικανό πρόεδρο, όταν ξεκαθάρισαν ότι η ΕΕ έχει δική της πολιτική γραμμή απέναντι στη Ρωσία. Αν και άπαντες γνωρίζουν ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει, μπορεί ωστόσο η στάση και οι δηλώσεις να πυροδοτήσουν διαδικασίες προς αυτή την κατεύθυνση.
Η πολιτική υποβάθμισης του ρόλου του NATO στην Ευρώπη λόγω της αναθεώρησης των αμερικανικών σχεδιασμών αφαιρεί ουσιαστικά τον μοχλό πίεσης από τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και δίνει στη Γερμανία και στην Αυστρία αυξημένή δυνατότητα παρέμβασης και καθοδήγησης.
