Ο Τούρκος πρόεδρος επιμένει –με ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα- στην προπαγάνδα και τον απόλυτο έλεγχο της πληροφορίας τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς, ενώ χτίζει πάνω στα ερείπια του αποτυχημένου πραξικοπήματος ένα νέο κράτος με γνώμονα την προσωπική του ασφάλεια.
Σύνοψη κατάστασης
Επίπεδο συναγερμού: Πορτοκαλί (κρίση σε εξέλιξη)
Είδος κρίσης: Εσωτερική-διεθνής
Επιδίωξη: Αλλαγή του status quo στα ανατολικά σύνορα της Τουρκίας
Εμπλεκόμενοι: Τουρκία, Συρία, ΗΠΑ, Ρωσία και Ευρωπαϊκή Ένωση
Κατάσταση: Ανατροπή συσχετισμών μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου
Επαναπροσέγγιση Τουρκίας-Ρωσία και αποαστασιοποίηση από ΗΠΑ
Οικονομία: Σε κρίσιμη κατάσταση η τουρκική οικονομία, τεράστιο πλήγμα στον τουρισμό, η Ρωσία δεν ανταποκρίνεται μέχρι τώρα
Γεωπολιτική: Απομονωμένος ο Ταγίπ Ερντογάν δεν τον έχει συναντήσει κανένας δυτικός ηγέτης, ενώ μετά από μεγάλες προσπάθειες τον δέχεται ο Βλάντιμιρ Πούτιν.
Ενδεχόμενη εμπλοκή: Συμφωνία για το προσφυγικό με την ΕΕ. Έχουν ανακληθεί οι σύνδεσμοι από τα νησιά. Ο Ερντογάν ζητά κατάργηση της visa για να τηρήσει τη συμφωνία
Στοχοποιώντας κάθε δυτική επιρροή στο κράτος καθώς και τα κατάλοιπα του Κεμαλικού στρατιωτικού κατεστημένου ως «πραξικοπηματίες» και «γκιουλενιστές» συντηρεί το αμυντικό κλίμα στο εσωτερικό και υποχρεώνει σε συσπείρωση το πολιτικό και στρατιωτικό προσωπικό, ενώ κρατά την κοινωνία πολωμένη.
Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνει το δυνατόν μικρότερο πολιτικό κόστος, αντιστρέφοντας τους όρους και χρεώνοντας κάθε κίνηση εκκαθάρισης πολιτικών και ιδεολογικών αντιπάλων στο πραξικόπημα.
Διεθνώς δίνει στίγμα αλλαγής στρατηγικού εταίρου από τις ΗΠΑ στη Ρωσία, ενώ κρατά ανοιχτή την πόρτα του Ισραήλ.
Σε αυτή τη φάση αυτό που διεκδικεί είναι μια θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για τη Συρία, προκειμένου να μπλοκάρει την ίδρυση κουρδικού κράτους στα βόρεια σύνορα της Συρίας με την Τουρκία, σχεδιασμός ο οποίος αντιτίθεται στα αμερικανικά σχέδια, με τα οποία φαίνεται να έχει συμφωνήσει και η Ρωσία, λαμβάνοντας ως αντάλλαγμα την παραμονή Άσαντ για κάποιο καιρό.
Ο Ταγίπ Ερντογάν σε μια πολύ καλά μελετημένη κίνηση μετατρέπει στρατό, πολιτικό προσωπικό και κοινωνία σε ασπίδα και όπλο του απέναντι στην απομόνωση που του έχουν επιβάλλει οι ξένοι ηγέτες.
Στο εσωτερικό οι γνωρίζοντες ξέρουν καλά ότι οι ξένοι ηγέτες περιμένουν να αποκατασταθεί η πραγματικότητα για να ανοίξουν τους διαύλους επικοινωνίας, μήνυμα που αρνείται πεισματικά να λάβει ο Ταγίπ Ερντογάν.
Η τουρκική οικονομία βιώνει ένα δραματικό σοκ σε όλους τους τομείς, καθώς ο τουρισμός που είχε αποδυναμωθεί εξαιτίας των τρομοκρατικών επιθέσεων και του ρωσικού τουριστικού εμπάργκο, δέχθηκε τη χαριστική βολή από το αποτυχημένο πραξικόπημα.
Το αντιαμερικανικό κλίμα που καλλιεργείται από τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν και εφημερίδες-φερέφωνα του αποτελεί θρόμβο στις διμερείς σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ, με τους Αμερικανούς να εγκρίνουν την αποχώρηση των οικογενειών στελεχών που υπηρετούν στην Τουρκία.
Ενώ ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Τζακ Λιου, προειδοποίησε τον Τούρκο αναπληρωτή πρωθυπουργό στη σύνοδο των G20 να περιορίσει την έκθεση των τουρκικών τραπεζών στον ISIS
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τελευταία στοιχεία δεν περιλαμβάνουν την περίοδο που ακολουθεί το πραξικόπημα.
Το αντιπραξικόπημα στα media έχει φιμώσει κάθε διαφορετική φωνή καθώς έχουν ήδη κλείσει περί τα 150 συγκροτήματα μεταξύ των οποίων κανάλια, ραδιόφωνα, εφημερίδες και sites, ενώ δεκάδες είναι οι δημοσιογράφοι που είτε κρατούνται είτε παραπέμπονται σε δίκη.
Παράλληλα ο Ταγίπ Ερντογάν επιτίθεται μέσω του πρακτορείου ειδήσεων Anadolu στο αμερικανικό think tank stratfor και ατομικά στα στελέχη του, κατηγορώντας το μέσο ως παραμάγαζο της CIA που δρούσε σε συντονισμό και για λογαριασμό των πραξικοπηματιών.
Πριν όμως ακροδεξιές εφημερίδες και υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη έχουν κατ επανάληψη κατηγορήσει τις ΗΠΑ για έμμεση εμπλοκή στο πραξικόπημα, ενώ ο ίδιος ο Ερντογάν έχει αφήσει να εννοηθεί ότι οι ΗΠΑ υποθάλπουν εγκληματία, αναφερόμενος στον Φετουλάχ Γκιουλέν.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι την προηγούμενη εβδομάδα 7,000 ένοπλοι Τούρκοι της στρατοχωροφυλακής απέκλεισαν τη βάση του Ιντσιρκλίκ απ όπου διεξάγονται οι επιχειρήσεις κατά του ISIS. Μια ημέρα νωρίτερα η νεολαία του κυβερνώντος κόμματος είχε διοργανώσει αντιαμερικανικό συλλαλητήριο το οποίο είχε ως στόχο την ίδια βάση.
Οι ενέργειες αυτές στόχο έχουν να στείλουν μήνυμα στη Ρωσία ότι η Τουρκία επιλέγει στρατηγικά και συνολικά την ανατροπή του status quo στην περιοχή.
Ο Ερντογάν πάει στον Πούτιν, δώρα φέροντας
Η πρώτη συνάντησή του με ηγέτη ξένης χώρας –με εξαίρεση τον πρόεδρο της Γεωργίας- θα είναι την Τρίτη στην Αγία Πετρούπολη με τον Βλάντιμιρ Πούτιν. Ο Ρώσος πρόεδρος ωστόσο έχει πάρει σαφείς αποστάσεις από τις πρακτικές του Ταγίπ Ερντογάν και έχει παγώσει τις διαδικασίες αποκατάστασεις των διμερών σχέσεων, στις οποίες περιλαμβάνεται και η επανέναρξη των πτήσεων charter για Ρώσους Τουρίστες στην Τουρκία.
Ο Ταγίπ Ερντογάν προγραμμάτισε τη μεγαλειώδη διαδήλωση στην Κωνσταντινούπολη και τις εκδηλώσεις σε ολόκληρη τη χώρα ακριβώς μια μέρα πριν τη συνάντησή του με τον Βλάντιμιρ Πούτιν, για να στείλει μήνυμα αποτροπής νέου πραξικοπήματος όσο θα απουσιάζει, ένδειξη ότι ακόμα δεν αισθάνεται όσο ισχυρός θέλει να δείχνει.
Παράλληλα επέλεξε αυτό το timing θέλοντας να αποδείξει στον Βλάντιμιρ Πούτιν ότι όχι απλά ελέγχει την κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας αλλά διαθέτει και το κρίσιμο λαϊκό έρεισμα και συνεπώς τη δύναμη να υλοποιήσει οποιαδήποτε συμφωνία.
Στο πλαίσιο της αποκτάτασης των διμερών σχέσεων και σε ένδειξη καλής θέλησης ο Ταγίπ Ερντογάν ήρε τον αποκλεισμό πρόσβασης στο διαδικτυακό τόπο ρωσικού πρακτορείου ειδήσεων sputnik, τον οποίο είχε επιβάλει μετά την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους Su-25.
Ο Ταγίπ Ερντογάν προσπάθησε μάλιστα να «φορτώσει» τους Τούρκους πιλότους που κατέρριψαν το αεροσκάφος στον Γκιουλέν αφήνοντας να εννοηθεί ότι ακολουθούσαν εντολές που εκπορεύονταν από τη CIA και είχαν στόχο την απομάκρυνση Ρωσίας-Τουρκίας.
Για το λόγο αυτό οι πιλότοι έχουν συλληφθεί και διπλωματικές πηγές δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο παράδοσής τους στη Ρωσία στο πλαίσιο διμερούς συμφωνίας.
Η διαδήλωση
Σύμφωνα με το κυβερνητικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu η προσέλευση του κόσμου στην Κωνσταντινούπολη ξεπέρασε τα 5 εκατομμύρια και τα 25 εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρη την Τουρκία.
Παρατηρητές και διπλωματικές πηγές θεωρούν πληθωρισμένο το νούμερο αυτό και το κατεβάζουν στα 2 και 6 εκατομμύρια αντιστοίχως.
Σε κάθε περίπτωση ο Ερντογάν επιτυγχάνει το βασικό του στόχο να συσπειρώσει και να πολώσει στο εσωτερικό διασφαλίζοντας τη θέση του και εκκαθαρίζοντας τους αντιπάλους χωρίς αντιδράσεις ούτε από την αντιπολίτευση.
«Εάν ο λαός θέλει την θανατική ποινή, τα πολιτικά κόμματα θα ακολουθήσουν τη βούλησή του», είπε ο Ερντογάν μπροστά στο πλήθος, που φώναζε «ποινή θανάτου», και πρόσθεσε: «οι περισσότερες χώρες εφαρμόζουν την θανατική ποινή».
Το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία άνοιξε μία «νέα πόρτα για συμβιβασμό» στην πολιτική, δήλωσε ενώπιον του γιγάντιου πλήθους στη συγκέντρωση του Γενίκαπι ο πρόεδρος του CHP (Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, προσθέτοντας ότι η πολιτική πρέπει να μείνει μακριά από τα τζαμιά, τις δικαστικές αίθουσες και τα στρατόπεδα.
«Υπάρχει μία νέα Τουρκία μετά την 15η Ιουλίου», είπε ο πρόεδρος του CHP (Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ενώπιον των εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων που συμμετέχουν στη κεντρική συγκέντρωση, προσθέτοντας ότι η πολιτική πρέπει να μείνει μακριά από τα τζαμιά, τις δικαστικές αίθουσες και τα στρατόπεδα.
«Είμαι ευτυχής γιατί βλέπω την άνοδο της Τουρκίας», δήλωσε από την πλευρά του ο ηγέτης το Εθνικιστικού Κόμματος (MHP) Ντεβλέτ Μπαχτσελί. «Η 15η Ιουλίου αποτελεί ορόσημο για την Τουρκία», πρόσθεσε επαινώντας την σθεναρή στάση των τούρκων πολιτών κατά των πραξικοπηματιών.
Κανένα τουρκικό μέσο ενημέρωσης δεν έχει κάνει εκτιμήσεις για τη συμμετοχή, όμως τούρκος αξιωματούχος δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ότι έχουν γίνει προετοιμασίες για την υποδοχή 3 εκατομμυρίων διαδηλωτών. Στις προετοιμασίες περιλαμβάνεται η διάθεση 2,5 εκατομμυρίων τουρκικών σημαιών, 3 εκατομμυρίων μπουκαλιών νερού, ενώ όλα τα μέσα μεταφοράς, μετρό, λεωφορεία και φέρι μπόουτ, είναι δωρεάν για να ενθαρρύνουν την προσέλευση.
Η συγκέντρωση οργανώθηκε απόν το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) παρουσία του προέδρου Ερντογάν ο οποίος έφθασε κρατώντας από το χέρι την σύζυγό του Εμινέ και υπό τους ήχους του τουρκικού εθνικού ύμνου και στίχων του Κορανίου.
Η «συγκέντρωση για τη δημοκρατία και τους μάρτυρες» είναι «υπεράνω κομμάτων», ανακοίνωσε η κυβέρνηση ενώ απαγορεύτηκαν οι κομματικές σημαίες, αλλά και τα κομματικά συνθήματα.
Στη συγκέντρωση έχουν προσκληθεί οι ηγέτες των κομμάτων της αντιπολίτευσης, εκτός της ηγεσίας του φιλοκουρδικού HDP που, αν και καταδίκασε την απόπειρα του πραξικοπήματος, αποκλείσθηκε διότι κατά τον Ερντογάν υποστηρίζει το PKK
Η συγκέντρωση μεταδόθηκε ζωντανά σε γιγαντοοθόνες σε ολόκληρη την Τουρκία ενώ μία τέτοια οθόνη έχει στηθεί και στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ, όπου ζει ο Φετουλάχ Γκιουλέν, ο ιεροκήρυκας τον οποίο ο Ερντογάν έχει κατηγορήσει ως υποκινητή του πραξικοπήματος.
Χθες, για τρεις ώρες συνεδρίαζε το έκτακτο συμβούλιο εθνικής ασφαλείας υπό τον πρωθυπουργό Γιλντιρίμ, εξετάζοντας τα μέτρα ασφαλείας τα οποία είναι δρακόντεια καθώς 13.000 άνθρωποι, ανάμεσα τους και χιλιάδες αστυνομικοί, έχουν επιφορτιστεί με την ασφάλεια και την ομαλή διοργάνωση της συγκέντρωσης.
